Kütüphanecilik sektöründe hizmet kalitesinin ölçümü ve bir üniversite kütüphanesi uygulaması

Abstract

ÖZET Hizmet kalitesinin önemi gün geçtikçe artmaktadır. Bu alanda yapılan çalışmaların da buna paralel olarak arttığı görülmektedir. Artan önem, hizmet kalitesinin etkin şekilde ölçülmesi gerekliliğini ortaya çıkarmıştır. `Ölçemediğini daha iyi hale getiremezsin` değişinden etkilenen hizmet sektörü hizmet kalitesini daha etkin bir şekilde ölçmeye çalışmaktadır. Bu konuda birçok çalışma yapılmıştır. Çalışmalar arasında en fazla kabul göreni Parasuramam Zeithaml ve Berry tarafından geliştirilen SERVQUAL modelidir. SERVQUAL'in tek tipe inen hizmet niteliklerinin durumu kütüphane hizmet kalitesinin ölçülmesinde uygulanabilirliliğini kısıtlamıştır. Kütüphanecilik sektörü üzerinde araştırma yapan, Nitecki ve Hernon SERVQUAL temeline bağlı olarak oluşturdukları enstrümanı kütüphanelerde hizmet kalitesini ölçmek için kullanmıştır. Bu tezde, Nitecki ve Hernon 'un kullandığı model Türkiye'deki bir üniversite kütüphanesine uygulanarak test edilmiştir. Geliştirilen anket 470 kullanıcıya dağıtıldı ve bunlardan 23 7 'si tatmin edici kabul edilerek değerlendirmeye alındı. Bilinen faktörlerin güvenilirliliği öncelikli olarak test edildi. Daha sonra quadrant ve fark analizi yapıldı. Böylece kütüphanenin müşteriler gözünde hangi niteliklerinin iyi, hangilerinin iyi durumda olmadığı saptandı. Elde edilen sonuçlar quadrant analizi ile görsel, fark analizi ile sayısal olarak ifade edildi. Beklenti ve algılamalar arasında istatistiksel olarak anlamlı farklar bulundu. Kütüphaneden yararlanan değişik kullanıcı grupları için ayrıntılı quadrant analizi yapıldı. Bu değerlendirme kullanıcı grupları arasındaki beklenti ve algılama değişimlerini ortaya çıkardı. SERVQUAL ölçütleri için, kütüphanecilik sektöründe daha önce yapılmış uygulamalar elde edilen verilerle karşılaştırıldı. Benzer ve farklı yönler belirlendi. Fiziksel özellikler Beykent Üniversitesi Kütüphanesi kullanıcılarının en önemli olarak belirlediği hizmet niteliğiydi. Yapılan araştırma kütüphane kullanıcıları ve kütüphane yönetimi arasında önemli bir iletişim kanalı oluşturmuştur. Anket formunda bulunan açık uçlu sorular ve anket formuna kullanıcılar tarafından eklenen şikayetler potansiyel sorunların paylaşılması için fırsat yaratmıştır. VI

SUMMARY The concept of service quality has had a profound impact on business world. Commensurate with its increasing importance, a substantial body of literature has emerged over the past two decades. Most. studies in this field have dealt with the measurement of service quality. Of these studies, the most prominent and widely used one is the SERVQUAL model developed by Parasuraman, Zeithaml and Berry. Drawing on the model developed by Nitecki and Hernon, this thesis aimed to measure service quality of libraries. A questionnaire was prepared and applied in a university library in Turkey. From the total of 470 questionnaires distributed, 237 were returned as duly completed. The survey instrument exhibited a satisfactory level of internal reliability. The quadrant analysis and ANOVA tests were applied to reveal if there exist any differences between the perceptions of service quality and a number of characteristics of user groups. Then, the applicable and non-applicable features for library users were determined. The findings were presented visually in quadrant analysis and numerically in mean difference analysis. Considerable differences were found between expectations and perceptions of service quality. Detailed quadrant analysis was also undertaken for different user groups of the library. This analysis showed that there- exist differences of expectations and perceptions across various user groups. An attempt was also made to compare and contrast our results with those of other previous studies using SERVQUAL in libraries. Some similarities and dissimilarities were noted. Physical conditions were found to be the most important determinant of service quality for the users of Beykent University Library. The research in general served a very important communication channel between library users and library management. The open-ended questions on the questionnaire form and the complaints written on these forms created an opportunity to share information about the potential problems and searching for ways to solve them. VII