Göç ve kent yoksulluğunun toplumsal görünümleri: Van Bostaniçi örneği

Abstract

Toplumsal ve ekonomik değişim süreçlerinin hem bir sonucu hem de nedeni olan göç olgusu; toplumsal, kültürel ve ekonomik yapıyı etkileyen en önemli sorunlardan biridir. Göçün göç eden açısından, yeni bir yaşam biçimi, yararlanacağı fırsatları arttırma, mesleki ve sosyal hareketlilik sağlamak gibi olumlu sonuçlarının yanı sıra yoksulluk, işsizlik, kentlileşme ve sağlık problemleri gibi olumsuz sonuçları da olmaktadır.Göç sürecinde göçü alan yerleşim birimi kent olduğunda, göçün sonuçlarının değerlendirilmesi kent mekânı üzerinden yapılmaktadır. Kırsaldan kopan ve kente yerleşen yoğun nüfus, kent yapısını değiştirip dönüştürerek biçimlendirmektedir. Kentlere yığılan nüfusun yarattığı demografik şişmenin yanı sıra, yoksul gecekondu mahalleleri, kırsal kökenli kentlileşemeyen kent sakinleri, istihdam alanlarına dâhil olamayan vasıfsız işgücü, sağlık güvencesi olmayan sağlıksız yaşamlarıyla yeni yoksul bir toplum oluşmaktadır.Yoğun göç baskısıyla büyüyerek toplumsal ve ekonomik sorunlar yaşayan Türkiye kentlerinden biri de, Doğu Anadolu'nun ikinci büyük kenti olan Van'dır. Türkiye'de kent merkezlerine bağlı beldeler arasında fazla nüfusa sahip yerleşim yeri özelliğini gösteren Van'a bağlı Bostaniçi Beldesi, 21.000'i aşan nüfusuyla Van ilçe nüfuslarının çoğunu da geride bırakmıştır. Çalışma alanı olan Bostaniçi, 1990 sonrası yaşanan yoğun göçlerle oluşan bir göç beldesidir. Aldığı yoğun göçle, varlığını göçe borçlu olan beldenin asıl problemi, var oluşuna kaynaklık eden göç olgusu olmuştur. Söz konusu çalışmayla, hedeflenen kentin görünmeyen yüzü olan Bostaniçi Beldesi'nde, göçün yarattığı toplumsal sorunları ortaya koymaktır.Anahtar Kelimeler: Göç, nüfus yoğunluğu, yoksulluk, kent yoksulluğu, kentlileşme sorunu

Migration, which is both the result and reason of social and economic processes of change, is one of the most significant problems that influence social, cultural and economic structure. Migration has positive effects for those who migrate, such as a new style of living, availability of more opportunities to take advantage of, occupational and social mobility, and has negative effects such as poverty, unemployment, urbanisation and health problems.In cases where, during the migration process, the location that receives migration is a city, the evaluation of the results of migration is made on the basis of the locality of the city. The intense population that leaves the rural areas and that becomes settled in cities change, transform and shape the structure of the city. In addition to the demographic inflation created by the population that crowd the cities, migration leads to creation of shanty towns in poverty, city residents who have come from rural areas and who are unable to urbanise, unqualified labour who do not fit in the fields of employment, and create a new poor and unhealthy society without any health security.One of the cities in Turkey that grows under intense migration pressure and experiences social and economic problems is Van, which is the second largest city of the Eastern Anatolia region. Bostaniçi town in the city of Van, which is characterised as a residential unit having the highest population among the towns connected to city centres in Turkey, has more population than any other county of Van, with its population of 21.000. The town is an employment area, and has been formed up after intense migration after 1990. The major problem of the town which owes its existence to intense migration it receives has been the phenomenon of migration which is the source of its existence. The study sets out the social problems caused by migration in Bostaniçi town which is the veiled face of the subject city.Key words: Migration, population density, poverty, urban poverty, problem of urbanisation