Orff yaklaşımı çerçevesinde ilköğretim I. kademesinde müzik ve hareket eğitimine başlangıç için bir model önerisi

Abstract

Müzik eğitimi; günümüzün gelişmiş ülkelerinde, kendi alanı içerisinde, ayrı bilimseldeğere sahip, eğitici, paylaşımcı ve birleştirici, özellikler taşır. Bu eğitim çocuğagüven, başarı ve sorumluluk duygularını aşılayan, mantıklı düşünmeye yardımcı olansezgi yetisini de güçlendirerek olayları daha iyi duyumsamasını sağlayan bir yapıyasahiptir. Bu özellikleriyle genel eğitimin parçası olan müzik eğitimi, çocuklarınkişilik gelişmelerini etkileyerek, nitelikli bir bakış açısı kazanmalarını sağlayacaktır.Bu hedefe ulaşabilmek için, çocuğun algılama düzeyinin en yüksek olduğu erkenyaşlarda müzik eğitimine başlanmalıdır.Günümüzde müzik eğitimini gerçekleştirmek üzere pek çok yöntem ve teknikkullanılmaktadır. Dünyada yaygınlık kazanan belli başlı temel müzik eğitimmetotları arasında, Orff Yaklaşımı (Orff-Schulwerk) kendine has görüşleri ve ilkeleriile dikkat çekmektedir.Orff Yaklaşımı, elementer müzik kavramından ortaya çıkan bir pedagojik fikirlerbütünlüğüdür. Bu yönüyle gelişme ve değişime uygun esnek bir yapı ortayakoymaktadır. Bu yapı yaklaşımın değişik kültürlere uyarlanmasına olanak tanır.Ancak bu noktada, öğretimde kullanılacak materyal ve yöntem sorunu çıkmaktadır.Son yıllarda gerek akademik gerekse uygulama alanlarında giderek ön plana çıkanOrff Yaklaşımı hem bireysel gelişim, hem sosyal gelişim hem de kültürel mirasınpaylaşımı açısından çeşitli olanaklar sunmaktadır.Orff Yaklaşımı ülkemizde uzun yıllardan beri bilinmesine rağmen, bir dönem sonra?Orff Çalgıları ile Müzik Eğitimi? şeklini almış, esas içeriği ve uygulama şekilleri iledeğerlendirilip, eğitim yaşantısı içinde ?gerçek özü ve şekli? ile yerini alması 1990'lıyılların ortasını bulmuştur. Yapılan az sayıda akademik çalışmaya bakıldığında,konunun ağırlıklı olarak çalgısal boyutu ile ele alındığı görülür. Bununla birlikte buaraştırmadan önce yapılan ön çalışma sırasında, Orff Yaklaşımının Türk MüzikEğitimi'ndeki etki ve sonuçlarını, uygulama-uyarlama olanaklarını ve uygulamayaörnek teşkil edecek modelleri gösterecek, yaklaşımın özünü oluşturan ?elementermüzik? kavramını odak noktası alan kapsamlı bir çalışmaya rastlanmamıştır. MEBprogramı ile önerilmiş olan bu eğitim yaklaşımı hakkında kaynak eksikliği,eğitimcilerin karşı karşıya kaldığı başlıca sorunlardan biridir.Bugün gelinen noktadan bakıldığında, Orff Yaklaşımı ile müzik eğitiminin hemöğretmen hem de öğrenciler açısından, yaratıcı güçlerini çok daha aktif ve çok yönlübir şekilde ortaya koyabildikleri bir süreç olarak gözlenmektedir.Çalışmada, Orff Yaklaşımı'nın tarihsel gelişimi ve yapısı, tarihsel yöntemle ortayakonmaya çalışılmıştır. Tarihsel yöntem ile bilgi toplama çalışmaları geneldekuramsal kaynaklara dayanılarak yürütülmüştür. Ülkemizde ilk uygulamalar vegelişim için kaynak kişilere ulaşmaya çalışılmış, konu ile ilgili uzmanakademisyenlerle görüşülmüştür. Araştırmacı, Yurt içi ve yurt dışındaki OrffYaklaşımı ile Müzik ve Hareket Eğitimi seminerlerinde, çeşitli uygulama modellerini?katılarak gözlemlemiştir.??Orff Model Okulu? (Öz. Alev İÖO.) öğretmenlerinin, Orff Yaklaşımı'nı nasıl ve neşekilde anlayıp kavradıkları, derslerinde nasıl ve ne şekilde uyguladıkları, derslerininiçeriklerini oluştururken ?Türk eğitim müziği dağarı?ndan ne derecedeyararlandıkları, vb. gibi bilgilere, görüşme tekniği yoluyla ulaşılmaya çalışılmıştır.Türkiye'de yaşamakta ve çalışmakta olan Orff