1840`lardan günümüze Fransızca kelimelerin Türkçe karşılıklarında görülen etimolojik değişmeler

Abstract

Dillerin birbirinden etkilenmesi, tarih boyunca müşahede edilebilen bir olgudur. Örn. Türkçenin ilk yazılı kaynaklarından biri olan Orhun Kitabelerinde bile Çincenin etkisine rastlanmaktadır. Türkler de tarih boyunca birçok medeniyetle beraber yaşadığı için, Türkçe hem söz konusu medeniyetlerin kullandıkları dilleri etkilemiş, hem de o dillerden etkilenmiştir. Türkçe, önceleri Soğdca ve Çince gibi dillerden etkilenirken, Türkler Müslümanlığı kabul ettikten sonra Arapça ve Farsçanın etkisine girmiştir.Türkçenin Batı dillerinden etkilenmesi, Türklerin Anadolu'ya yerleşmesinden sonra gerçekleşmiştir. Önceleri Rumca ve Ermeniceden etkilenen Türkçe, daha sonra denizcilik faaliyetleri dolayısıyla İtalyancadan, modern dönemde ise Batı'nın güç kazanıp medeni, askeri, ekonomik ve bilimsel alanda hakimiyetini kabul ettirmesiyle Fransızcanın etkisine girmiştir.Bu çalışmamızda, 1840'lı yıllardan günümüze, Fransızcanın Türkçe üzerindeki etkisi incelenmiştir. Bu etki ise temel olarak; 1840'lardan, 1920'lerden ve günümüzden seçilen üç adet Fransızca-Türkçe sözlükte madde içlerinde, madde başı olan Fransızca kelimelerin bulunup bulunmadığına göre incelenmiştir. Bu etkinin; Fransızcanın dünya dili olduğu zamanlara denk gelen Tanzimat yıllarında asgari düzeyde olduğu, Cumhuriyetin kurulduğu yıllara kadar önemli bir artış gösterdiği, fakat asıl etkisini Cumhuriyet sonrası dönemde gerçekleştirdiği tespit edilmiştir. Aynı zamanda, Türkçede daha önce başka bir dildeki eşdeğeri yer alan birçok kelimenin, modern dönemde Fransızca olarak dile tekrar girdiği gözlemlenmiştir.

Interaction between languages is a fact that can be traced throughout history. E.g. Chinese effect on Turkish language can be seen in Orkhon Inscriptions, which are of first written sources of Turkish. Because of the fact that Turks has lived with various civilizations, Turkish language both influenced and was influenced by their languages. Turkish language was influenced by Sogdian and Chinese, then, after Turks began to be Islamised, Turkish language was influenced by Arabic and Persian languages.Interaction between Turkish and Western languages dates back to times when Turks began to settle in Anatolia. In the beginning, Turkish language was influenced by Greek and Armenian languages. After that, due to maritime activities, language of Turks began to be influenced by Italian. After Western world grew stronger and dominated most of the world by means of civil, military, economical and scientifical revolutions; along with Russian and other languages on the world, Turkish began to be influenced by French.In this paper, French effect on Turkish language since 1840's was studied. This was done by analyzing dictionary items in three dictionaries if they include the French headword. It was found out that Turkish language was influenced by French mostly after formation of Republican government, more than Tanzimat Period. It was also identified that some of French words replaced old cognates in Turkish.