Lise öğretmenlerinin mesleki tükenmişlik ve iş doyumu düzeyleri üzerine bir çözümleme: Van örneği
- Global styles
- Apa
- Bibtex
- Chicago Fullnote
- Help
Abstract
Bu çalışma lise öğretmelerinin mesleki tükenmişlik ve iş doyumu düzeylerini incelemeyi amaçlamaktadır. Van Büyükşehir Belediyesine bağlı üç merkez ilçede (İpekyolu, Tuşpa, Edremit) yer alan akademik ve mesleki liseler arasından kümelendirilmiş oransal rastlantısal seçim yöntemiyle belirlenmiş sekiz lise türünden seçilmiş 360 öğretmenden oluşan bir örneklem üzerinde yürütülmüş olan bu çalışma, öğretmenlerin mesleki tükenmişlik ve iş doyumu düzeylerini etkileyen faktörleri çözümlemeyi amaçlamaktadır. Bu araştırmadaki çözümlemelerde üç aşamalı bir süreç izlenmiştir. Birinci aşamasında, öğretmenlerin mesleki tükenmişlik, işlerinde kendilerini gerçekleştirmekten sağladıkları doyum, işyerlerindeki çalışma arkadaşlarıyla ilişkilerinden sağladıkları doyum, işlerinin maddi ve ekonomik getirilerinden sağladıkları doyum ve toplam iş doyumu düzeylerinin çalışılan lise türü, cinsiyet, medeni durum ve iş deneyimine bağlı olarak değişkenlik gösterip göstermediği tespit edilmeye çalışılarak, seçilmiş olan dört bağımsız değişkenin öğretmenlerin mesleki tükenmişlik, işinde kendini gerçekleştirmekten sağladıkları doyum, işyerindeki arkadaşlarıyla ilişkilerinden sağladıkları doyum, işlerinin maddi ve ekonomik getirilerinden sağladıkları doyum ile toplam iş doyumu düzeylerindeki varyasyon üzerindeki bağımsız etkileri çözümlenmeye çalışılmıştır. İkinci aşamada, öğretmenlerin mesleki tükenmişlik, işlerinde kendilerini gerçekleştirmekten sağladıkları doyum, işyerlerindeki çalışma arkadaşlarıyla ilişkilerinden sağladıkları doyum, işlerinin maddi ve ekonomik getirilerinden sağladıkları doyum ile toplam iş doyumu düzeyleri arasındaki ilişkiler çözümlenmeye çalışılmıştır. Üçüncü ve son aşamada ise çalışılan okul türü, cinsiyet, medeni durum ve iş deneyimi değişkenlerinin öğretmenlerin mesleki tükenmişlik, işlerinde kendilerini gerçekleştirmek, işyerlerindeki arkadaşlarıyla ilişkileri ve işlerinin maddi ve ekonomik getirilerinden sağladıkları doyum ile toplam iş doyumu düzeylerindeki varyasyon üzerindeki ortak ve göreli etkileri çözümlenmeye çalışılmıştır. Yapılan istatistiksel çözümlemeler sonucunda ulaşılan sonuçlar, çalışılan lise türüne bağlı olarak öğretmenlerin mesleki tükenmişlik, işlerinde kendilerini gerçekleştirme, çalışma arkadaşlarıyla ilişkileri, işlerinin maddi ve ekonomik getirilerinden sağladıkları doyum ile toplam iş doyumu düzeyleri arasında önemli farklılıklar olduğunu göstermektedir. Bulgular, Fen ve Anadolu Liselerinde görev yapan öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeylerinin genel liseler ile meslek liselerinde görev yapan öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeylerinden daha düşük, tersine genel ve mesleki liselerde görev yapan öğretmenlerin işlerinde kendilerini gerçekleştirmekten sağladıkları doyum düzeylerinin ise Fen ve Anadolu liselerinde görev öğretmenlerden daha düşük olduğunu göstermektedir. Analiz sonuçları, cinsiyetlerine bağlı olarak öğretmenlerin mesleki tükenmişlik ve iş doyumu düzeyleri arasında da önemli farklılıklar olduğunu, kadınların mesleki tükenmişlik düzeylerinin erkeklerden daha yüksek, fakat iş doyumu düzeylerinin ise erkeklerden daha düşük olduğunu göstermektedir. Bulgular, sahip oldukları iş deneyimi ve medeni durumlarına bağlı olarak öğretmenlerin mesleki tükenmişlik ve iş doyumu düzeyleri arasında önemli sayılabilecek farklılıklar olmadığını göstermektedir. Tek-Yönlü Varyans Analizi sonuçları, çalışılan lise türü ile cinsiyet bağımsız olarak öğretmenlerin mesleki tükenmişlik ve iş deneyimlerindeki varyasyon üzerine önemli etkilere sahip olduğunu, buna karşın medeni durum ve iş deneyiminin ise önemli sayılabilecek etkilere sahip olmadığını göstermektedir. Mesleki tükenmişlik