Enstitüsü' mezunu eğitimcilerden,görüşme tekniği yoluyla, gerek görev aldıkları kurumlarda yapmış olduklarıuygulamalar, gerekse Orff Yaklaşımı'nın Türk okul müzik eğitimi'ne uyarlanmasıkonusu ile ilgili ne gibi çalışmalar yaptıkları hakkında bilgi edinilmeye çalışılmıştır.Kaynak kişilerle görüşme, banda alma ve metne dönüştürmeler yapılmıştır.Halen uygulamada ve yürürlükte olan İlköğretim Müzik Programı'nın ünite vekonuları incelenerek, Orff Yaklaşımı uygulamalarına en uygun olanlar seçilmiş, bukonuda da Orff merkezi koordinatörü Katja Ojala Koçak'ın uzman görüşünebaşvurulmuştur.Tarihsel ve Betimsel Yöntemlerden elde edilen bulguların da ışığında, OrffYöntemi'nin ilköğretim müzik eğitimi içinde kullanımı ile ilgili örneklergeliştirmiştir.. Hazırlanan uygulama örneklerinin müzik eğitiminde kullanılabilirlilikve geçerliliklerini alanda denemek üzere, Sayın Prof. Şehvar Beşiroğlu'nun önerisive katkıları ile İTÜ Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi tarafından desteklenen?İlköğretim Müzik Öğretiminde Orff Yöntemi ve Çalgılarıyla İlgili Uygulamalar?adlı proje oluşturulmuştur. Uygulamalarda; Türk Eğitim Müziği Dağarı'ndan veTürk Müzik Kültürü'ne ait öğelerden yararlanılmıştır.Bu uygulamalar, örneklem olarak alınan İTÜ Geliştirme Vakfı Okulları Öz. Dr.Natuk Birkan İÖO.'nun doğal eğitim ortamında gerçekleştirilmiştir. Uygulamalargenel bir plana uygun olarak birinci, ikinci ve üçüncü sınıf seviyesinde şans yöntemisonucu seçilen birer şube ile yürütülmüştür.Yapılan uygulamaların geçerliliği ve başarısı; dersin amaçları doğrultusundaki hedefdavranışlara ulaşabilme yönünden değerlendirilip, uygulamaya katılan öğrencileraraştırmacı tarafından gözlenmiş, bu amaçla uygulayıcı tarafından bir gözlem formuoluşturulmuştur.Uygulamalar sonucunda birinci ve ikinci sınıflarla elde edilen bulgular arasındabelirgin bir farklılaşma olmamasına rağmen, birinci sınıf düzeyinde ritim ve hareketeğitimi uygulamalarının ağırlık kazanmasının daha sağlıklı olacağı saptanmıştır. Ezgieğitiminde ise çocukların öncelikle kendi seslerini tanımaları, seslerini doğrukullanma alışkanlığı ile birlikte, çeşitli ses deneyimleri edinmeleri tavsiye edilmiştir.İkinci sınıfta, ritim ve hareket eğitimi ile ilgili çalışmaların devam etmesinin yanısıra, ezgi çalgılarının eşlik amaçlı kullanımı ön görülmüştür. İkinci sınıfın sonundanya da üçüncü sınıfın başından başlayıp tekerleme, sayışma, türkü ve şarkılarımızdanyararlanma yolu ile iki-üç sesten oluşan ezgilerin öğretiminde ezgi çalgılarına geçişyapılması önerilmiştir. Dördüncü ve beşinci sınıflarda Türk Müzik Kültürüne aitöğelerin; dans-müzik-hareket temelinde drama ile işbirliği yaparak ?kültürpedagojisi? uygulamaları şeklinde alanlar arası geçişe olanak tanıyan bir anlayışlayer alabileceği belirtilmiştir. Özellikle karma Türk ritimleri, Türk HalkDansları'ndan esinlenerek oluşturulmuş küçük danslar, halk edebiyatından masal,hikâye ve müzikli oyunlar bu sınıf düzeylerinde ele alınabilecek eğitim materyalineörnek gösterilebilirler.Orff Yaklaşımın özüne uygun olarak ve ilköğretim müzik öğretim programı amaçlarıda gözetilerek önerilen bu model her öğretmenin kendi yaratıcılığı ve birikimidoğrultusunda geliştirilmeye açık bir yapı taşımaktadır. Bu modelle ortaya konançalışma şeklinin; Türk Kültürü ve Müziği'ne ait öğelerin müzik eğitimi içindebütünsel bir bakış açısı ile yer almasına olanak tanıdığı düşünülmektedir. Çalışmadayer alan örnek uygulamaların bu konuda çalışanlara ışık tutacağı umut edilmektedir.

