Teşe û cıwankarîyên wêjeyî dı dîwana Feqîyê Teyran de

Abstract

Klasik edebiyatın kurallarına göre yazılan manzûme ve şiirler, şekil yönüyle değerlendirildiği zaman ölçü, redif, kafiye ve nazım şekli gibi öğeler göz önünde bulundurulmalıdır. Belagat, bir duygu ve düşüncenin doğru yer ve zamana göre en sade ve akıcı ifade edilmesidir; Kürtçede rewanbêjî sözcüğünün karşılığıdır. Rewan, sözcüğü de kolay ve çabuk akan şey anlamına gelir. Edebi sanatlar yani edebiyatın güzel, hoş ve gösterişli yönü de dilin özel kullanımıyla ilintilidir.Bu çalışmamız üç bölümden oluşmaktadır. Birincisinde Feqîyê Teyran'ın hayatı, eserleri ve bazı özellikleri incelenmiştir. İkinci bölümde şiir ve manzûmelerinin şekil ve üslûp özellikleri üzerinde durulmuştur. Son bölümünde de edebi sanatların tespitinin yanı sıra onların tanım, yorum ve örneklerine yer verilmiştir. Klasik edebiyatta bir şairin güzel ve orijinal edebi sanatlar üretebilmesi için ağır ve müşevveş bir dil kullanmasına gerek yoktur; o, sade ve akıcı bir dille bu amacını yerine getirebilir. Feqîyê Teyran da bunun için en güzel örnektir. Anahtar Kelimeler: Feqiye Teyran, Feqi, Edebi Sanatlar, Şekil, Beyit, Şiir ve Manzûme

When Manzume and poems written according to the rules of classical literature are assessed in the direction of shape, the items such as measure, redif, rhyme and verse form should be taken into account. Belagat is the simplest and most expressive expression of a feeling and a thought according to the right place and time. It is the equivalent word rewanbêjî in Kurdish. Rewan means something that flows easily and quickly. Literary arts, that is to say, the beautiful, pleasant and ostentatious aspect of literature, are also related to the special use of language. Our study consists of three parts. In the first part, the life, works and some features of Feqîyê Teyran were examined. In the second part, form and style features of Manzume and poetry are emphasized. In the last part, in addition to the identification of literary arts, their definitions, interpretations and examples have been given. In classical literature, a poet does not need to use a difficult and intricate language in order to produce beautiful and original literary arts. He can reach his purpose with a simple and fluent language. Feqiyê Teyran is the best example for this.Key Words: Feqiyê Teyran, Feqi, Literary Arts, Figure, Couplet, Poem and Manzume.