Okul öncesi eğitim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin liderlik davranışları

Abstract

ÖZETBu araştırmanın amacı, okulöncesi eğitim kurumlarında görevli yönetici ve öğretmenlerin algılarına göre, okulöncesi eğitim kurumlarında görevli öğretmenlerin liderlik davranışlarını saptamaktır. Araştırmanın evrenini; 2013-2014 eğitim- öğretim yılında, Diyarbakır il merkezindeki okulöncesi eğitim kurumlarında görev yapan yönetici ve öğretmenler oluşturmuştur. Araştırmanın yapıldığı tarih itibariyle Diyarbakır il merkezinde 18 okulöncesi eğitim kurumu bulunmakta ve bu okullarda 32 yönetici ve 158 öğretmen görev yapmakta idi. Diyarbakır il merkezindeki 18 okulöncesi eğitim kurumunun tümüne giderek, 26 yönetici ve 107 öğretmene anket uygulayarak araştırmanın örneklemi oluşturulmuştur. Bu durumda, örneklemin evreni temsil etme oranı yöneticilerde % 81.25, öğretmenlerde ise, % 67.72' dır.Araştırmada, Beycioğlu, (2009) tarafından geliştirilen `Öğretmen Liderliğine İlişkin Algı ve Beklenti Belirleme Ölçeği-ÖLAB` kullanılmıştır. Ölçme aracı, 25 madde ve üç boyuttan oluşmaktadır. Bu boyutlar `Kurumsal Gelişme`, `Mesleki Gelişim` ve `Meslektaşlarla İşbirliği` olarak adlandırılmıştır. Anlamlılık düzeyi. 05 olarak alınmıştır.Araştırma sonucunda varılan bazı önemli bulgular aşağıda sıralanmıştır.I. Okulöncesi eğitim kurumlarında görevli öğretmen ve yöneticilerin, öğretmenlerin liderlik davranışları ile ilgili alt boyutlardaki algılarının ortalamaları incelendiğinde; (1) öğretmen algılarına göre, meslektaşlarla işbirliği boyutu için aritmetik ortalama (x=4,27) ''her zaman'', kurumsal gelişim boyutu için (x=4,08) ''sık sık'', mesleki gelişim boyutu için ise (x=4,54) ''her zaman'' düzeyinde saptanmıştır. (2) Yönetici algılarına göre ise, meslektaşlarla işbirliği boyutu için ( x=4,38) ''her zaman'', kurumsal gelişim boyutu için (x=4,19) ''sık sık'' ve mesleki gelişim boyutu için ise (x=4,60) `her zaman` düzeyinde saptanmıştır..II. Öğretmenlerin, okulöncesi öğretmenlerin liderlik davranışlarına ilişkin algılarının ortalama puanları ölçek bazında 4,16; yöneticilerde ise bu değer 4,41'dır. Öğretmen algılarına göre bu değer `sık sık`, okul müdürlerine göre ise bu değer `her zaman` düzeyindedir.III. Öğretmen algılarına göre, öğretmenlerin liderlik davranışları ile ilgili en düşük ortalamaya sahip madde''İl, bölge veya ülke düzeyindeki mesleki çalışma gruplarında görev almak'' (x=3,37; Bazen) ve en yüksek ortalamaya sahip madde ise ''Öğrencilerine güven vermek'' (x=4,74; Her zaman) dır. IV. Yönetici algılarına göre, öğretmenlerin liderlik davranışları ile ilgili en düşük ortalamaya sahip madde ''İl, bölge veya ülke düzeyindeki mesleki çalışma gruplarında görev almak'' (x=3,65; Sık sık) ve en yüksek ortalamaya sahip madde ise öğretmenlerde olduğu gibi ''Öğrencilerine güven vermek'' (x=4,85; Her zaman) dır.V. Öğretmen ve yöneticilerin algılarına göre, öğretmenlerin liderlik davranışlarına ilişkin algıları arasında anlamlı fark saptanmıştır. VI. Öğretmen algıları arasında ''öğrenim durumu'', ''cinsiyet'', ''medeni durum'' ve '' kıdem'' değişkenine göre, tüm boyutlarda anlamlı fark saptanmamıştır. Anahtar kelimeler: Lider, liderlik, öğretmen liderliği, okulöncesi eğitim kurumu.

ABSTRACTThe purpose of this study is to identify the leadership behaviors of teachers in pre-school education according to the perceptions of principals and teachers working in pre-school education.The universe of study has been created by administrators and teachers working in preschool education in the 2013-2014 academic year, in the city of Diyarbakir. At the date of the survey in the city of Diyarbakir, there were 18 pre-school education and 32 administrators and 158 teachers working in these schools. We went to all 18 of pre-school education institute in the city of Diyarbakir and created a sample by applying a questionnarie to 26 managers and 107 teachers. In this case, the sample rate of the universe in the managers was 81.25%, the rate among teachers was 67.72%.In the study, the Scale of `Teacher Leadership Perceptions and Expectations -OLAB` developed by Beycioglu (2009) was used. Measuring tool consists of 25 items and three dimensions. These dimensions were called as `Institutional Development`, `Professional Development` and `Cooperation with colleagues`. The level of significance was taken as 05.In conclusion some important findings reached are listed below.1.When examined the teachers' perceptions of leadership behaviors, associated with lower average in size of Pre-school teachers and administrators working in educational institutions; (1) According to the perceptions of teachers, arithmetic mean for collaboration with colleagues (x = 4.27)'' always'', institutional development dimension (x = 4.08)'' often'', professional development dimension (x = 4.54) `all the time'' were determined. (2) According to the perception of the manager, the dimension of collaboration with colleagues (x = 4.38) '' always'', institutional development dimension (x = 4.19)`often` and professional development dimension( x = 4.60) `always` were determined.2.On the basis of the scale, teachers and preschool teachers' perceptions of leadership behavior were an average score of 4.16. This value was `frequently` according to teachers' perceptions and `always` according to the school principals.3.According to the perceptions of teachers, option with the lowest average related to teachers' leadership behavior was `taking part in professional working groups in province, region or country'' (x = 3.37; Sometimes). At the same time, the option with the highest average was ` Give confidence to students` (x = 4.74; always). 4. According to the the manager's perceptions, the item, which has the lowest average about the leadership behaviours of teachers, is'' to have duty in working groups in a city, region or country ''(x=3,65; oftl,en) and the item which has the highest average, as teachers say, is'' To give the self-confidence to their students''(x=4,85; Always) 5. According to both teachers and managers, it is stated that there are significiant differences between their perceptions about leadership behaviours of teachers. 6. In respect of variables, such as` educational level` ,`gender` , `marital status` and `seniority` it is stated that there are significiant differences between teachers' perceptions in all aspects.Key words: Leader, Leadership, Teacher leadership and Preschool educational institution.