19. yüzyılda çok seslendirilmiş Türk müziği eserleri

Abstract

ÖZET 19.YÜZYILDA ÇOK SESLENDİRİLMİŞ TÜRK MÜZİĞİ ESERLERİ `19Yüzyılda Çok Seslendirilmiş Türk Müziği Eserleri` isimli çalışmamız altı bölümden oluşmaktadır. Tezimizde, bu eserleri gün ışığına çıkarma amacı güdülmüş ve söz konusu eserlerin bant kaydı yapılmıştır. Çalışmanın birinci bölümünde; sorunun belirlenmesi, çalışmanın amacı, önemi, kapsamı ve kullanılan yöntemlerle ilgili bilgiler verilmiştir. Yurdumuzdaki müzikte ilk yenileşme hareketlerinin II. Mahmut ile başladığı, ilk Batı müziği öğretiminin Mehterhane' nin kaldırılıp yerine Muzıka-i Hûmayun'un kurulmasıyla uygulandığı (1826), İtalya'dan getirilen Donizetti ve Guatelli Paşaların Batı müziği eğitimini tam olarak saraya sokmaları, I. Abdülmecit zamamnda müzikteki yenileşme hareketlerinin doruk noktasına ulaştığı ve Muzıka-i Hûmayun'un önemi ikinci bölümde yer almıştır. Üçüncü bölümde, tezimizde bulunan çok seslendirilmiş Türk Müziği eserlerinin günümüze ulaşmasını sağlayan ve yurdumuzdaki ilk nota yayıncısı olduğunu bildiğimiz Hacı Emin Efendi hakkında bilgi verilmiştir. Ayrıca nota yayıncılığının kısa tarihçesi anlatılmıştır. Dördüncü bölümde, 19. yüzyılda çok seslendirilmiş, 8 tanesi peşrev, bir tanesi ise şarkı formunda yazılmış Türk Müziği eserlerinin makamsal ve armonik analizleri yapılmıştır. Yapılan armoniyle, makamın genel karakterinin uygunluğu, yatay armoninin mi, dikey armoninin mi daha çok kullanıldığı, kullanılan dikey armonide klasik armoni kurallarına uyulup uyulmadığı, piyanistik açıdan hangi noktalara dikkat edildiği incelenmiştir. Beşinci bölümde ise tezimizde bulunan eserlerin piyano için çok seslendirmesini yapan Guatelli Paşa ve Dikran Çuhacıyan'ın, ayrıca söz konusu eserlerin bestecilerinin biyografileri yer almıştır. Altıncı bölümde ise çıkarılan sonuçlar gündeme getirilmiştir. Bu çalışmada konuyla ilgili bilgiler için çeşitli kitaplara başvurulmuş, çeşitli kişilerle görüşülerek alan çalışması da yapılmıştır. Diğer bütün sanat dallarında olduğu gibi belirli bir dönemin müziğinin de, toplumun o dönem içerisinde sergilediği sosyal, ekonomik, kültürel yapı ile ilgili olarak bir takım değişme ve gelişmelere tabi olduğu bir gerçektir. 18. Yüzyıl sonu ve 19. Yüzyıl başında başlayan ıslahat hareketleri ile insanlar politik hayatta fikirlerini söylemeye başlamış, MUbu siyasi yaşamdaki çok seslilik müzikte de kendini göstermiş ve Muzıka-i Hümayun' la sanatın politikadaki karşılığı olmuştur. 19. Yüzyılda çok seslendirilmesi yapılan fakat sanat açısından fazla bir değer taşımayan bu eserlerin Muzıka-i Hümayun döneminde yapılmış olan ilk çok sesli örnekler olması dolayısıyla çok büyük bir önemi vardır. Bu eserler o dönemin diğer çalışmalarına da örnek teşkil etmişlerdir. Donizetti ve Guatelli' nin yetiştirdiği öğrenciler bu geleneği sürdürerek bugün hâla keşfedilmemiş olan Osmanlı çok sesli müziğinin ilk temsilcileri olmuşlardır. ıx

SUMMARY 19th CENTURY POLYPHONIC TURKISH MUSIC WORKS The thesis on the 19th century polyphonic Turkish music works consists of five chapters. The aim of this thesis is to bring out these works into the light. The works mentioned in this thesis have also been recorded. In the first chapter, the concept and practice of polyphony in the Ottoman music has been investigated. The aims, importance and the contents of the study has been put forward and the research methods have been explained. In the second chapter, it is outlined that Mahmut II has started the first reforms in the area of music; he has abolished Mehterhane and founded the Muzıka-i Hümayun in 1826. As a consequence of these reforms Donizetti and Guatelli Pashas were invited from Italy to teach western style music in the Palace for the first time. The musical reforms reached their peak during the time of Sultan Abdülmecid I. The importance of the Muzıka-i Hümayun has also been explained in this chapter. The third chapter of this thesis has been designated to Hacı Emin Efendi who was the first music publisher and thanks to him that music mentioned in the thesis has survived to this day. The brief story of the music publishing is also given at the chapter. In the fourth chapter, the musical examples are investigated and analysed in an academic way as melodically and harmonically. When we look at the subject in general, limited amount of works (8 peşrevs and one song) have been researched and tried to be achieved a general result. These works have been analysed both with the melodic and harmonic lines. The most important question is to ask the harmony between the structure of the makams and the structure of the harmonic functions and harmonic rules and the pianistic points of the works. In the fifth of the thesis the biographies of the composers as well as the arrangers such as Guatelli Pascha and Dikran Çuhacıyan are given. In the sixth and the last chapter the results are being put on the agenda. In this thesis, field work has been done by referring to various books and by consulting various people. It is a fact that like in the other branches of art, music of a certain period has also been influenced by the development of social, economic and cultural aspects of the society at the time. With the start of the reformist actions in the Ottoman Empire in the late 18th and early 19th centuries, people have started to express their views in the political arena,and this polyphony in the political world has also reflected itself in music and the polyphonic Muzıka-i Hümayun became the music' s answer to the political life of the time. The harmonised works which were arranged in the 19th Century does not carry much value in terms of art but are very important for being the first polyphonic examples of the Muzıka-i Hümayun period. These works became model for the other works of that time. Pupils trained by Donizetti and Guatelli maintained this tradition and became the first representatives of the polyphonic Ottoman Music which is still not discovered. XI