Millet Kütüphanesi, Ali Emiri, Manzum Nr. 759/1`e kayıtlı güfte mecmuasının incelenmesi

Abstract

ÖZET Türk müziği repertuarını oluşturan güftelerin toplandığı yazmalara `güfte mecmuaları` denmektedir. Güfte mecmuaları Türk müziği tarihi için önemli birer yazılı kaynak olup eski güftelerin geçmişten günümüze aktarılmasında rol oynamaktadırlar. Bizler bu güftelerin besteleniş tarihinden günümüze ulaşıncaya kadar geçen süre içersinde değişime uğrayıp uğramadıklarını, bestecilerinin isimlerinin doğruluğunu, besteleniş tarihlerini ve bu yüzyıllara ait müziğe dair bilgileri sadece güfte mecmualarından öğrenebilmekteyiz. Bu çalışmamızda, müziğimizin tarihi seyri içerisinde bizlere önemli bilgiler veren, Millet kütüphanesi, Ali Emiri Manzum, Nr. 759/1 'de kayıtlı bulunan XVIIL yy 'a ait olduğunu tespit ettiğimiz güfte mecmuası incelenmektedir. İTÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü'nde Müzikoloji programında Yüksek Lisans tezi olarak hazırlanan `Millet Kütüphanesi, Ali Emiri Manzum, Nr. 759/1 kayıtlı Güfte Mecmuası İncelemesi` isimli bu çalışma giriş ve onu takip eden iki bölümden oluşmaktadır. Girişde ilk olarak güfte mecmualarının öneminden bahsedilmektedir. Daha sonra güfte mecmuaları hakkında yapılmış bazı çalışmalarla ilgili bilgi ve örnekler verilerek, tezi yaparken nasıl bir yol takip ettiğimiz ve hangi metodları kullandığımızdan söz edilerek hazırladığımız çalışmanın planı anlatılmaktadır. Birinci bölümde, mecmuanın tanıtımı yapılarak, mecmuanın içeriğinden söz edilmektedir. Daha sonra mecmuanın hangi yüzyıla ait olabileceğinden bahsedilerek mecmuada adı geçen bestekârların hayatları hakkında kısaca bilgi verilmekte ve mecmua içinde tespit edilen eserleri belirtilmektedir. vıBirinci bölümün sonunda mecmua içerisinde bulunan bestelerin ilk iki mısraları alfabetik sıra ile verilerek mecmuanın repertuarı ortaya çıkarılmıştır. Bu aynı zamanda araştırmacıların çalışmamızdan yararlanmasını kolaylaştıracaktır. İkinci bölümde, mecmuada yer alan güftelerin metni orjinal sırası ile verilerek güfteler bazı önemli güfte mecmuaları ve güfte antolojileriyle karşılaştırılmış ve notası TRT arşivinde bulunanlar dipnotlarda belirtilmiştir. Tezin sonuç kısmında bazı istatistikler yapılmış ve çalışmadan çıkartılan sonuçlar hakkında topluca bilgi verilmiştir. Tezin ekler kısmında, güfte mecmuası'nın ve tanbur çiziminin aslı verilmiştir. vıı

SUMMARY The manuscripts including the lyrics forming the repertory of the Turkish music are called `lyric collections`. Lyric collections are important written resources for history of the Turkish music. These lyric collections have a role at the preservation of old lyrics until the present time. We can learn from the lyric collections whether these lyrics were amended within the time between the date of composition and the present time, correctness of the name of composers, dates of composition and information about the music in these centuries. In this study, we examined a lyrics collection of XVIII. Century that was recorded at Millet Library, Ali Emiri Manzum, Nr: 759/1. This is one of lyrics collections, which give us important information about the development of our music in history. This study, named as `Researching of The Lyric Collections was recorded at Millet Library, Ali Emiri Manzum, Nr. 759/1` which was prepared as Master Study Thesis at the Social Sciences Institute of the Istanbul Technical University Musicology Program, comprises two sections. At the introduction part, importance of lyrics collections was explained. Then, some information and examples were given regarding some studies about the lyrics collections. Next, our way and methods, as well as the plan of our study used for preparing the thesis study were explained. In the first section, the lyrics collection was introduced and short information about the century it belongs to was given. Then, the contents of the collection were mentioned. Compositors and lyrics owners mentioned at the collection were explained, some information about their lives was given and their works included in the collections were mentioned. vıııAt the end of the first section, the first two verses of the compositions included in the collection with an alphabetic order were given in order to facilitate the use of our study. At the second section, Turkish translation of the collection was given in the original order. The lyrics were compared with some important lyrics anthologies and those included in the TRT archives were mentioned at the footnotes. At the final section of the thesis, some statistics were provided and some information was given about the conclusions at the end of the study. Original copy of collection and picture of tanbur were provided at the annex section of the thesis. IX