ile iş doyumun üç boyutu ve toplam iş doyumu arasındaki ilişkileri gösteren bağıntı katsayıları, öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeyi ile en güçlü ilişkiye sahip olan iş doyumu alt boyutunun işin maddi ve ekonomik getirilerinden sağlanan doyum ile işinde kendini gerçekleştirmekten sağlanan doyum olduğunu göstermektedir. This study aimed at investigating job exhaustion (teachers' burnout) and job satisfaction of teachers. This study which is aimed at analyzing the factors influencing the variation in job exhaustion and satisfaction levels of high school teachers has been carried on a sample of 360 teachers who have been selected from academic and vocational high schools taking place within the boundaries of Van metropolitan region by utilizing a stratified proportional random sampling procedure. A three stage process has been followed in the data analysis of this study. In the first stage, degree of the variations in job exhaustion, in satisfaction from self-actualization, in satisfaction from intrapersonal relationship, in satisfaction from economic benefits of the job and in total job satisfaction are tested as depending on the type of high school, gender, marital status and job experience of the teachers. As depending on the degrees of these variations, later the statistical significance of the independent effects of each of the independent variables on the dependent variables were analyzed. In the second stage the direction and degree of the relationships between job exhaustion, satisfaction from self-actualization, satisfaction from intrapersonal relationship, satisfaction from economic benefits of the job and total job satisfaction were analyzed. In the third and last stage the joint and independent effects of the type of high school, gender, marital status and job experience on the variations in the dependent variables were analyzed. The results of this study indicated that there are significant differences between job exhaustion levels of the teachers as depending on the type of high school that they are working in. The analyses indicated that job exhaustion level of the Science and Anatolian high school teachers is lower than general and vocational high school teachers. But the results indicated that contrary to the previous case, Science and Anatolian high school teachers have greater levels of satisfaction from self-actualization and intrapersonal aspects of their jobs as compared with the general and vocational high school teachers. The results of this study indicated that there are significant differences between job exhaustion levels of the teachers as depending on their sex. The analyses indicated that job exhaustion level of the male teachers is lower than those of female teachers. But the results indicated that male teachers have greater levels of satisfaction from self-actualization and intrapersonal aspects of their jobs as compared with the female teachers. Findings indicated that there are no significant differences between job exhaustion and satisfaction levels of the teachers as depending on their marital status and job experience. One-Way Analyses of Variance results indicated that both type of high school and gender have significant independent effects on the level of the variation in job exhaustion and satisfaction levels of the teachers. But, the analyses indicated that marital status and job experience have no significant independent effects on variation the selected dependent variables. Correlation coefficients results indicated that there are significant negative relationships between job exhaustion and satisfaction levels of the teachers. The analyses indicated that the two dimensions of job satisfaction which have the strongest negative relationships with job exhaustion are self actualization and economic benefits of the job.
Collections