III. Selim devrinin müzik ve müzisyenler açısından incelenmesi

Abstract

Osmanlı İmparatorluğu tarih sahnesinde kaldığı 650 yıl süresince çeşitli kültürel yapılanın özümlenip bir bileşim haline dönüşmesine imkan sağlayan bir ortam yaratmış ve bu niteliği sayesinde hem eski kültürel yapının korunmasını hem de bu yapının yeni unsurlar ile zenginleşmesine mümkün kılmıştır. On üçüncü yüzyıla kadar süren göç hareketleri ile Orta Asya'da Anadolu yarımadasına taşınan kültürel özellikler uzun süre varlığını koruyabilen bu imparatorluk sayesinde, imparatorluğun hüküm sürdüğü, üç kıfaya yayılan geniş topraklarda kendisini hissettirmiş, aynı zamanda bu topraklarda yaşamakta olan insan topluluklarının kültürel yapılarını özümlemek sureti İle gelecek kuşaklara zengin bir kültür mirası devretmişti. İdari yapısı bir mutlakiyet olan Osmanlı İmparatorluğu'nun böyle bir kültürel sentezi gerçekleştirebilmesinde bu idari yapının başında olan Padişahların kişisel anlayış ve yaklaşımlarının büyük bir payı olduğu açıktır. İmparatorluğun gelişme ve yayılma süresince imparatorluğa katılan topraklarda yaşayan halkların kültürel yapısını değiştirmeye çalışmayıp daha ziyade bir kültür alışveriş ve sentezine önem verilmesi hemen hemen bütün Osmanlı padişahtan tarafından tatbik edilmiş bir anlayış olmuştur. Osmanlı padişahlarının musiki, edebiyat ve diğer san'at dallarına gösterdikleri ilgi tarihçiler tarafından saptanmış ve bu konudaki kitaplarda yer almıştır. Özellikle II.Murat ve ondan sonra gelen padişahların san'at ve san'atçılara gösterdikleri ilgi konusunda yazılanlar oldukça geniş kapsamlıdır. Bu padişahlar arasında tezimize konu olan III.Selim ve o dönemin musiki hareketleri, sözünü ettiğimiz kültürel mirasa katkıları bakımından büyük bir önem taşımaktadır. lll.Selim'in devlet yönetimi konusundaki yenilikçi anlayışı musiki konusunda da kendisini hissettirmiş ve onun irade ve desteği ile yapılan girişimler etkilerini bugün dahi gördüğümüz bir takım neticeler oluşturmuştur. lil.Selim yeni makam terklblerine öncülük etmekle kalmamış, bu makamlardan bestelenen yeni eserleri ve o kadar meşk edilmiş eserleri, yeniden geliştirilmesine öncülük yaptığı Hampartzum ve Ebced notaları ile notaya alınmasını sağlamıştır. Bu öncülüğü ile geçmişten gönümüze köprü dönemi olan bir devir yaratmış, yazılmasına teşvik ettiği Edvarlar ile bu yenilikçi hareketlerini ebediyen kültürümüze katmıştır. fU

Throughout their history Turkish people practiced and enjoyed several kinds of music displaying a wide specturm of forms, topics and styles of this art. Several factors contributed to this diversity, geographical locale of their settelement at a given period of time, their religion and variety of religious practice, and their governmental and administrative structure can bementioned as few. Since it is beyond the scope of this thesis to exacmine forms of music practiced pre-Ottoman are rather, we will focus on a very specific period of history, namly the reign of Sultan Selim III. However, we Deceive that the pre-Ottoman musical traditions have had a very strong infmence on the Turkish music of our times along with other musical traditions such as Asiatic, Arabic, Persian and also European. Since the contributing factors to Turkish music is enormous it is almost impossible to isallate any but patterns observable in other cultural manifestations encourage us to assume that the Turkish music strived mostly by inheritence and was transmitted down by both oral and written practice, from one generation ta the next. Shortly after adopting islam as their religion Turkish people began to establish states, later empires which would last louger than the earlier going nomadic entities. This made long termi relations with neighbouring states more possible than before, yielding very nourishing cultural exchanges with the people of different origin and characterishies. Establishment of powerful empires developed urban centers with very attractive social environments for the practicing artists, literary man, scholars, tradesman and others, regardless of their nationality, race and religion, bringing them together and providing a medium for integrated cultural conversation. Vlll