Eğitim sürecinde bilgisayar destekli karar destek sistemleri ile alternatiflerin önceliklendirilmesi

Abstract

İnsanın geleceğini şekillendirmesinde büyük payı olan, en önemli etkenlerden biri eğitimdir. Eğitim sürecinin en temel unsurları öğrenen, öğreten ve ortamdır. Teknoloji ve bilişim alanındaki gelişmeler bu üç unsuru da oldukça etkilemiş durumdadır. Bu gelişmeler bazı mesleklere gereksinimi kaldırırken, yeni meslek olanakları da doğurmaktadır. Eğitim ortamları olan okullar, üniversiteler ve kurslar kendi müfredatlarını ve ders içeriklerini; Öğreten ve öğrenen de öğretme ve öğrenme yöntem ve tercihlerini bu gelişmeler doğrultusunda ve bu gelişmeleri kullanarak güncellemeleri gerekmektedir. Aksi durumda, bu unsurlar kalitesini ve rekabet gücünü kaybetmeye mahkûm kalırlar. Bu durumda, gerekli güncellemelerin yapılabilmesi için yeni araçlara ihtiyaç duyulmaktadır. Bu çalışmada, bu ihtiyaçları giderebilecek bir öneri sistemi sunulmuştur. Önerilen sistem üç aşamadan oluşmaktadır. Birinci aşaması veri toplama aşamasıdır. Bu aşamada, web kazıma yöntemleri kullanılarak internet ortamından veriler toplanmaktadır. İkinci aşamada ise toplanan bu veriler, doğal dil işleme yöntemleri ile anlamlı ve işlenebilir bilgiler haline getirilmiştir. Üçüncü aşamada, bilgisayarlı karar destek sistemleri kullanılarak tercihlerin önceliklendirilmesi sağlanmıştır. Önerilen sistem ile: eğitim ortamları hangi meslek grupları için yeni bölümler açması gerektiğine, ihtiyaç duyulmayan hangi bölümlerin kapatılması gerektiğine ve hangi meslek için hangi dersleri açması gerektiğine; öğretenler derslerin içerik ve öğretme yönteminin nasıl şekillendireceğine; öğrenenler de hangi ortamı, bölümü, mesleği ve dersleri seçeceğine daha kolay karar verebileceklerdir. Önerilen sistemin test edilmesi için bilgisayar mühendisliğine yönelik bir uygulama gerçekleştirilmiştir. Bunun için, çeşitli iş ilanı sitelerinden sektörün çalışanlardan beklentilerinin ve üniversitelerin ilgili bölümlerinin ders içeriklerinin neler olduğuna dair veriler toplandı. Arz talep eşleştirmesi ile üniversiteler ve dersler ELECTRE, TOPSIS ve VIKOR yöntemleri ile sıralandı ve gerekli güncellemeler gösterildi. Yapılan sıralamaların, farklı kriterlere göre sıralama sunan ÖSYM ve URAP verilerine benzer sonuçlar sunması önerilen yöntemin uygulanabilirliğini ve güvenilebilirliğini göstermektedir.

One of the most important factors in shaping the future of the human being is education. The most basic elements of the education process are learners, teachers and educational environment. The developments in technology and informatics have affected reasonably these three elements. These developments are eliminating the demand for certain occupations and create new occupational opportunities. Educational environments such as schools, colleges, universities set their own curriculum and course contents; teachers and learners update their teaching and learning methods and preferences in line with these developments and using these developments. Otherwise, these elements are condemned to lose their quality and competitiveness. Thus, new tools are needed to make the necessary updates. In this study, information management system that can meet these needs has been proposed. The proposed system consists of three stages. The first stage is the data collection stage. At this stage, data is collected from the internet using web scraping methods. In the second stage, the collected data are turned into meaningful and processable information by natural language processing methods. In the third stage, preferences are identified by using computerized decision support systems. Thanks to the proposed system: educational institutions is informed about which new departments should be opened for occupational groups, which departments should be closed due to being unnecessary, which courses should be opened or closed for which occupation; teachers are assisted to decide how to shape the content and method of teaching; learners will be able to decide more easily choose which environment, department, profession and courses. In order to test the proposed system, an application was realized for the computer engineering sector. For this purpose, data were gathered from the various job posting sites, about the expectations of the sector from the employees. In addition, the course contents of the relevant departments of the universities were collected. In order to match supply and demand, universities and courses were ranked using ELECTRE, TOPSIS and VIKOR methods and required updates were shown. The fact that the rankings are similar to the results of OSYM and URAP, which provide ranking according to different criteria, shows the applicability and reliability of the proposed method.