Music education has a separate scientific value and has educational, sharing andcombining characteristics in today?s developed countries. This education has astructure to cause children to gain emotions of self-confidence, success andresponsibility; to cause them to feel the events in a better manner, throughstrengthening the intuition ability that helps logical thinking. The music education,that forms a part of the general education with these characteristics, will enable thechildren to gain a qualified point of view by affecting the personality development.In order to reach this objective, music education should start to be rendered from theearly years of development in which the children?s perception is at its highest level.Today, many methods and techniques are being used in music education.Orff Approach (Orff-Schulwerk) stands with its specific views and principles amongthe notable basic music education methods.Orff Approach is entirety of pedagogical ideas, arising from the concept of elementarmusic. It has flexible structure appropriate for development and change thanks to thisaspect. This structure enables the approach to be adapted to different cultures.However, trouble of material and method to be used in education arises at this point.Orff Approach that had gradually become outstanding in recent years both inacademic and practice fields, provides various opportunities in personaldevelopment, social development and sharing the cultural inheritance.Despite the fact that Orff Approach is known in our country for many years, after awhile it turned into ?Music Education with Use of Orff Instruments?, and it started tohold place with its ?real essence and state? within educational life in mid 1990?s.When considering a few academic studies conducted, it can be seen that the issuewas widely dealt with the instrumental dimension. Nonetheless, during thepreliminary study conducted before this research, no comprehensive studies werecome across that of which focus it the concept of ?elemental music? which forms thecore element of the approach. When looking from today?s conditions, musiceducation though Orff Approach can be observed as a process in which the teacherand the students can display their creative power in a more active and multidimensional manner.On the other hand, other than limited number of historic and descriptive scientificresearches-analyses, no studies were come across that show the effects and results ofOrff Approach in Music Education in Turkey, ways to implement-adapt the approachto education in Turkey, and models to form an example. Lack of sources on thisapproach, that has been recommended by Ministry of National Education as well, isamong the main troubles that the educators are confronting with.In the study, historic development and structure of Orff Approach are tried to putforward through historic methods. Studies of data gathering through historicapproach are generally conducted on the basis of theoretical sources. Key persons aretried to be reached and interviews made with related specialist academicians in orderto receive information on the first practices and development in our country. Theresearcher has ?observed as a participant? various implementation methods inseminars on Music and Movement Education through Orff Approach both in homecountry and abroad.The data such as the teachers of ?Model Orff School? (Private Alev Primary School)how and in which way understand and comprehend Orff Approach, how and inwhich way they implement it in their courses, in what degree they benefit from?Turkish educational music repertoire?, etc. is tried to be gathered through interviewmethod. And educators who were graduated from ?Orff Institute? and still live andwork in Turkey are interviewed in order to gather data on both the implementationsthey realized in the schools that they work, and which studies they conducted onadapting Orff Approach to music education in Turkish schools. Interviews have beenmade with key persons; these have been recorded on tape and converted into text.Chapters and subjects of Primary School Music Program which is still onimplementation and effect was analyzed, the ones most appropriate for OrffApproach was selected, and Katja Ojala Koçak, Coordinator of Orff Center provideda specialist perspective during this phase.Examples were developed concerning the use of Orff Method within primary schoolmusic education under the light of the findings gathered through historic anddescriptive methods. Applicability of these examples in area of music education weretried to be tested by implementing these in the field. The elements of TurkishEducational Music Repertoire and Turkish Music Culture were benefited from,during the implementations.These implementations were realized in natural education environment of thesample; Private Dr. Natuk Birkan Primary School. The implementations wereconducted within a general plan, in one class from each first, second and third levels,chosen by random sampling.Validity and success of the implementations realized were evaluated in terms ofreaching target behaviors within the direction of course objectives, and the studentsincluded in implementation were observed by the implementer, and an observationform was prepared for this purpose.Despite the fact that there did not exist a notable differentiation between the findingsgathered through first and second grades, it has been determined that focusing onimplementations of rhythm and movement education in the first and second gradelevels would be healthier. In melody education, it has been recommended that thechildren acknowledging their voices at first, and adopting the habit of using theirvoice correctly and various voice experiences. In the second grade, in addition tocontinuing studies concerning rhythm and movement education, use of melodyinstruments with the purpose of accompaniment has been foreseen. Moreover,shifting to melody instruments in teaching melodies consisting in two-three soundsthrough benefiting from our rhyming, folksongs and songs, starting from the end ofsecond grade or beginning of the third grade has been foreseen. It has been statedthat elements of Turkish Music may be used by cooperating with drama on the basisof dance-music-movement in an understanding to enable shifting between areas as?implementations of culture pedagogy? during fourth and fifth grades. ComplexTurkish rhythms, little dances inspiring from Turkish Folk Dances, fairy tales, storiesand musical plays from the folk literature can be the examples of education materialsto be used in these grade levels. The model recommendation, appropriate to core ofOrff Approach and considering the music education programs for primary schools,has a structure open to be developed within direction of each teacher?s own creativityand background. It is hoped that the sample implementations within this study lightthe way for the ones who work in this field.