Periodontal flep cerrahisi işleminin tükürük salgısındaki epidermal büyüme faktörü ve immünglobulin seviyelerine etkisi

Abstract

Bu çalışmanın amacı; tükürük salgısında bulunan; yara iyileşme sürecinde etkin rol oynayan epidermal büyüme faktörü (EGF)'nün ve primer olarak kapatılan cerrahi kesi bölgesinin bakteriyel saldırılara karşı savunmasında görev alan immünglobulin A (IgA) ve immünglobulin M (IgM)'nin, flep operasyonu öncesi ve sonrasında erken yara iyileşmesi sürecindeki değişimlerinin incelenmesi ve periodontal flep operasyonunun, kronik periodontitisin tedavisindeki etkinliğinin klinik periodontal parametreler kullanılarak değerlendirilmesidir. Yaşları 19-55 (ortalama 35,43±9,86) arasında değişen kronik periodontitis teşhisi konulmuş 40 hasta bu çalışmaya dahil edilmiştir. Tüm hastalara uygulanan başlangıç periodontal tedavisini takiben araştırma bölgesinde sondlanan cep derinliği ≥5mm olan bölgelere periodontal flep operasyonu uygulanmıştır. Plak indeksi (PI), gingival indeks (GI), sondlamada kanama (SK), sondlanan cep derinliği (SCD) ve klinik ataşman seviyesini (KAS) içeren klinik periodontal parametreler flep operasyonu öncesinde ve operasyon sonrası 1. ayda değerlendirilmiştir. Hastalardan, 1.5 ml uyarılmamış tüm (total) tükürük örnekleri flep operasyonundan hemen önce, dikiş işleminden yarım saat sonra, 1, 3, 7 ve 21 günlerde toplanmıştır. Tükürük salgısındaki EGF, IgA ve IgM seviyeleri enzime bağlı immünbağlayıcı sandwich tekniği (ELISA) ile belirlenmiştir. Her bir parametre için elde edilen veriler altı farklı zaman noktasında istatistiksel olarak karşılaştırılmıştır. Periodontal flep operasyonu sonrası 1. ayda operasyon öncesine göre klinik periodontal parametrelerde istatistiksel olarak anlamlı azalma gözlenmiştir (p<0.05). Operasyondan yarım saat sonraki ortalama EGF değeri ile karşılaştırılan diğer zaman noktaları arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmuştur (p<0.05). Ayrıca ortalama EGF değerleri için operasyon sonrası 1. gün ile 21. gün arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmuştur (p<0.05). Operasyondan yarım saat sonraki ortalama IgA değeri ile karşılaştırılan diğer zaman noktaları arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmuştur (p<0.05). Ortalama IgM değerleri için karşılaştırılan tüm zaman noktaları arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmamıştır (p˃0.05). Tükürük salgısındaki ortalama EGF, IgA ve IgM değerleri operasyondan sonraki ilk yarım saatin sonunda belirgin bir düşüş göstermiş ve operasyondan 24 saat sonra ise operasyon öncesi seviyelere çıkmıştır. Altı farklı zaman noktasında değerlendirilen ortalama EGF, IgA ve IgM değerlerinde yaş grupları ve cinsiyetler arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmamıştır (p˃0.05). EGF, IgA ve IgM'nin cerrahi sonrası birinci günden itibaren operasyon öncesi seviyelerde kalması, bazı hastalarda da bu seviyelerin üzerine çıkması, epitelizasyon ile yara kapanmasını etkileyen önemli bir mediyatör olan EGF'nin travmaya bağlı olarak organizmada yara kapanmasını uyarıcı reaksiyonu tetiklediğini ve cerrahi kesi bölgesinde oluşan lokal bakteriyemiye karşı etkili olan IgA ve IgM'nin doku savunması biyokimyasal düzeyde etkilediğini göstermektedir.Anahtar kelimeler: Epidermal büyüme faktörü, immünglobulin A, immünglobulin M, periodontal flep operasyonu, yara iyileşmesi, kronik periodontitis, epitelizasyon

The aim of the present study was to evaluate the effects of periodontal flap surgery on the salivary concentrations of epidermal growth factor (EGF), immunoglobulin M (IgM), and immunoglobulin A (IgA) during early wound healing in humans. Change of periodontal parameters prior and following surgical procedures was also evalauated through periodontal index measurements. 40 patients between ages 19-55 (Mean 35.43±9.86) diagnosed with cronic periodontitis were included in the study. Following phase I therapy, the patients were evaluated 4 weeks upon the completion of the treatments and the periodontal sites with probing depths greater than 5 mm were selected for flap surgery. Following indices were recorded immedately before surgery and 1 month after the procedure: Plaque Index (PI), Gingival Index (GI), Bleeding on Porbing (BoP), Probing Depth (PD), and Clinical Attachment Level (CAL). 1.5 ml of unstimulated whole saliva samples were collected from the patients immediately before flap surgery and and at 30 minutes, 1. Day, 3. Day, 7. Day and 21. Day after the completion of the wound suturing. EGF, IgA, and IgM levels in saliva were determined by Enzyme-linked Immunosorbent (ELISA). Data from 6 different points were statistically analyzed, comparison being made for every independent variable. Periodontal index levels indicated significant improvement at 1 month post-surgery compared to pre-surgical levels (p<0.05). EGF levels dropped significantly at 30 minute time point compared to the rest of measurements (p<0.05). There was significant difference also between Day 1 and Day 21 levels (p<0.05). IgA showed satistically significant decrease at 30 minues post-surgery, while the IgM levels remained comparable at all time points. The decrease in EGF, IgM and IgA levels at 30 minutes was compensated with increase at 24 hours following the surgical procedure, with levels equaling pre surgial measurements. There was not a statistically significant difference between EGF, IgM and IgA in all 6 time points with regard to gender and age parameters. The rapid restoration in the 24 hours of EGF, IgM and IgA levels in saliva after intial sharp decrease folllowing periodontal surgery indicates the crucial role of EGF in reepithelisation and wound healing, as well as the indispensible function of both IgM and IgA against bacterial contamination of the wound area.Key words: Epidermal growth factor, immunoglobulin A, immunoglobulin M, periodontal flap surgery, wound healing, chronic periodontitis, epithelialization