Nevzad-ı Musıki`de bulunan ilk beş makamın metin çalışması

Abstract

ÖZET İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsii'nde yapılan bu yüksek lisans tezi, Kemençeci Aleko Bacanos'un derleyip yayımladığı `Nevzâd-ı Mûsikî` isimli, Mükemmel Şarkı ve Kanto Mecmuası'nda bulunan ilk beş makamdaki güftelerin metin çalışmasını içermektedir. Mükemmel Şarkı ve Kanto Mecmuası'nın bir kısmı üzerinde yapılan bu çalışmanın amacı, öncelikle günümüz şarkı repertuvarına ışık tutmaktır. Ayrıca eserlerin güftelerindeki eksikliklerin ve değişikliklerin tesbit edilmesi bakımından da önem teşkil etmektedir. Bu bakımdan ilk olarak mecmuamn orijinali temin edildi. Daha sonra Kemençeci Aleko Bacanos ve mecmua hakkında bilgi toplandı, ardından da metin çalışmasına geçildi. Metin çalışması sırasında, ilk beş makamda bulunan 8 Beste, 5 Ağır Semaî, 4 Yürük Semaî ve 246 Şarkı' dan oluşan, toplam 263 Osmanlıca yazılmış güfte, önce günümüz Türkçesine çevrildi ve metinlerin vezin çalışması yapıldı. Daha sonra, bu eserlerin bize ulaşıp ulaşmadığı ve günümüze kadar özünü koruyup korumadığı, öncelikle TRT repertuvan esas alınarak, incelendi. Bu inceleme sonunda, bazı güftelere ilâve bölümler bulundu, bazı güftelerin, mecmuadaki ve günümüzdeki kullanılışları arasında farklılıklar görüldü, ayrıca bazı eserlerin TRT repertuvannda olmadığı tesbit edildi. IV

Ali Rif'at Bey (Çağatay) l, Âsâriye Hatibi İbrahim Efendi 1, Âsim Bey (Giriftzen) 6, Avram Efendi 1, Bîmen Efendi (Şen) 4, Büyük Rif'at Bey 1. Cemil Bey 1, Civan Ağa 4, Dede Efendi (Hammâmizâde İsmail) 10. Dellâlzâde İsmail Efendi 6, Derviş İsmail Bey {. Enderûnî Hafız Hüsnü Efendi 4, Ethem Efendi (Şeyh) 2, Galip Bey (Ali Türkkan) 3. Garbis Efendi 1, Hacı Arif Bey 46, Hacı Faik Bey 11, Hafız Cemil Efendi (Şekerci) 3, Hafız Dilâver Efendi 1, Hafız Kâzım Efendi (Uz) 1. Hafız Mehmet Efendi (Balıkçı) 7, Hafız Yusuf Efendi 1, Hâşim Bey 4. Hoca (Merâgî) 2, Hristaki 5, İsmail Ağa 1, İsmet Ağa 2, İzzet Bey (Ûdî) 1, Kanunî Nâzım Efendi 1, Kanunî Nubar Efendi 1, Karnik Garmiryan Efendi l, Kemânî Memduh Efendi 3, Kemânî Tatyos Efendi 4, Ketânî Hafız Efendi 1, Klarnet İbrahim Efendi 2, Lâtif Ağa 2, Leon Efendi (Hancıyan) 1, Mahmud Paşa (Celâleddin) 3, Markar Ağa 1. Mehmet Ağa (Küçük) 1, Misak Ağa 1, Neyzen Mehmet Efendi l. Nikoğos Ağa 6, Nûman Ağa 3, Nuri Bey (Bolâhenk) 3. Osman Bey (Tanbûrî Büyük) 2, Piyanist Ahmed Efendi 1, Rahmi Bey 2, Refik Bey (Manyasizâde) l, Rıza Efendi (Kemânî) 2, Rif'at Bey 23, Sadullah Ağa 1. Sadullah Efendi 1, Salih Efendi 2, Santûrî Ethem Efendi 1, Selânikli Ûdî Ahmet Efendi 23, Sıddık Bey 1, Şâir Serkis Ağa I, Şâkir Ağa 4. Şevki Bey 5, Tâhir Ağa 1, Tevfik Bey 1. Tnb. Ali Efendi 3, Ûdî Âfet Efendi 3, Ûdî Ahmed Efendi 1, Ûdî Kırakin Efendi 1, Ûdi Arsak Efendi 2, Usta Yani J, Zekâi Efendi 1. Zeki Mehmet Ağa 1. ` Study also conducted wheather or not these musics reach our time with any moditication in their content., 'For this, repertory of TRT (Turkish Radio Television) is taken as reference. As a result of this cross reference, additional lines of verses are found in Rast Mode; Hacı Faik Bey's Aksak, Rif'at Bey's (Ali Çağatay) Mandıra, Hacı Arif Bey's Türk Aksağı, Bîmen Efendi' s. Rahmi Bey' s Çifte Sofyan, Sıddık Bey' s Curcuna, Rif'at Bey' s Curcuna, Hacı Arif Bey's Curcuna, Hacı Faik Bey' s Çifte Sofyan, Hacı