Yerli ve yabancı bazı standart kayısı çeşitlerinin Van ekolojik şartlarındaki performansları üzerine bir araştırma

Abstract

ÖZ B« çalışma yerli ve yabancı dokuz kayısı çeşidi ( Hacı hal.. Ll.oql.it, Kabaaşı, soğancı, Hasanbey, Alyanak, l'aviot, Tokaloğlu, Şalak (Aprikoz) ve Şekerpare) ile dokuz zerdalinin Van ekolojik şartlarındaki performansını saptamak amacıyla 1991-1944 yılları arasında Yüzüncü Yıl üniversitesi Bahçe Bitkileri Bölümününde yürütülmüştür. Mortolojik büyüme bakımından çeşitlet arasında farklılıklar bulunmuştur. ortalama sürgün uzunluğu 47.9-11.0 cm ( Soğanı-zerdali 6), gövde büyümesi 5.0-1.0 cm ( Hacıhali loğlu zerdali 6) ve yıllık sürgün uzunluğu toplamı 1.00 7.0-124.0 cm ( Hacı hal iloglu-zerdali 6) olarak tespit edilmiştir. Hasat 28 temmuz-18 ağustos tarihleri arasında yapılmış, en erken Hasanbey, en geç Kabaaşı ve Soğancı çeşitleri hasat edilmiştir. Kabaaşı ortalama 33.1 q ile en büyük» Şekerpare 19.8 g ile en küçük meyveye sahip çeşitler olarak belirlen miştir. Suda çözünür kuru madde % 28.1 ile en yüksek Soğancı' da, % 14.8 ile en düşük Paviot çeşidinde bulunmuştur. Gövde kesit alanına düşen kümülatil verim, en yüksek 0.528 kg/cm2 ile Paviot' da, en düşük 0.031 kg/cm2 ile Şekerpare çeşidinde elde edilmiştir. Zerdalilerden dört yıl boyunca meyve alınamamıştır. Kayısı çeşitleri kış ve ilkbahar geç donlarından değişik oranlarda zarar görmüşlerdir. Kış donlarından zarar gören sürgün uzunluğu 10.3 cm (Hasanbey) ile 2,n cm (Şalak) arasın da değişmiştir. Pembe tomurcuk ve tam çiçeklerime safhalarında meydana gelen ilkbahar donlarından en fazla Hacıhaliloğlu, enaz Kabaaşı çeşidi zarar görmüştür. Araştırma sonucunda kuru fırtınalık olarak Kabaaşı çeşidi, sofralık olarak 9 a lak (Aprikoii) ve Faviot çeşitleri Van ekolojik şartları için ümit var kayısı çeşitleri olarak bulun muşlardır. Bu konudaki araştırmalara devam edilecektir.

ABSTRACT TlıiR research was carried out. with the aim of to determine performance dependent on the regional. conditions of nine iocai and foreign apricot cuitivars ( Hacıhaliloğlu, Kabaaşı, Soğancı, Hasanbey, Alyanak, Paviot, Tokaloğlu, Şalak (Aprikoz) and Şekerpare) and nine wild apricots between 1991 and 1994 at the Department of Horticulture at Yüzüncü Yıl Un i vers i t. y. The differences have been found between apricot cuLtivars in point of the morf ologocia 1 growth. The average shoot length was found as 4 7.9 and 11.0 cm (Soğancı and wild apricot fj ) for trunk growth was between 3.0 and 1.0 cm (Hacıhaliloğlu and wild apricot 6), total annual shoot ienqth was found as 1007.0 and 124.0 cm (Hacıhaliloğlu and wild apricot 6 ). The harvesting started on 28 th of July and finished at IB th of auqust, for earliest Hasanbey cu.Lf.ivar. Kabaaşı and Soğancı cuitivars were harvested on the latest period. It was found that, average fruit size was 33.1 g for Kabaaşı which is the largest fruit size and 19.» g for Şekerpare that is th<* smallest fruit. The soluble solid contents in fruit juice were 28.1 % tor Soğancı and 14.8 % for Paviot as highest and lowest ratios for apricot cuitivars. The highest yield was found as 0.528 kg/cm' for Paviot, but least yield was determined for Şekerpare that it Mas found as 0.031 kg/cm' according to the sectional area of the trunks. However, wild apricots were produce any fruit during tour years.The apricot eultivars have damaged in winter and spring seasons because ol frost effect in various ratio. The damage ot the length of shoot because of winter frosts changed between 10.3 cm (Hasanbey) and 2.8 cm (Şalak). The most damage was detected on Haeiha.l iloq I u and the least on Kabaaşı from spring frosts at pink bud and full blossoming periods. As a result of this study, Kabaaşı has been found as dried, and Şalak (Aprikoz) and Paviot have been found the best eultivars as table consumption. These researchs are continuning in this subject.