Soğuk Savaş sonrası dönemde ABD ve Rusya Federasyonu`nun Güney Kafkasya politikası ve Gürcistan krizi

Abstract

Sovyetler Birliği'nin çöküşü ile başlayan tek kutuplu düzende, kendisini SSCB'nin varisi olarak gören Rusya Federasyonu ile bölgedeki doğal kaynakların cazibesine kapılan ABD arasında, eski Sovyet coğrafyasında güç ve etkinlik mücadelesi yaşanmıştır. ABD ve RF'nin bölgedeki güç rekabetinin neticelerinden biri olan Gürcistan Krizi, bu iki büyük gücün Güney Kafkasya politikaları bağlamında değerlendirilecektir. Krizi, bölgedeki ABD-RF rekabetinin bir neticesi olmasının yanı sıra, Gürcistan'ın iç dinamiklerine de bağlamak mümkündür. Saakaşvili, 2004 yılında ?Gül Devrimi? adı verilen ABD yanlısı bir örtülü operasyon ile iktidara gelmesinin ardından ilk iş olarak, Gürcistan'daki Acaristan, Güney Osetya ve Abhazya gibi özerk cumhuriyetleri Tiflis yönetimine bağlamak istemiştir.SSCB'nin çöküşü ve Soğuk Savaş'ın bitmesi ile Güney Kafkasya olarak adlandırılan Kafkasların Güney yamacında, Azerbaycan, Gürcistan ve Ermenistan bağımsızlığını ilan etmiştir. RF'nin ?arka bahçe? olarak gördüğü Güney Kafkasya, stratejik konumu ve sahip olduğu zengin doğal kaynaklarıyla da ABD'nin dikkatini çekmektedir. RF ile Transkafkasya'daki çıkarları çatışan ABD, 1997'ye kadar bu bölgede RF öncelikli bir politika izlemesine rağmen 1997 sonrasında bölgeyi ?yaşamsal çıkar alanı? olarak değerlendirmiş ve RF öncelikli politikasından vazgeçip bölge ülkeleriyle yakından ilişkiler kurmaya başlamıştır. Özellikle Gürcistan'da Kadife Devrim ile Saakaşvili'nin iktidara gelmesi ABD ve RF arasındaki rekabeti ortaya koymuştur. RF'nin ABD'nin bu hamlesine Gürcistan'daki Güney Osetya ve Abhazya gibi bağımsızlık talep eden etnik bölgeleri destekleyerek karşılık vermesi süreci Gürcistan'ın Güney Osetya'ya saldırması ve bu saldırıya da RF tarafından karşılık verilmesiyle başlayacak bir krize kadar götürmüştür. Birinci bölümde SSCB'nin çöküşü ile önemi artan Güney Kafkasya'dan, Güney Kafkasya ülkeleri ve bu ülkelerin yaşadıkları siyasi ve ekonomik sorunlardan bahsedilmiştir. İkinci bölümde ise Soğuk Savaş sonrası dönemde ABD'nin ve RF'nin bölgeye ve bölge ülkelerine yönelik politikaları incelenmiştir. Son bölümde ise ABD ve RF'nin bu politikalarının eseri olan Gürcistan Krizi, kriz öncesi, sırası ve sonrası şeklinde ele alınmıştır.Anahtar Kelimeler: Güney Kafkasya, ABD, Rusya, Gürcistan, Güney Osetya

The power struggle in the former Soviet territory between the Russian Federation which describes itself as the successor state of the USSR in the uni-polar world order emerged end of the Cold War and USA which has interest in the natural resources of the region is examined. The Georgian Crisis which is one of the results of power struggle between US and RF will be evaluated in the context of South Caucasian politicies of these two powers. It is possible to identify the crisis as an own domestic issue of Georgia, beside the power struggle between the US and the RF in the region. Saakashvili?s, the President of Georgia since ?Rose Revolution? of 2004, first political operation was to take Adjara, the South Ossetia and Abkhazia under the control of Tbilisi administration. After the collapse of the USSR and the end of the ?Cold War? Azerbaijan, Georgia and Armenia declared their independence in the South Caucasian Region. The South Caucasian, which has been seen as the ?hinterland? by RF, has been drawn the attention of the US due to its strategical location and rich natural resources. The US has changed its ?Russia First? policy that had been followed until 1997. After 1997 the US described the region as ?vital interest area?; changed the Russia First Policy and started keeping a close relationship with South Caucasian countries. Especially, the power struggle between the US and the RF has become more obvious when Saakashvili became the president of Georgia with the bloodless Rose Revolution. The RF?s response to the Rose Revolution was giving support for ethnic groups like South Ossetia and Abkhazia for independence led the process to a dispute between the RF and Georgia. In the first part of dissertation, the growing importance of the South Caucasian after the collapse of the USSR, countries in the region and their political and economical problems are discussed. In the second part, the political actions of the US and the RF in the post Cold War Era in the South Caucasian are examined. Lastly, the Georgia Crises is discussed in three periods as pre-crisis, the crisis period and the post-crisis period.Key Words: South Caucasian, USA, Russia, Georgia, South Ossetia