Arif Bey' s Katakofti. Nihâvend Mode; Hacı Arif Bey's Aksak, Ethem Efendi' s Aksak, Ûdî Âfet Efendi* s Türk Aksağı, Civan Ağa' s Devri Hindî, Hacı VIIAli Rif'at Bey (Çağatay) l, Âsâriye Hatibi İbrahim Efendi 1, Âsim Bey (Giriftzen) 6, Avram Efendi 1, Bîmen Efendi (Şen) 4, Büyük Rif'at Bey 1. Cemil Bey 1, Civan Ağa 4, Dede Efendi (Hammâmizâde İsmail) 10. Dellâlzâde İsmail Efendi 6, Derviş İsmail Bey {. Enderûnî Hafız Hüsnü Efendi 4, Ethem Efendi (Şeyh) 2, Galip Bey (Ali Türkkan) 3. Garbis Efendi 1, Hacı Arif Bey 46, Hacı Faik Bey 11, Hafız Cemil Efendi (Şekerci) 3, Hafız Dilâver Efendi 1, Hafız Kâzım Efendi (Uz) 1. Hafız Mehmet Efendi (Balıkçı) 7, Hafız Yusuf Efendi 1, Hâşim Bey 4. Hoca (Merâgî) 2, Hristaki 5, İsmail Ağa 1, İsmet Ağa 2, İzzet Bey (Ûdî) 1, Kanunî Nâzım Efendi 1, Kanunî Nubar Efendi 1, Karnik Garmiryan Efendi l, Kemânî Memduh Efendi 3, Kemânî Tatyos Efendi 4, Ketânî Hafız Efendi 1, Klarnet İbrahim Efendi 2, Lâtif Ağa 2, Leon Efendi (Hancıyan) 1, Mahmud Paşa (Celâleddin) 3, Markar Ağa 1. Mehmet Ağa (Küçük) 1, Misak Ağa 1, Neyzen Mehmet Efendi l. Nikoğos Ağa 6, Nûman Ağa 3, Nuri Bey (Bolâhenk) 3. Osman Bey (Tanbûrî Büyük) 2, Piyanist Ahmed Efendi 1, Rahmi Bey 2, Refik Bey (Manyasizâde) l, Rıza Efendi (Kemânî) 2, Rif'at Bey 23, Sadullah Ağa 1. Sadullah Efendi 1, Salih Efendi 2, Santûrî Ethem Efendi 1, Selânikli Ûdî Ahmet Efendi 23, Sıddık Bey 1, Şâir Serkis Ağa I, Şâkir Ağa 4. Şevki Bey 5, Tâhir Ağa 1, Tevfik Bey 1. Tnb. Ali Efendi 3, Ûdî Âfet Efendi 3, Ûdî Ahmed Efendi 1, Ûdî Kırakin Efendi 1, Ûdi Arsak Efendi 2, Usta Yani J, Zekâi Efendi 1. Zeki Mehmet Ağa 1. ` Study also conducted wheather or not these musics reach our time with any moditication in their content., 'For this, repertory of TRT (Turkish Radio Television) is taken as reference. As a result of this cross reference, additional lines of verses are found in Rast Mode; Hacı Faik Bey's Aksak, Rif'at Bey's (Ali Çağatay) Mandıra, Hacı Arif Bey's Türk Aksağı, Bîmen Efendi' s. Rahmi Bey' s Çifte Sofyan, Sıddık Bey' s Curcuna, Rif'at Bey' s Curcuna, Hacı Arif Bey's Curcuna, Hacı Faik Bey' s Çifte Sofyan, Hacı Arif Bey' s Katakofti. Nihâvend Mode; Hacı Arif Bey's Aksak, Ethem Efendi' s Aksak, Ûdî Âfet Efendi* s Türk Aksağı, Civan Ağa' s Devri Hindî, Hacı VIIÖZET İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsii'nde yapılan bu yüksek lisans tezi, Kemençeci Aleko Bacanos'un derleyip yayımladığı `Nevzâd-ı Mûsikî` isimli, Mükemmel Şarkı ve Kanto Mecmuası'nda bulunan ilk beş makamdaki güftelerin metin çalışmasını içermektedir. Mükemmel Şarkı ve Kanto Mecmuası'nın bir kısmı üzerinde yapılan bu çalışmanın amacı, öncelikle günümüz şarkı repertuvarına ışık tutmaktır. Ayrıca eserlerin güftelerindeki eksikliklerin ve değişikliklerin tesbit edilmesi bakımından da önem teşkil etmektedir. Bu bakımdan ilk olarak mecmuamn orijinali temin edildi. Daha sonra Kemençeci Aleko Bacanos ve mecmua hakkında bilgi toplandı, ardından da metin çalışmasına geçildi. Metin çalışması sırasında, ilk beş makamda bulunan 8 Beste, 5 Ağır Semaî, 4 Yürük Semaî ve 246 Şarkı' dan oluşan, toplam 263 Osmanlıca yazılmış güfte, önce günümüz Türkçesine çevrildi ve metinlerin vezin çalışması yapıldı. Daha sonra, bu eserlerin bize ulaşıp ulaşmadığı ve günümüze kadar özünü koruyup korumadığı, öncelikle TRT repertuvan esas alınarak, incelendi. Bu inceleme sonunda, bazı güftelere ilâve bölümler bulundu, bazı güftelerin, mecmuadaki ve günümüzdeki kullanılışları arasında farklılıklar görüldü, ayrıca bazı eserlerin TRT repertuvannda olmadığı tesbit edildi. IVArif Bey's Devr-i Hindi, Misak Ağa* s Sengin Semaî, Bîmen Efendi' s Sarigin Semaî, Hacı Arif Bey' s Çifte Sof yan. Hacı Arif Bey' s. 