İlkokullarda görevli öğretmenlerin maruz kaldıkları psikolojik taciz (mobbing) uygulamaları (Batman İli örneği)

Abstract

Bu araştırmada, ilkokullarda görev yapan öğretmenlerin, maruz kaldıkları psikolojik taciz (mobbing) uygulamaları incelenmiştir. Araştırmada genel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini, Batman il merkezindeki ilkokullarda görev yapan öğretmenler, örneklemini ise; Batman ili merkez ilçedeki 29 ilkokulunda görev yapan 500 öğretmen oluşturmaktadır. İlkokullarda görev yapan öğretmenlerin maruz kaldıkları psikolojik taciz (mobbing) uygulamaları ile ilgili veriler, Onbaş'ın (2007) geliştirdiği ölçek ile toplanmıştır. Veriler SPSS 16 veri analiz programında analiz edilmiştir. Araştırmada frekans ve yüzde, grupların görüşleri arasındaki farkların saptanmasında t- testi, Anova testi ve Sheffe testi kullanılmış ve .05 anlamlılık düzeyinde test edilmiştir.Yapılan araştırma sonucunda ilkokullarda görev yapan öğretmenlerin düşük düzeyde psikolojik taciz (mobbing) davranışlarına maruz kaldıkları tespit edilmiştir. Yaş, cinsiyet, kıdem, medeni durum ve öğrenim durumu değişkenlerine göre `iletişim biçimine saldırılar` alt boyutundaki psikolojik taciz (mobbing) davranışlarına ilişkin öğretmen görüşleri arasında anlamlı bir farklılık yoktur. `Sosyal ilişkilere saldırılar` alt boyutunda yer alan psikolojik taciz (mobbing) davranışları cinsiyet ve medeni durum değişkenine göre öğretmen görüşleri arasında anlamlı bir farklılık olduğu; yaş, kıdem ve öğrenim durumu değişkenlerine göre ise anlamlı farklılığın olmadığı ortaya çıkmıştır. Öğretmenlerin algılarına göre `İtibara saldırılar` alt boyutunda yer alan psikolojik taciz (mobbing) davranışları yaş, medeni durum ve öğrenim durumu değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık bulunmazken; cinsiyet ve kıdeme göre ise anlamlı farklılıkların olduğu bulunmuştur. Öğretmenlerin algılarına göre `Göreve yönelik saldırılar` alt boyutunda yer alan psikolojik taciz (mobbing) davranışları yaş, medeni durum, öğrenim durumu ve kıdem değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık bulunmazken; cinsiyete göre ise anlamlı farklılıkların olduğu gözlenmiştir. Bu sonuçlara dayalı önerilerde bulunulmuştur.

In this study, mobbing applications that teachers working in primary schools were exposed to were investigated. In the study, general scanning method was employed. The population of the study consists of teachers working primary schools in Batman province centre, while sampling consists of 500 teachers working in 29 primary schools in the central town of Batman province. The data related to mobbing applications that that teachers working in primary schools were exposed to were gathered via scale Onbaş developed (2007). The data were analysed in SPSS 16 data analysis program. In the study, t-test, Anova test and Sheffe test were used in finding out the differences between the views of the groups in frequency and percentage; and it was tested at the level of .05 significance.As a result of the study, it was found out that the teachers working in primary schools were exposed to mobbing behaviours at low levels. There were no significant differences among teachers' views related to mobbing behaviours at `Attack on Communication Styles` sub-dimension of according to age, gender, seniority, marital status and education level. It was found out that there were significant differences among teachers' views according to gender and marital status in mobbing behaviours taking place at `Attack on Social Relations` sub-dimension; however, there were no significant differences according to age, seniority and education level. According to the perception of the teachers, while there were found no significant differences according to age, marital status and education level variables in mobbing behaviours taking place at `Attack on Respect` sub-dimension, it was found out that there were significant differences according to gender and seniority. According to the perception of the teachers, there were no significant differences according to age, marital status and education level and seniority variables in mobbing behaviours taking place at `Task Oriented Attacks` subdivision, it was observed that there were significant differences according to gender. Suggestions have been made based on these results.