SMMM ve YMM mesleklerinde etik algısı ve bunun muhasebe hata ve hilelerine etkisi: TRC 1 bölgesi analizi

Abstract

SMMM VE YMM MESLEKLERİNDE ETİK ALGISI VE BUNUN MUHASEBE HATA VE HİLELERİNE ETKİSİ: TRC 1 BÖLGESİ ANALİZİMuhasebe sosyal ve ekonomik hayatın en önemli bir öğesi ve işletmelerin dilidir. Muhasebenin sağladığı bilgi ve veriler işletme sahiplerini, çalışanları, kredi kuruluşlarını, yatırımcıları, devleti ve dolayısıyla tüm toplumu ilgilendirmektedir. Muhasebe meslek mensupları meslekleri gereği sürekli olarak müşterileri adına bilgiler sunmaktadır. Sunulan bu bilgiler ışığında işletmeler belirledikleri misyon ve vizyonlarına etkin bir şekilde ulaşıp ulaşmadıklarını anlayabilmektedir. Devletler bu bilgiler ile bütçelerini hazırlamaktadır. Topluma sunulacak hizmetler büyük ölçüde bu bilgilerden sağlanan veriler ışığında tahsil edilen vergiler ile sunulabilmektedir. Sunulan bu bilgiler ışığında kredi kurumları müşterilerine kredi verip vermeme konusunda kararlar alabilirken, borsadaki bir yatırımcı bu işletmenin hissesini alıp almama kararını da bu bilgiler ile verebilmektedir. Muhasebe meslek mensubunun bu bilgileri sunarken özverili çalışması, etik davranması ve tarafsız olması yadsınamaz bir gerçektir. Muhasebe meslek mensubunun bu bilgileri sunma aşamasında yapacağı hatalar veya hileler işletme sahiplerini, çalışanları, kredi kuruluşlarını yatırımcıları, devleti ve dolayısıyla tüm toplumu etkileyecektir. Bu çalışmada muhasebe hata ve hileleri ile muhasebe meslek etiği konuları üzerinde durulmuştur. İlk olarak muhasebenin genel yapısı ile muhasebe mesleği hakkında teknik bilgiler açıklanmıştır. Daha sonra muhasebe mesleğinin ahlaksal boyutu ve bununla ilgili olarak muhasebede yapılan hata ve hile konuları incelenmiştir. Çalışmada muhasebe meslek mensuplarının meslek örgütleri tarafından muhasebe hata ve hilelerinin minimize etmek amacı ile verilen etik eğitimlere meslek mensuplarının katılıp katılmadıklarını tespit edilmiştir. Katılan meslek mensuplarının katıldıktan sonra meslek yaşantılarında yaptıkları veya karşılaştıkları hataları ve hileleri önleme konusunda bir değişiklik olup olmadığını tespit edilmesi amaçlanmıştır. Bu amaca ulaşmak için TRC-1 Bölgesi (Gaziantep, Adıyaman, Kilis) içinde faaliyet gösteren meslek mensuplarına yönelik ankete dayalı bir araştırma yapılmıştır. Elde edilen veriler çeşitli istatistikî metotlarla test edilmiş, muhasebe meslek mensuplarının hata ve hileler üzerindeki tutumlarıyla ilgili sonuçlar paylaşılmıştır. Son olarak muhasebe meslek örgütüne etik kültürün oluşturulabilmesi için önerilerde bulunulmuştur.

Accounting is one of the most important factors of socioeconomic life and the language of business. The data and informations which are provided by accounting concern business owners, employees, credit instutitions, investors, government and accordingly all society. The certified public accountants, as part of their job, present information in behalf of their clients continuously. Thanks to these provided informations can the businesses understand whether they have reached their determined vision and missions active or not. Governments set their budgets with these informations. The services which will be presented to the society can be presented by the taxes which are collected under favour of these provided informations. While the credit instutitions can decide whether or not to give credit to their clients in the ligt of these provided informations, also an investor in stock market can decide whether or not to purchase share of this business with these informations. It is an undeniable truth that accounting profession member must be self sacrificing, ethic and objective while presenting these informations. The mistakes and deceptions which will be made by accounting profession members during presentation phase will influence business owners, employees, credit instutitions, investors, government and thereby all society. In this study, it is dwelled upon accounting mistakes and deceptions and the subject of accounting profession ethics. First of all the genaral costruction and techniques of accounting have been explained. Then the morality of the accounting profession and in relation to that mistakes and deceptions are examined. Whether accounting profession members attended or not to the ethics educations, which are given by accounting trade association with the aim of minimize accounting mistakes and deception, have been determined. It is aimed to determine whether the attendant profession members have seen any changes or not after attending these educations on preventing mistakes and deceptions, which they have faced or done in their professional life. To reach this goal a survey-based study has been done on profession members working in the TRC-1 Region (Gaziantep, Adıyaman, Kilis). The provided data has been tested with various statistical methods and the results of accounting profession members' attitudes on mistakes and deceptions have been shared. Finally the suggestions have been made to the accounting trade association for costituting ethics culture.