Toplumsal cinsiyet kalıplarının Reha Erdem sinemasında kadın ve erkek karakterlere yansımaları: Korkuyorum Anne ve Hayat Var filmlerinin analizi

Abstract

Sinema kültürle karşılıklı olarak etkileşim içerisindedir. Toplumsal cinsiyeti cinsiyet üzerinde kültürün kadın ve erkek olarak cinslere yüklediği sorumluluklar ve beklentiler olarak özetleyecek olursak toplumsal cinsiyet kavramının bir kültür ürünü olarak sinema tarafından da şekillendirildiğini ve sinemayı da şekillendirdiğini bu karşılıklı etkileşim ilişkileri bağlamında kabul etmiş oluruz.Bu araştırmada cinsiyet kavramı incelenip toplumsal cinsiyet kavramı, rollerin oluşumu, ve stereotipler üzerinde durularak toplumsal cinsiyet gelişim kuramlarından psikanalitik kuram açıklanacak ve toplumsal yapı içerisinde toplumsal cinsiyet rollerinin belirlenmesinde etkili olan kurumlar (aile, din, eğitim gibi) ve bu kurumların cinsiyet üzerindeki etkileri anlatılacaktır.Reha Erdem Türk sinemasının özellikle son on yılının en yenilikçi ve en önemli yönetmenlerinden biridir. Bu araştırmada yönetmenin yapmış olduğu filmler incelenerek toplumsal yapının cinsiyet üzerindeki etkileri farklı anlatım ve resmetme biçimleriyle beraber sunuşu üzerinde açıklamalar yer alacaktır. Reha Erdem özellikle ataerkil aile yapısı ve bunun toplumda yaşayan ergenler ve bu dönemi tam olarak akıl yönüyle karmaşa içerisinde kalanlarla sentezlemiştir. Toplumun kendisinin kurduğu ve korumaya devam ettiği yapı içerisindeki karmaşanın aslında yine toplumun kendi iç yapısını nasıl etkilediğini yansıttığı filmlerindeki detaylardan yola çıkarak bu araştırmada Reha Erdem filmlerinde yönetmenin toplumsal cinsiyet kavramına bakışı aktarılacaktır.Anahtar Kelimeler: Toplumsal cinsiyet, Oiedipus Kompleksi, kültür, Reha Erdem, ergenlik

Cinema is in the mutual interaction with culture. The concept of gender is regarded as responsibilities and expectations imposed by culture on men and women, therefore it could be assumed that gender roles and stereotypes shape cinema and are shaped by cinema as well.In this research, firstly the concept of gender, gender roles and stereotypes are defined and then psychoanalytic theory in relation with gender theories is examined. In addition, social institutions such as family, religion, education which are assumed to have some effects on shaping gender roles are discussed.Reha Erdem is one of the most innovative and most important directors of Turkish Cinema, especially in the last ten years. In this study, how gender roles and stereotypes are portrayed and represented through the characters in his films are examinedand two of his films are analyzed from psychoanalytic point of view. This study assumes that Reha Erdem critizes patriarchal family structure through the adolescent characters in his films. Briefly, the aim of his dissertation is to analyze how patriarchal gender roles and stereotypes as well as social institutions which are effective in shaping them are criticized by Reha Erdem?s film language.Key Words :Gender, stereotype, psychoanalytic, culture, Reha Erdem , adolescent.