İstanbul bölgesindeki ağız ve diş sağlığı hizmetlerinin veri zarflama analizi ile göreli etkinlik ölçümü

Abstract

Bu çalışmanın amacı İstanbul'daki ağız ve diş sağlığı hizmeti sunan sağlık tesislerinin göreli etkinliğinin Veri Zarflama Analizi (VZA) yöntemi ile incelenmesidir. VZA, doğrusal programlamanın özel bir uygulama şekli olan ve aynı hedeflere sahip karar birimlerinin göreli etkinliğini ölçmede kullanılan bir metottur. Etkinlik ölçümünde ölçeğe göre sabit getiri varsayımı ile girdi yönelimli, 1 adet girdi, 6 adet çıktı faktöründen oluşturulan VZA modelleri kullanılmıştır. Modellerin çözümünde EMS (Efficiency Measurement System) Versiyon 1.3 Programından faydalanılmıştır. Temel VZA ve ağırlık kısıtlı VZA modellerinin sonuçları karşılaştırılmış, ağırlık kısıtlı modelin daha seçici sonuçlar verdiği değerlendirilmiştir. 2016 yılı için gözlem kümesindeki karar birimlerinin % 90'ının etkin olmadığı, ortalama etkinliğin ise 0,50 olduğu tespit edilmiştir. Çalışma sonucunda ulaşılan bir başka bulgu da 2014, 2015 ve 2016 yılları için sağlık tesisi gruplarının etkinlik ortalamalarının bütün yıllarda `Ağız ve Diş Sağlığı Merkezleri ve Ağız ve Diş Sağlığı Hastaneleri > Devlet Hastaneleri > Eğitim Araştırma Hastaneleri` şeklinde sıralandığıdır. Buradan hareketle ağız ve diş sağlığı hizmeti sunan büyük birimlerin küçük birimlere göre etkinliğinin daha yüksek olduğu, küçük birimlerde etkinsizliğin daha fazla olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

The aim of this study is to measure the relative efficiency of health facilities which provide oral and dental services in İstanbul by using Data Envelopment Analysis ( DEA ). DEA is a specific application of linear programming which is a method using to measure the relative efficiency of decision making units that have the same goals. While measuring the efficiency, it was used assumption of constant returns to scale and DEA models originated from 1 input and 6 outputs. EMS (Efficiency Measurement System) Versiyon 1.3 software was used to solve models. At the end of comparation of basic and weight restricted models of DEA, it was realized that results of weight restricted DEA model were more selective than basic ones. It was also realized that %90 of decision making units in the set of observation of 2016 are not efficient and avarage efficiency of the units was 0,50. Another result of this research that average efficiency of healt facility groups aligns as `Oral and Dental Health Centers and Oral and Dental Hospitals > Public Hospitals > Education and Research Hospitals` in 2014, 2015 and 2016. Finally, it was realized that large units of health facilities which provide oral and dental services were more efficient than smaller ones.