11- 14 yaş arasında olan ergenlerin stresle başa çıkma tarzları ve bilişsel esneklik düzeyleri arasındaki ilişkinin araştırılması

Abstract

Bu araştırmada, ergen bireylerin stresle başa çıkma tarzları ile bilişsel esneklik düzeyleri arasındaki ilişkiyi ve bu iki değişkenin, cinsiyet, yaş ve sosyoekonomik düzeylerinegöre değişip değişmediğini incelemek amaçlanmıştır.Araştırma, Kahramanmaraş ili Pazarcık ilçesinde ilköğretim ikinci kademesi olan 6.,7. ve 8. sınıf düzeyindeki öğrencilerle 2018–2019 eğitim - öğretim yılında, okullarına devam eden 557 öğrencinin katılımı ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmadaveriler, bilişsel esnekliği ölçmek amacıyla Çelikkaleli (2014a) tarafından Türkçeyeuyarlaması yapılan, `Bilişsel Esneklik Ölçeği` (Martin ve Rubin, 1995) vestresle başa çıkma tarzlarınıölçmek amacıyla Şahin ve Durak (1995) tarafından geliştirilen`Stresle Başa Çıkma Tarzları Ölçeği` kullanılmıştır. Öğrencilerin kişisel bilgilerini ve sosyoekonomik düzeyini belirlemek için araştırmacı tarafından `Kişisel BilgiFormu` oluşturulmuş ve verilertoplanmıştır.Verilerin analizinde Pearson Korelasyon Analizi, Bağımsız Gruplar t-Testi ve Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) uygulanmıştır. Araştırma sonucunda, bilişsel esneklik düzeyi ile stresle başa çıkma tarzları alt boyutu olan kendine güvenli yaklaşım arasında pozitif yönde anlamlı ilişki bulunmuştur. Bilişsel esneklik düzeyinin katılımcı bireylerin cinsiyetlerine göre anlamlı farklılık göstermediği bulunmuştur. Stresle başa çıkma tarzları alt boyutu olan kendine güvenli yaklaşım ile cinsiyet arasında anlamlı farklılık olduğu, kızların kendine güvenli yaklaşım tarzı erkeklerden yüksek olduğu, boyun eğici yaklaşım tarzının erkek öğrencilerde daha fazla olduğu ve kızların iyimser yaklaşım tarzının erkeklerden daha yüksek olduğu bulunmuştur. Yaş ile bilişsel esneklik düzeyi arasında anlamlı ilişki bulunamamıştır. Yaş ile stresle başa çıkma tarzları alt boyu kendine güvenli yaklaşım ve iyimser yaklaşım arasında negatif yönde anlamlı ilişki bulunamamıştır. Aylık ortalama gelir ile bilişsel esneklik düzeyi arasında anlamlı olmayan ilişki bulunmuştur. Aylık ortalama gelir ile stresle başa çıkma tarzları alt boyutu boyun eğici yaklaşım arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur.

In this study, it was aimed to investigate the relationship between coping styles and cognitive flexibility levels of adolescents and whether these two variables have changedaccording to gender, age, and socioeconomic levels.The study was carried out witha total of 557 students (6th, 7th and 8th grades in the second level of primary education)attending school in 2018-2019 academic year in Pazarcık district of Kahramanmaraş province.The datawere collected by ` Cognitive Flexibility Scale ` (Martin and Rubin, 1995)adapted to Turkish by Çelikkaleli (2014a) to measure cognitive flexibility, and ` Coping Styles Scale` developed by Şahin and Durak (1995) to measure coping styles.In order to determine the students'personal information and socioeconomic level, the researcher has created ` Personal Information Form`. Pearson Correlation Coefficient, Independent Samples t-Test and One-Way Variance Analysis (Anova) were used to analyse.It was found that there was apositive correlation between cognitive flexibility and self-confident approach. The level of cognitive flexibility did not show a significant difference according to gender of the participants. There was a significant difference between self-confident approachand gender: female students had higher self-confident approach style than male students, the submissive approach was higher in male students' scores and optimistic approach level was higher in female students' scores.There was no significant relationship between age and cognitive flexibility level. A significant negative correlation was found between age and self-confident approach and optimistic approach.There was no significant relationship between monthly average income and cognitive flexibility level. A significant relationship was found between monthly average income and submissive approach.