Adana Bizans dönemi dini mimarisi

Abstract

Çukurova olarak bilinen `bereketli toprakları` barındıran Adana'nın günümüzdeki sınırları, antik çağda büyük oranda Kilikya, kısmen Kappadokya bölgesinde yer alır. Elverişli iklim şartları nedeniyle Prehistorik dönemden itibaren insanların uğrak yeri olan Adana sınırlarında önemli antik kentleri ve hatırı sayılır sayıda kırsal yerleşimler bulunur. Hıristiyanlığın ortaya çıktığı topraklara olan coğrafi yakınlığı ve Yakındoğu ile Anadolu'yu birbirine bağlayan karayolu güzergahı üzerinde yer alması nedeniyle Adana'da 1. yüzyıldan itibaren Hıristiyanlık taraftar bulmuş ve hızlıca yayılmıştır. Adana ile ilişkili azizler ve martirler hakkında bildiklerimiz, hıristiyanlığın serbestiyet kazanmasından çok önce bölgede önemli bir hıristiyan nüfusun varlığına işaret eder.Erken Bizans döneminde yoğun yerleşime konu olduğu anlaşılan Adana'nın Arap skınları ile birlikte 7. yüzyıldan itibaren bu özelliklerini yitirdiği görülür. Bu nedenle çalışmamızda incelediğimiz kilise kalıntıların hemen hepsi Erken Bizans Dönemine aittir. Yürüttüğümüz çalışmada yaptığımız tespitler, bölgenin Erken Bizans Dönemindeki genel mimari anlayış ile uyum içerisinde olduğunu göstermiştir. Bunun yanı sıra, özellikle Suriye ile mimari özellikleri ile benzerlikler taşıdığı ve ilişki içerisinde olduğuna dair ipuçları tespit edilmiştir. Elde edilen bulgular, Adana'daki yapıların Erken Bizans Dönemi mimarlık ve sanatı açısından önemli bir yere sahip olduğunu göstermektedir.Adana il sınırlarında Bizans Dönemine ait dini mimari kalıntıların tespit ve değerlendirmesine dayanan bu çalışma ile yapıların mimari özellikleri detaylı olarak ele alınmıştır. Özellikle kuzeydeki dağlık bölgede bulunan ve yok olmaya yüz tutmuş yapıların bu çalışmayla kayıt altına alınmış olması büyük önem taşımaktadır.

The present borders of Adana, which contains fertile lands known as Çukurova, largely in the region known as Cilicia in ancient times and partly as Cappadocia. Due to favorable climatic conditions, there are important ancient cities and a considerable number of rural settlements on the borders of Adana, which has been frequented by people since the Prehistoric period. Since the 1st century, Christianity has found its supporters in Adana and has spread rapidly due to its geographical proximity to the lands where Christianity originated and its location on the road route connecting the Near East and Anatolia. What we know about the saints and martyrs associated with Adana indicates the existence of an important Christian population in the region long before christianity was liberated.It is seen that there was a dense settlement in the region during the early Byzantine period, but these features were lost after the 7th century with the Arab Raids. Therefore, almost all of the remains of churches we examined in our study belong to the Early Byzantine Period. Our findings in our study showed that the region was in harmony with the general architectural understanding of the Early Byzantine Period. However, it has been determined that it has similarities and relations with Syria in terms of architectural features. Observations and findings show that the buildings in Adana have an important place in terms of architecture and art of the Early Byzantine period. With this study, which is based on the detection and evaluation of the religious architectural remains belonging to the Byzantine Period in the provincial borders of Adana, the architectural features of the buildings are discussed in detail. It is especially important that the structures in the mountainous region in the north, which are about to disappear, are recorded with this study.