Antep fıstığının (Pistacia vera L.) aşı ile çoğaltılabilirliği ve aşı ile ilgili sorunlar üzerinde araştırmalar

Abstract

ta» ri7F` Bu çalışma» Yüzüncü Yıl üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümünde, Antep -fıstıklarında (P.vera L.)aşı başarılarının saptanması ve kaynaşmanın anatomik olarak incelenmesi amacıyla, 1991-1992 yılları arasında yürütülmüştür. Aşılamalar, 1-3 yaşlı Antep -fıstığı çöğürleri üzerine 2- 3 yaşlı sürgünlerden alınan aşı kalemleri ile yapılmıştır. Aşı kaynaşmasının meydana gelişi ve aşı yerlerinin anatomik yapıları; yangalı göz aşıda 18, 66 ve 170 gün sonra alınan kesitlerde incelenmiştir. Elde edilen bulgular aşağıdaki gibi özetlenmiştir! 1- 1991 yılında yapılan yangalı göz aşılarında kallüslenme oranları /. 36.0 ile `A 62.5,, dilcikli aşılarda X 42.8 ile X 54-8 arasında; 1992 yılında yapılan yangalı göz aşılarında ise 7. 20=0 ile % 61. 9 arasında bulunmuştur. 1992 yılında -Farklı dönemlerde yapılan dilciksin aşılarda ise hic b asa r ı s su 1 a namam ıştır. 2- Aşılamalar sırasında 1991 yılında en yüksek sam oluşumu, Dilciksiz asıda Aralık ayında X 100; yongalı göz aşısında Hszîrs.n'-dai 7. 67.3 ve Dilcikli aşıda % 57.1 ile Aralık ayında tesbit edilmiştir. 1992 yılında yapılan yongalı göz aşılarında zamk oluşumu Nisan ayında X 80.0 ile en yüksek. Temmuz ayında ise 7. 38.0 ile en düşük oranda gercekleşmişt i r. 3- Aşılama sırasında salgılanan zamk oranı ile aşılamabaşarısı arasında ters bir ilişkin olduğu gözlenmiştir, 4- Aşılamadan sonra, anaç vs kalem yüzeylerinde, kalın ve yoğun nekrotik tabakalar meydana gelmiştir» Aşılama sırasında zararlanarak ölen hücrelerden oluşan bu nekrotik tabakalar kalemde anaca göre daha yoğun bir şekilde oluşmuştur. 5- Nekrotik tabakaların parçalanmasında, anaç ve kalemde aşılamadan sonra oluşan kallüs dokuları etkili olmaktadır. Aşı yerinde oluşan kallüs miktariyie, nekrotik tabakaların parçalanması arasında direkt ilişki gözlenmiştir, 6- Aşı elemanları arasında meydana gelen nekrotik tabakalar, aşı lamadan sonra oluşan kallüs doku 1 arınca büyük oranda parçalanmış, ancak incelemelerin yapıldığı dönem içerisinde bu nekrotik tabakalar absorbs edilmiş, ancak tamamen yok olmamıştır. 7- Aşılamalarda, anaçtan kaleme oranla her zaman daha -Fazla miktarda kallüs dokusu meydana gelmekte ve anaç yüzeyindeki nekrotik tabakalar daha kolay parçalanmaktadır. Kalemde ise? daha zayıf bir kallüs dokusu ve yoğun nekrotik tabakalar mevcuttur- Bu nedenle, aşı lamalardaki başarısızlık büyük oranda kalemden kaynaklanmaktadır. S- Anar ile kalem arasında, kallüs köprüsünün kurulmasından sonra kambiyal -Farklılaşma meydana gelmiştir. Kambiyal -Farklılaşma, anaç ve kalem kambiyumlar ı ndan, kallüs dokusu içerisine doğru meydana gelmiştir. 9- Anaç ile kalemin karşılıklı getirilmiş olduğu aşılarda, kambiyal devamsızlık başarılı bir şekildesağlanmaktadır. 10- Açılarda kaynaşmanın meydana gelişi ve aşı yarinin qelismesi, diğer meyve türlerinden -farklı a örül mem ist ir,

SUMMARY.5 study- Faculty d-F Agriculture Department of Horticulture in Van, between the years 199İ and 1992. The aim was to observe the number of succssful buddings and to study the anatomical developments on Pistacia, The buddings are done by using the seedlings as chip buddings. The graft -Formation and developents is observed i 8 j 66 and 170 days a-Fter -first budding» The results can be summarized as follows? 1- The callusing ratio was found between 36.00 X and 62.50 % on fall chip grafts, 42, 80 X and 54.80 X on saddle grafts in İ 991 graftings, and between 20.00 `A and 61 «.90 X on fall chip grafts in 1992 graftings. The crafts succes couldn't obtain in splice crafts. 2- The highest gumming was determined 100. X in December on splice grafts, 67.30 7. in June on chip grafts and 57.10 X in December on saddle grafts. 3- The negative correl gum ratio during grafting and the grafting success. 4-0n the graft interfaces, the formation of thick necrotic tissues were observed. These tissues originated from the dead cells of the bud components. There was difference on the thickness of the necrotic layers of the components of the chip buddings. 5- In the breakage of the necrotic layer. the callus tissue formed by the stocks and the scions seemed to beeffect ive. A direct ccrreiation was Found between the amount of callus formed at the graft union the breakage of the; necrotic layer. 6- Necrotic layers formed between the graft components were mostly broken up by the callus tissue formed after buddings. However, these necrotic tissues weren't completely absorbed and vanished during the period of investigation. 7- In the buddings, the stock produces more callus compared to the scion, and the necrotic layers on the surface of the stock breaks up more easily, as well- On the scion side., a weaker callus tissue develops and the necrotic layers are denser» Therefore, it can be deducted that failure in budding results mostly from the scion. 8- The cambial differentiation occurs after a callus bridge is formed between the stock and the scion. In chip budding the new cambium dif f srant iates within the callus tissue originating from cambium of stock and scion. 9- In grafts were the stock matches the scion perfectly, cambial continuity can be successfully achieved. 10- The union and the development of the chip buds in Pistacia was similar to the union of the other fruit species.