Zazaca-Türkçe sözlük, Genç-Bingöl yöresi

Abstract

Zazaca dil olarak Hint-Avrupa Dil Ailesinin Hint-İranî üst grubunun İranî diller grubuna ait Kuzeybatı İranî bir dildir. Dişilik ve erillik özelliğine sahip olması bakımından diğer birçok İranî dilden farklılık göstermektedir. Diğer İranî diller içerisinde varlığını devam ettirme konusunda çeşitli sıkıntılar yaşayan bir dildir. Bunda Zazacanın diğer İranî dillerin özellikle de Kurmancanın gölgesinde kalması, Zazaca olarak basılan eser sayısının azlığı ve Zazacayı kullanan insanların bu dili konuşmak ve korumak için gereken hassasiyeti göstermemeleri etkili olmuştur. Bu durum Zazacayı adeta yok olmanın eşiğine getirmiştir.Zazacanın düşmüş olduğu bu durumdan kurtulması için yazılacak her eser büyük önem arz etmektedir. Bunun için yapılacak çalışmaların önemlilerinden birisi de sözlük çalışmasıdır. Zazaca-Türkçe Sözlük çalışması bu konuda yeni ve önemli bir alan olarak karşımızda durmaktadır. Zazacanın geleceği adına bu alanda yapılacak çalışmalar çok önemlidir. Fakat bu alanla ilgili çalışmalar aynı zamanda birtakım sorunları da beraberinde getirmektedir. Farklı alfabelerin kullanılması, ağız ve lehçe farklılıkları, yazım farklılıklarının olması bu sorunlardan bazılarıdır. Bu sorunlar standart bir yazı dilinin kullanılmasıyla çözüme kavuşacaktır.Bu çalışma, Zazacanın Bingöl ve Genç temelinde söz varlığını tespit etmek ve kelime kökenlerini belirlemek için alan taraması ve kaynak araştırması yapılarak hazırlanmıştır. Anahtar Kelimeler: Dil, Zazaca (Dımıllice), Hint-Avruapa, Hint-İran, Erillik, Dişillik, Sözlük, Lehçe, Ağız

Zazaki which is an Indo-European language is in the part of the northwestern group of the Iranian languages. Having the feature of masculine and feminine grammatical gender Zazaki distinguish with other Iranian languages. Zazaki has trouble with the continue its presence. This problem of Zazaki arise from being overshadowed by Kurmanci, lack of literary works and lack of demonstrating the necessary sensitivity to their language by Zazaki speakers. This situation brought Zazaki to the brink of extinction.Each work will be written to recover Zazaki from this situation has great importance and one of the important work to be done for this is dictionary work. In this regard Zazaki-Turkish dictionary work confronts us as a new and important area. However, these studies related to this field also brings with them some problems. Usinf of different alphabets, subdialect and dialect differences and spelling differences are some of these problems. These issues will be resolved with the use of a standard written language.This study was prepared by field scanning and literature searching to determine vocabulary and word genres of Zazaki in Bingöl and Genç regions.Key Words: Language, Zazaki, Indo-European, Indo-Iranian, Masculine, Feminine, Dictionary, Dialect, Subdialect