Kamuda ve özel dershanelerde çalışan öğretmenlerin iş tatmin düzeylerinin karşılaştırılması

Abstract

Öğretmen bir toplumda var olan bireyleri topluma ve ülkeye faydalı ve yararlı bireyler haline getirmek için rehberlik eden kişilerdir, bu süreçte öğretmenlerin ülkenin gelişmesi ve muasır medeniyetler seviyesine gelmesi için önemli sorumlulukları bulunmaktadır. Bu sorumluluklarını yerine getire bilmeleri ve toplumun ihtiyaçlarına cevap verebilmeleri için, kamuda ve özel dershanelerde çalışan öğretmenlerin iş tatmin düzeyinin yüksek olması gerekmektedir.Bu araştırma İstanbul ili sınırları içinde devlet okullarında ve özel dershanelerde görev yapmakta olan öğretmenlerin iş tatminlerini ölçmek ve devlet okullarında görev yapan öğretmenlerle özel dershanelerde görev yapan öğretmenlerin iş tatminlerini karşılaştırmak amacı ile yapılmıştır. Araştırmada gözatım (survey) modelinin bir türü olan Genel Tarama Modeli kullanılmıştır.Araştırmaya katılan 300 öğretmenin anket sorularına verdikleri yanıtlar SPSS yardımı ile değerlendirilmiş ve ilk olarak anketin güvenilirlik analizi yapılmıştır. Güvenilirlik analizi sonucunda Cronbach alfa katsayısı %90 olarak oldukça güvenilir bulunmuştur. Veri toplama aracı olarak kullanılan anket formunun hazırlanmasında ilgili literatür taranmış ve 1967 yılında D.J.Weiss, R.V.Dawis, G.W. England, L.H. Lofquist tarafından geliştirilen Minnesota İş Tatmin Ölçeğinin 20 sorudan oluşan kısa formundan yararlanılmıştır.Ankette toplam 37 soru yer almıştır. Bu soruların 17 tanesi araştırmaya katılan öğretmenlerin demografik özelliklerini belirleyen sorular olup, 20 tanesi Minnesota İş Tatmin Ölçeği'nin kısa formunda yer alan sorulardır.Uygulanan anketlerden elde edilen verilerin veri girişi SPSS 16.00 (Statistical Packet for The Social Science) programı yardımı ile yapılmıştır. Öğretmenlerin demografik özelliklerinin değerlendirilmesi frekans ve yüzde hesabı ile yapılmıştır. İş tatmininin boyutlarını belirlemek için, öğretmenlerin iş tatmini düzeyleri ile ilgili 20 değişkene faktör analizi uygulanmıştır. Demografik özelliklere göre öğretmenlerin karşılaştırılmasında ve devlet kurumlarında çalışan öğretmenler ile özel dershanelerde çalışan öğretmenlerin memnuniyet düzeylerinin karşılaştırılmasında ise yerine göre t testi, Tek Yönlü Varyans Analizi (Anova) kullanılmıştırAraştırma dört bölümden oluşmaktadır.Birinci bölümde araştırmanın yapıldığı kamu ve özel dershanelerin tanımı, amaçları, önemi ve sorunları hakkında bulgulara yer verilmiştir, ikinci bölümde iş tatmininin tanımı, teorik temelleri, iş tatminini etkileyen faktörleri ve iş tatmininin ölçümüyle ilgili bilgiler verilmiştir, araştırmanın üçüncü bölümünde ise eğitim ve iş tatmini ile ilgili yurt içi ve yurt dışında yapılan araştırmalara yer verilmiştir. Araştırmanın dördüncü bölümünde, tez çalışmaları takip edilen metot, teknikler ve bulgulara yer verilmiştir.Araştırmanın sonuçlarına göre;Devlette çalışmakta olan öğretmenler; kendi kendine çalışabilme imkanı, zaman zaman değişik şeyler yapma imkanı, güvenilir bir gelecek ve çalışma koşulları konularında özel dershane öğretmenlerine oranla daha fazla memnuniyet belirtmiştir. Özel dershanelerde çalışmakta olan öğretmenler ise; her zaman bir şeyler yapabilme imkanı, toplumda bir varlık sayılabilme, yöneticilerin çalışanlara karşı tutumu, üstünün (yöneticisinin) karar vermedeki yetkinliği, yaptığı işin yeteneklerine uygunluğu, yönetim politikalarının uygulanış şekli, yaptığı iş karşısında aldığı ücretin tatminkar olması, işinin kendisine sağladığı ilerleme imkanları, iş yapmada kendi yöntemlerini kullanma imkanı, iş arkadaşları ile ilişkiler ve işinden elde ettiği başarı duygusunun tatminkarlığı konularında devlette çalışan öğretmenlerden çok daha fazla memnun oldukları sonucuna ulaşılmıştır.Anahtar Kelimeler: Eğitim, İş Tatmini, Özel Dershaneler

The teacher is the individual who guides and directs members of the society to make them become individuals beneficial and useful to/for the society. In this process, teachers have important responsibilities to enable the country develop and reach the level of contemporary civilization. The job satisfaction level of teachers, who are employed both in the state and private schools, should be high in order to fulfill aforementioned responsibilities and respond to the needs of the society.This study was conducted to measure job satisfaction of teachers working at state schools or private teaching institutions located within borders of Istanbul province and to compare job satisfaction level of teachers working at state schools with that of teachers employed at private teaching institutions. In the study, General Screening Model, a type of survey model, was used.Answers given to the survey questions by 300 teachers enrolled in to the study were evaluated using SPSS and first, reliability analysis was performed. As a result of reliability analysis, the Cronbach alpha coefficient was determined as 90 %, which indicates very reliable. Related literature was searched when the survey form used as data collection tool was prepared, and the short version of 20-Item Minnesota Job Satisfaction Scale was used, which was developed in 1967 by D.J.Weiss, R.V.Dawis, G.W. England, L.H. Lofquist. Of those questions, 17 intends to determine demographics of teachers participated to the study and 20 questions were ones included in the short version of Minnesota Job Satisfaction Scale.Entry of data obtained from the survey forms was performed using SPSS 16.00 (Statistical Packet for The Social Science) software. Frequency AND calculation of percentage was used for evaluating demographics of teachers. Factor analysis was applied to 20 variables related with job satisfaction level of teachers in order to determine dimensions of job satisfaction. T test and One-Way Variance Analysis was used, whenever convenient, to compare teachers based on demographics and to compare satisfaction level of teachers working at state schools with that of teachers employed in the private teaching institutions.The study is comprised of four sections.In the first section, findings on the definition of state and private teaching institutions where the study was conducted, their objectives, the importance and problems were included. In the second section, details on definition of job satisfaction, theoretical basis, factors influencing the job satisfaction and measurement of job satisfaction. In the third section of the study, local and international studies on the education and job satisfaction were addressed. In the fourth section of the study, details on thesis studies, the method followed, techniques and findings were included.Based on the results of the study;Teachers working at state schools reported higher satisfaction than teachers working at private teaching institutions on issues such as ability for self-study, ability to perform different activities throughout the time, a safe future and working conditions. It was also concluded that teachers employed in the private teaching institutions were very more satisfied than teachers working at state schools on always having ability to do something, receiving respect from the society, attitude of directors against employees, efficiency in the decision making of the superior, harmony between the job undertaken and the qualifications, implementation means of management policies, satisfaction from the wage in relation with the job undertaken, promotion opportunities provided by the job, ability to use own methods when doing the job, relations with colleagues and satisfaction from the feeling of success obtained from the job.Keyword: Education, job satisfaction, private courses