Nevhatü`l-`Uşşâk (İnceleme-metin)

Abstract

Sergüzeşt-nâmeler, kişinin öz yaşam öyküsünü anlattığı, yaşanılan olayları kişinin kendi duygu ve düşünceleriyle zenginleştirdiği, Klasik Türk edebiyatının nazım türlerindendir. Çalışmamızın konusu olan Nevhatü'l-'Uşşâk adlı eser, XVII. yüzyıl Divân şairlerinden Mehmed Dâî'nin öğrencisiyle aralarında geçen aşk hikâyesini anlattığı sergüzeşt-nâme türünde bir aşk mesnevisidir.Birçok tezkire ve ansiklopedik kaynakta, Mehmed Dâî ve Nevhatü'l-'Uşşâk'tan söz edilmesine rağmen, eser üzerine henüz geniş kapsamlı bir çalışma yapılmamıştır. Bu çalışmada öncelikle, eserin on altı nüshasının karşılaştırılmasıyla hazırlanan metin, ilmî usullere uygun transkripsiyon sistemiyle Latin harflerine aktarılmıştır. Tenkitli metin hazırlandıktan sonra eserin incelemesi yapılmıştır.Dört bölümden oluşan çalışmamızın birinci bölümünde, sergüzeşt-nâme türü ve bu türün Divân şiirindeki yeri hakkında genel bilgiler verilmeye çalışılmıştır. İkinci bölümde, tezkire ve ansiklopedik kaynaklardan hareketle Mehmed Dâî'nin hayatı ve eserleri hakkında bilgilere yer verilmiştir. Çalışmamızın üçüncü bölümünde, tenkitli metinden hareketle, eserin biçim ve içerik yönünden incelemesi yapılmıştır. Dördüncü bölümde ise, incelenen nüshaların tavsifleri yapılmış, hazırlanan tenkitli metin verilmiştir.Doktora tezi olarak hazırladığımız bu çalışmayla, geniş zenginliğe sahip Türk edebiyatı ve kültürüne yeni bir eser kazandırmak, ayrıca metinden hareketle eser üzerine yapılacak diğer çalışmalar için de katkı sağlamak amaçlanmıştır.Anahtar Kelimeler: Nevhatü'l-'Uşşâk, sergüzeşt-nâme, tenkitli metin, Divân şiiri, otobiyografi

`Serguzeşt-nâme` is one kind of poetry of Classical Turkish Literature in which a person tells his/her own life-story and enriches the happaned incidents with his feelings and his thoughts. The subject of our study named `Nevhatü'l-'Uşşâk` is serguzeşt-nâmei a love mesnevi in which the love story between Mehmed Dâî, one of the 17th century Ottoman poets, and his student is narrated.Although Mehmed Dâî and Nevhatü'l-'Uşşâk are talked in many collections of biographies (tezkires) and encyclopedic sources, any comprehensive study hasn't been done about the work yet. In this study, first of all, the text that is prepared by comparing sixteen copies of the work is translated in Latin through transcription system according to scientific methods. After the criticised text has been prepared, it is analysed.In the first chapter of our study that consists of four chapters, it is aimed to give general information about sergüzeşt-nâme as a genre and the place of this genre in Divân poetry. In the second chapter, it is given a place to the information about the life and works of Mehmed Dâî with reference to the collection of biographies and of encyclopedic sources. In the third chapter of our study, the analysis of the works is done in terms of the form and content with reference to the criticised text. In the fourth chapter, the descriptions of the analysed copies are done and the prepared criticised texts are given.With this study prepared as a doctoral thesis, it is aimed to bring a new work to Turkish literature and culture, which have broad richness, and to contribute to other studies that will be conducted with reference to the text.Keywords: Nevhatü'l-'Uşşâk, serguzeşt-nâme, criticised text, Divan poetry, autobiography.