Dinselliğin dönüşümü bağlamında laiklik ve sekülerlik -Modern Türkiye örneği-

Abstract

ÖZET Cumhuriyet sonrası Türkiye'sinde laiklik ilkesini ve sekülerlik olgusunu dinselliğin dönüşümü bağlamında incelemeyi amaçlayan bu çalışma, din ile devlet, ya da din işleri ile devlet işleri ve dinsellik ile kamusal alan arasındaki ilişkilerin muhtelif boyutlarını gündeme getirmektedir. Genelde dünyada, özelde Türkiye'de, günümüzde gittikçe belirginleşen dinsellikteki artış, sosyologların, Weber'in tezinden itibaren, modernleşme sonucunda sekülerleşme beklentisini boşa çıkarmaktadır. Bu araştırmada, Aydınlanma, modernlik, laiklik, laikçilik, sekülerlik, sekülarizm, Batılılaşma, dinsellik v.b. gibi ilgili terimler hem kavramsal analizler hem de sosyolojik analizler şeklinde incelenmiştir. Çalışmanın soruları şunlardır: Dinin algılanışı ve uygulanışı anlamında dinsellik Türk toplumunda nasıl dönüşüme uğramaktadır? Bu dönüşümün etkenleri nelerdir? Bunlar arasından, laiklik ilkesinin ve sekülerlik olgusunun işlevleri nelerdir? Sonuç olarak, görülmüştür ki, bir hukuki terim olarak laiklik ilkesinin Cumhuriyet dönemi uygulamaları ile sosyolojik bir olgu olan sekülerliğin, dinselliğin dönüşümü üzerinde, çeşitli boyutlarda etkili olmaktadırlar.

RESUME Ce travail qui a l'objectif d'examiner le principe de la laicite et le fait de la secularite dans la contexte de la transformation de la religieusite dans la Turquie apres la Rebuplique, met en cause les certaines dimensions des relations entre la religion et l'etat ou bien les affaires religieuses et les affaires de l'etat; et aussi entre la religieusite et la domaine publique. Dans le monde, en general, et en Turquie, au specifique, l'augmentation de la religieusite qui, aujourd 'hui, se precise davantage de jour en jour, a fait etre deçue les attentes de sociologues, des la theorie de Weber, de la secularisation a la fin de modernisation. Dans cette recherche, les termes competants comme l'eclairement, la modernite, la laicite, le laicisme, la secularite, le secularisme, l'occidentalisation, la religieusite etc., ont ete examinees â la maniere d'analyse terminologique et aussi d'analyse sociologique. Voilâ les questions de cet travail: Comment la religieusite considered comme la comprehension et l'application de la religion par le peuple, se transforme sociologiquement dans la societe turque? Quelles sont les facteurs de cette transformation? Entre eux, quelles sont les functions du facteur du principe de la laicite, et celui de la phenomene de la secularite? En consequence, on voit que, dans la periode republicaine, l'application du principe de la laicite comme un terme de droit et le fait de la secularite comme un terme sociologique, ont des functions eficaces, aux certains dimansions, sur la transformation de la religieusite.