İslâm Ceza Muhakemesi Hukukunda sanık

Abstract

Bu tez çalışmasında İslâm ceza muhakemesine göre kişiler hakkında ortaya atılan bir töhmet/suçlama ya da yeterli, makul ve kuvvetli bir şüphe ile başlatılan kovuşturma ve muhakeme sürecinde hak ve yetkilere sahip ve talepleriyle muhakemeyi hareket halinde tutan ve hükmün kesinleşmesine kadar suç şüphesi altında sanık sıfatıyla yargılanan kişi hakkında, muhakeme/yargılama hukuku açısından fıkıh doktrinindeki genel bilgi ve verilerden hareketle daha genel ve toparlayıcı tespitlere ulaşmak, sanığın yargısal hükümlerinin neler olduğunu ortaya koymak hedeflenmiştir.Tez iki ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, İslâm ceza hukuku ve ceza muhakemesine dair temel ilkeler ayrıntısıyla ele alınmıştır.İkinci bölümde ise, ilk olarak, araştırma, İslâm hukuku ve alt dalı olan ceza muhakemesi hukuku alanında sanık ve mahkemede muhakemeye katıldıklarından dolayı sanıkla ilgili diğer kişilerin/kavramların tanımı üzerinde durulmuş ve buradan hareketle, sanığın muhakeme safhasında, suç şüphesi bulunduğundan dolayı suçun ispat yolları, karineler, genel bir ilke olan sanığın şüpheden yararlanması, aynı bağlamda şüphe çeşitleri ve son olarak da sanık hakkında mahkeme tarafından; tutuklanması, gözaltı süreci, hapis cezası ve sorgulama safhasındaki işlemler ile ilgili tedbire dayalı verilen kararlar/hükümlere ilişkin muteber kabul edilen klasik ve çağdaş İslâm hukuku eserlerinden genel bilgi ve hukukî hükümler tespit edilmeye çalışılmıştır.Tez çalışması bu açıdan değerlendirildiğinde, ilk dönem klasik fıkıh kaynaklarına ve mümkün mertebe dört mezhebin muteber saydığı fıkıh kitaplarına müracaat edilmiş ve yeri geldikçe çağdaş fıkıh ekollerinin hukukçularının sanığın hükümleri ile ilgili görüşleri, ayrıntılı ve objektif bir biçimde açıklanmaya çalışılmıştır. Bu bağlamda, yapılan bu çalışmanın, İslâm ceza muhakemesi hukukunda sanıkla ve sanığın hükümleriyle ilgili özgün bir çalışma olduğu düşünülmektedir.Anahtar Sözcük: Davalı, Ceza, Töhmet, Ceza Muhakemesi, Dava, Kazâ.

In this thesis, it is aimed to reach more general and inclusive determinations based on the general information and data in the fiqh (islamic law) doctrine in terms of judgement law about a person who has the rights and powers in the prosecution and judgement process initiated with an accusation or a sufficient, reasonable and strong suspicion about the persons and who keep the judgement going with their demands and who stands trial as a defendant under suspicion until the finalization of the judgment according to Islamic criminal procedure, and to set forth judicatory provisions of the defendant.The thesis consists of two main parts. In the first part, the basic principles regarding Islamic criminal law and criminal procedure are explained in detail.In the second part, firstly, the definition of the defendant and the other persons/concepts related to the defendant because of participating in the judgement in the court in the field of research, Islamic law and criminal procedure law which is a sub-branch of it are discussed and from this point of view general information and juridical provisions from the respected works of classical and contemporary Islamic law with regards to demonstration of the crime due to criminal suspicion, presumptions, in dubio pro reo which is a general principle, the kinds of suspicion in the same context in the stage of proceeding, finally decisions and provisions about the transactions in the stages of the arrestment, detention period, interrogation and prison sentence which are given by the court as a measure were tried to be determined.When the thesis study is evaluated from this perspective, classical fiqh sources in the early period and fiqh books which are respected by four sects were referred as far as possible, and the opinions of the lawyers of the contemporary fiqh schools regarding the provisions of the defendant were tried to be explained objectively and in detail . In this context, this study is considered to be a unique study regarding the defendant and its provisions in Islamic criminal procedure law.Keywords: Defendant, Punishment, Indictment, Criminal Procedure, Case, Jurisdiction.