Eminönü Hanlarının yeniden işlevlendirilmesi kapsamında değerlendirilmesi: IV. Vakıfhan

Abstract

Eminönü, İstanbul'un ticari anlamda çekirdeğini oluşturmaktadır. Geçmişinde binlerce yıl farklı yaşamlara evsahipliği yapmıştır. Ayrıca günümüzde de aktif olarak kullanılan bir ticaret merkezidir. I.Derece Koruma Bölgesi içinde olan ve Fatih Belediyesi sınırları içerisinde kalan Eminönü Bölgesi; Beyazıd (Kapalıçarşı), Unkapanı, Eminönü semtlerini kapsayan geniş bir alana sahiptir. Bu bahsi geçen geniş alanda birçok tescilli yapı bulunmasından dolayı Tarihi Yarımada Bölgesi olarak adlandırılmaktadır.XIX.yüzyılda Osmanlı Devleti'nin ekonomisinin kötüleşmesi üzerine, batılılaşma hareketleri kapsamında bazı reformlar yapılmıştır. Bu reform hareketleri Osmanlı Devleti'nin gerek idari gerekse ekonomik yapısının yanı sıra mimaride de birçok değişikliklere yol açmıştır. Ayrıca zaman içinde ticaret yollarının ve üretim şeklinin değişmesine bağlı olarak hanlar da eski önemlerini kaybetmeye başlamıştır. Hanların kullanılmamaya başlamasıyla birlikte; fizyolojik bozulmalara, kişilerin yapıyı özgün şekilleri dışında kullanmasına, uygunsuz ilavelerin yapılmasına, bazı bölümlerinin depo olarak kullanılmasına, hanların özgün mimari özelliklerinin ve şehrin dokusu içindeki özelliklerinin kaybolmaya başlamasına sebep olmuştur. Tarihi dokunun bozulmasını engellemek için, eskiden aktif olarak kullanılan hanların bazıları korunarak, bazılarına da bölgenin ihtiyacı doğrultusunda yeni işlevler kazandırmak amacıyla yasalar ve koruma kararları hazırlanmıştır. Alınan kararlar zaman içerisinde eksik ve yetersiz olduğundan iptal edilmiş ya da bu kararlarda birtakım değişiklikler yapılmıştır. Bu kapsamda Eminönü Hanları'nın tarihi doku içindeki konumu, mimarisi ve özellikleri, kullanılan malzemelerine göre korunmaya başlanmıştır. Bu çalışmada koruma kapsamaları doğrultusunda alınmış olan kararların Eminönü Hanlarının iç mekan açısı üzerindeki etkisi araştırılmıştır. Anahtar Kelimeler: Eminönü Hanları, Büro Hanları, IV. Vakıfhan ve İç mekan

Eminönü forms the core of İstanbul in the commercial sense and it has a settlement past of thousand years. It is also an active commercial center in present.Eminönü district which is inside the grade one conservancy district and Fatih Municipality borders, has a wide territory, including Beyazıd (coverd Bazaar), Unkapanı, Eminönü neighbourhoods. It is called as Historical Peninsula region because there are a lot of registered buildings in the aforementioned wide area. Upon the retrogression of the Ottoman Empire economy in the XIX. century, some reforms were made within westemization movements. These reforms realized many changes in the Ottoman Empire's economy as well as its architecture. Furthermore, the Inns began to lose their previous importance depending an changes in reproduction ways and trading routes. Starting with unuse of these inns, some physical deformations, usage of these buildings apart form their original characteristics (building supplements and using them as store) by people caused to lose their characteristics in the texture of the city and their original architectural characteristics.Some laws and protection decrees have been prepared in order to prevent the loss of historical texture and some of the inns which were actively used in the past, have been protected, and some of them have been assigned new functions in accord the regional needs. Since the given decrees have become deficient and insufficient by time, they have been cancelled or some changes have been made to these decrees.In this scope the position, architecture and characteristics of Eminönü Inns in the historical texture, have been started to protect according to the materials used.In this study the effect of protection decrees made with respect to the interios of Eminönü Inns, has been studied.Key words: Eminönü Inns, Office Inns, IV. Vakıfhan and interior