'S of yan. Hacı Arif Bey' s Curcuna. Sûznâk Mode; Hacı Arif Bey' s 2 Aksak, Refik Bey' s Semaî, Enderûnî Hafız Hüsnü Efendi' s Curcuna, Mahmut Paşa' s Yürük Sofyan, Aleksan Efendi' s Çifte Sofyan. Mahûr Mode; Rif at Bey' s Ağır Aksak, Hafız Dilâver Efendi' s Ağır Aksak, Enderûnî Hafız Hüsnü Efendi' s Çifte Sofyan, Hacı Arif Bey' s Curcuna. Hicazkâr Mode; Dede Efendi' s. Büyük Rif' at Bey' s Ağır Aksak, Ali Bey' s Sengin Semaî, Hacı Arif Bey' s Türk Aksağı, Şevki Bey' s Aksak, Hacı Arif Bey' s Curcuna, Osman Bey' s Curcuna, Tahir Ağa' s Çifte Sofyan. Rif at Bey' s Düyek. Furthermore it is found out that in Rast Mode; Kemânî Şehir Memduh Efendi' s Aksak, Piyanist Ahmet Efendi' s Aksak, Hacı Faik Bey' s Aksak, Ûdî Âfet Efendi' s Sengin Semaî, Hıristaki's Türk Aksağı, Hacı Faik Bey' s Çifte Sofyan. Nihâvend Mode; Hacı Faik Bey' s ftakış Semaî, Selânikli Ûdî Ahmet Efendi' s Ağır Aksak, Şevki Bey' s Aksak, Karnik Garmiryan Efendi' s Aksak, Galib Bey' s Türk Aksağı, Selânikli Ûdî Ahmet Efendi' s Devr-i Hindi, Rıza Efendi' s Düyek, Ûdî Âfet Efendi'- s Düyek, Hacı Arif Bey' s Çifte Sofyan, Hacı Arif Bey' s Curcuna, Şevki Bey' s Curcuna, Rif at Bey' s Curcuna, Ûdî Kırakin Efendi' s Curcuna, Hafız Mehmet Efendi' s Aydın. Sûznâk Mode; Selânikli Ûdî Ahmet Efendi' s Ağır Aksak, Selânikli Ûdî Ahmet Efendi' s Aksak, Kemânî Memduh Efendi' s Aksak, Ahmet Arif Bey' s Devr-i Hindî, Selânikli Ûdî Ahmet Efendi' s Devr-i VIIIHindi, Âsim Bey's Çifte Sofyan, Hacı Faik Bey's Curcuna, Enderûnî Hafız Hüsnü Efendi' s Curcuna. Mahûr Mode; Salih Efendi' s Ağır Aksak, Hafız Dilâver Efendi' s Ağır Aksak, Rifat Bey' s Devr-i Hindî, Rif'at Bey' s (Ali Çağatay) Sofyan, Hicazkâr Mode; Selânikli Ûdî Ahmet Efendi' s 2 Ağır Aksak, Kemânî Memduh Efendi' s Düyek, Ali Bey' s Aksak, Selânikli Ûdî Ahmet Efendi's^ Aksak, Enderûnî Hafız Hüsnü Efendi' s Curcuna do not exist in TRT (Turkish Radio Television) repertory. İt is also noted that present utilitation of some verses are deviated from their original forms. Our research titled `Study of the verses of first five modes in Nevzâd-ı Mûsikî` introduces 40 new pieces of which none of them exist in TRT (Turkish Radio Television) repertory. İn 36 verses additional parts are found which are not recorded in present literature. When this study is compared to TRT (Turkish Radio Television) repertory, it is noticed that differences exist in words, phrases and even in composers. This study on 263 pieces contributes to new musical pieces and completes some of verses, and in this respect enriches the present repertory of Classical Turkish Music. Studies of these kinds will bring the beauty materials of our artworks to daylight and will introduce them to a larger mass of listeners. Furthermore, such studies will create careful, patient, analyzing researchers whose approach to our musical world would be based on scientific ways. As the result öf all such studies, a realistic history of music can be written. IX