Doğu Anadolu Bölgesi Van Yöresinde helicobacter pylori infeksiyonunun epidemiyolojik özellikleri

Abstract

ÖZET Helicobacter pylori (Hp) tüm dünyada yaygın görülen ve insan nüfûsunun yaklaşık yansını ilgilendiren bir infeksiyon ajanıdır. Sosyo ekonomik ve kültürel yönden geri kalmış ülkelerde yüksek oranda bulunmaktadır. Hp'nin kronik gastrit, peptik ülser, mide kanseri ve MALT lenfoma gibi morbidite ve mortalitesi yüksek birçok gastroduodenal hastalığın etiyopatogenezinde rol oynaması infeksiyonun önemini artırmaktadır. Az gelişmiş ülkelerde infeksiyonun küçük çocukluk döneminden itibaren aile içinde bulaşması erişkin dönemde bu hastalıkların yüksek prevalansma neden olmaktadır. Çalışmamızda Van yöresinde genel toplumda ve gastrointestinal sistem hastalıklarında (peptik ülser, kronik gastrit ve mide kanseri) Hp infeksiyonunun epidemiyolojik özellikleri araştırılmıştır. Toplumda Hp seroprevalansını tespit etmek için kırsal kesim ve kentteki sağlıklı bireylerden venöz kan örnekleri ELİSA yöntemiyle çalışıldı ve genel toplumda 6-80 yaş arasındaki (yaş ortalaması 29.1±17.2) 208 erkek, 209 kadın toplam 417 kişinin 237'sinde (%56.8) Hp pozitif bulundu. Hp prevalansı 6-15 yaş arasıdaki çocuklarda %50 (60/120), 16-80 yaş arasındaki yetişkinlerde %59.6 (177/297) tespit edildi. Bu oranların gelişmiş Batı Anadolu bölgelerinden bildirilen oranlara yalan olduğu görüldü. Kırsal kesimde yaşayanlarda %66.2 (139/210), kentte yaşayanlarda %47.3 (98/207) oranında Hp pozitif bulundu ve kırsal kesimdeki prevalansm, şehirdekine göre çok anlamlı derecede yüksek olduğu görüldü (pO.001). Hp seropozitifliğinin çocukluk döneminde itibaren artmaya başladığı, 26-45 yaşlan arsında en yüksek değerlere ulaşdığı ve 45 yaşından itibaren giderek azalma eğiliminde olduğu tespit edildi. Aynca, gastroenteroloji kliniğinimizde yatarak veya ayaktan tedavi gören, endoskopi ve histopatoloji ile tanılan kesinleştirilen, peptik ülser, kronik gastrit ve mide kanserli hastalarda Hp seroprevalansı araştırıldı. Hp prevalansı, peptik ülserde %85.5 (67/76) ve kronik gastritte %77.5 (62/80) bulundu. Her iki hastalıkta da topluma göre istatistiki olarak anlamlı derecede artmış bir seroprevalansın olduğu görüldü. Mide kanserinde %59.1 (39/66) oranında Hp seropozitifliği bulundu ve bu oramn genel toplum oranına yakın olduğu tespit edildi. Peptik ülser, kronik gastrit ve mide kanserindeki Hp prevalanslannın ülkemizin gelişmiş diğer bölgelerinden bildirilen oranlara benzer olduğu gözlendi. IIVan yöresinde toplumda Hp prevalansı, eğitim ve sosyoekonomik düzeyin düşüklüğü, aile nüfusunun artışı ile anlamlı yükselme gösteriyordu. Ayrıca, kırsal içme suyu ve tezek kullananlarda, evinde tuvalet, su ve buzdolabı bulunmayanlarda, kişisel hijyen kurallarına (diş fırçalama, el ve tırnak temizliği) uymayanlarda Hp prevalansı artmış bulundu. Sonuç olarak, ülkemizin az gelişmiş Doğu Anadolu Bölgesinde Van yöresinde Hp infeksiyonu prevalansı çocukluk çağından itibaren genel olarak yüksektir. Özellikle kırsal kesimde sosyoekonomik ve kültürel düzeyin düşüklüğü, hijyen kurallarına uyulmaması, alt yapı şartlarının iyi olmaması Hp infeksiyonunun çocukluk döneminden itibaren aile içinde bulaşmasına ve erişkin dönemde önemli gastroduodenal hastalıkların ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Az gelişmiş Doğu Anadolu Bölgesindeki Van yöresinde, toplumda ve çeşitli gastroduodenal hastalıklarda Hp prevalansı, gelişmiş Batı Anadolu Bölgelerinden bildirilen oranlardan farklı bulunmamıştır. Sosyo ekonomik nedenlerle doğuda batıya önemli bir nüfûs göçünün olması yanında, aile içinde küçük yaşlardan itibaren hijyen kurallarına yeterince uyulmaması ülke genelinde Hp infeksiyonunun yüksekliği ile ilişkili görünmektedir. III

SUMMARY Helicobacter pylori (Hp) is a common infectious pathogen affecting nearly half of the human population worldwide. Its contribution to the pathogenesis of chronic gastritis, peptic ulcer, gastric cancer and MALT lymphoma makes it an important pathogen in terms of morbidity and mortality. It's seen in high rates in socioeconomically and culturally undeveloped countries where familial exposure to the pathogen beginning from early years of life results in an increased prevalence in adult ages. We aimed to investigate epidemiological characteristics of Hp infection in peptic ulcer, chronic gastritis and gastric cancer in general population of Van region. 417 people (208 male, 209 female) aged between 6 to 80 (mean 29.1 ±17.2) were randomly selected and venous blood samples were obtained for screening by ELISA for Hp. 237 subjects (56.8) were found positive for Hp. The prevalence increases from 50 % (60 in 120) in 6-15 ages to 59.6% (177 in 297) in 16-80 ages. These rates were similar with those reported from relatively more developed regions of Western Anatolia. The prevalence was significantly higher in rural areas compared to urban population (66,2% vs. 47.3%, p<0.001). Seroprevalence of Hp seems to increase beginning from childhood through adulthood, reaching its peak between 26-45 ages and tends to decrease then after. Seroprevalences of Hp were also investigated in patients who were admitted to our gastroenterology clinic and shown to have peptic ulcer, chronic gastritis or gastric cancer endoscopically and histopathologically. The seroprevalence was 85 % (67/76) in patients with peptic ulcer and 77.5 % (62/80) in chronic gastritis which were increased when compared to the general population. On the other hand İt was similar to the population in case of gastric cancer (59.1%). In our region seroprevalences of Hp in peptic ulcer disease, chronic gastitis and gastric cancer were essentially similar with those reported from other parts of our country. Hp prevalence was correlated with poor socioeconomic and educational status and increasing family size. The association was also present with the use of untapped water, organic fuel, absence of tap water or refrigerator at household and poor personal hygiene (i.e. no tooth brushing, inadequate hand washing and nail care). IVIn conclusion prevalence of Hp was high beginning from childhood in Van reigon of less developed Eastern Turkey. Poor socioeconomic and cultural status and lack of adequate hygienic practice causes increased transfection of Hp within families which may cause serious gastroduodenal diseases in adult life. The prevalence of Hp were similar in our region compared to the previous reports from more developed parts of the Western Anatolia. The reason for this may be the ever-growing migration towards richer western cities, overcrowding with insufficient infrastructures and common negligence of hygienic practices in our country.