Grafik tasarım göstergelerinin algılanmasında kişilik faktörünün enneagram modeline göre incelenmesi

Abstract

İnsan psikolojisinde algıyı etkileyen faktörlerin başında kişilik özellikleri gelmektedir. Kişilik özellikleri mizaç olarak da nitelenebilir. Bu kişilik özellikleri, insan psikolojisinin inceleme ve araştırma tarihi boyunca farklı modellerle, farklı isimlerle tanımlanmıştır. Bu tezde kişilik özelliklerinin algılama kriterleri, eneagram kişilik modeline göre değerlendirilecektir. Algının eylem olarak meydana gelmesi için gerekli unsurlardan 'gösterge', görsel iletişimi sağlayan bir disiplin olan grafik tasarım açısından ele alınıp temel etken olarak kullanılacaktır.İletişim, insanın ve insanlık tarihinin bir parçasıdır. Her iletişim şeklinin belli göstergeleri bulunmaktadır. Görsel iletişimi sağlayan grafik tasarım ürünleri, bu göstergeleri kullanarak bu iletişim şekillerinden birini belki de en etkilisini oluşturmaktadır.İletişimin malzemesi olan grafik tasarım göstergelerinin oluşum ve kullanım sebebi bir 'mesaj iletmek' 'bir şey söylemek'tir. Bu iletişimin temel nedenidir. 'İleti'şimin gerçekleşmesi için en az iki ayrı noktaya, felsefi bir dille söyleyecek olursak, en az iki süjeye ihtiyaç vardır. Bir tarafta söylemi -göstergeyi- oluşturan birim birey, -grafik tasarımcı- diğer uçta ise bunun muhatabı olan, yerine göre tüketici veya algıya açık, birey yer alır. Piyasaya sürülen göstergeyi algılayan farklı mizaclar olduğundan veya kişilerin mizacları göstergeyi farklı algıladığından ortaya pek çok anlam çıkmış gibi görünür. İletilen mesajda öne çıkması istenen tek anlam olsa da anlamın yorumları mizaçlara göre değişkenlik gösterir. Bu yorumlar ve farklılıklar mesajın-göstergenin temel niteliğini etkilemediği halde mizaçlarla bağlantılı olarak farklı etkiler oluşturmaktadır.Anahtar Kelimeler: Grafik Tasarım, Gösterge, Algı, Kişilik.

Personality is one of the key issues as an influential factor on perception. It was investigated by different models in the history of psychology. Here, during this thesis, the perception criteria of people having different personality will be assessed according to the Enneagram Model of Personality. Signs/symbols as the core elements of any kind of perception process will be investigated in terms of graphic design as the discipline of visual communication.Communication is an important issue of human and in the history of humankind. Every communication process has its specific signals. Graphic design products for visual communication are maybe the most influential usage of these signs and symbols.The signs of graphic design are used for transmitting a message and to `tell something` to the audience. That is the key point of communication, as well. Communication process requires at least two different points or subjects which will be connected to eachother. One of them is the creator of both the message and the sign to transmit it. The other subject is the perceptor one (sometimes consumer) that is been exposed to the message and the sign. Even if the message and the transmitter signs be the same, having different personality types make the perceptor get different meanings from the same stimulus. Different people make different interpretations when they see a visual sign because their personality types are different from eachother.Keywords: Graphic Design, Sign/Symbol, Perception, Personalıty.