Mısır (Zea mays L.) bitkisinde farklı mineral beslenmenin sitokininler üzerindeki etkileri

Abstract

IX oz Bu çalışmada makrobesin elementlerinden azot, fosfor, potasyum, kalsiyum, magnezyum, kükürt ve demirin normal, eksik ve aşın miktarlarının uygulandığı ortamlarda büyütülen mısır {Zea mays L.) bitkilerinin kök, gövde, yaprak, dişi çiçek ve danelerde üç dönemde (yaraklanma, çiçeklenme, meyve) HPLC ile trans-zeatin ve trans-zeatin ribozid miktarları tayin edildi. Araştırmamız sonucunda mineral madde miktarları ile sitokininler arasında önemli ilişkinin olduğu ortaya çıktı. Yaklaşık bütün dönemlerde mineral maddelerin eksikliğinde trans-zeatin ve trans-zeatin ribozid miktarlarının aşın miktarda mineral madde uygulamalarına göre daha az seviyede olduğu gözlendi. Üç dönemin ortalamalarına göre köklerde en yüksek miktarda trans-zeatin aşın miktarda fosfonın uygulandığı bitkilerde tespit edildi. En az seviyede trans-zeatin ise aşın miktarda potasyumun uygulandığı bitkilerde olduğu belirlendi. Köklerdeki en yüksek miktardaki trans-zeatin ribozidin aşın miktarda magnezyumun uygulandığı bitkilerde ve en az seviyenin ise aşın azot uygulanan bitkilerde meydana geldiği belirlendi. Gövdelerde üç dönemin ortalamasına göre en yüksek miktarda trans-zeatin potasyumun uygulandığı, en düşük seviyede trans-zeatinin ise kükürtün uygulandığı bitkilerde olduğu tespit edildi. En yüksek seviyede trans-zeatin ribozid kükürt ve en düşük seviyede trans-zeatin ribozid ise aşırı potasyumun uygulandığı bitkilerde gözlendi. Yapraklarda en yüksek seviyede trans-zeatin aşırı kalsiyum, en düşük seviyede trans-zeatin ise aşın demirin uygulandığı bitkilerde gözlendi. En yüksek miktarda trans-zeatin ribozid aşın potasyum ve en az seviyede trans-zeatin ribozid ise aşın demirin uygulandığı bitkilerde tespit edildi. Dişi çiçeklerde en yüksek seviyede trans-zeatin aşın potasyum ve en az seviyede trans-zeatin aşın kükürt uygulanan bitkilerde bulundu. En yüksek miktarda trans-zeatin ribozid aşın azot uygulanan bitkilerde ve en az seviyede trans-zeatin ribozid ise aşırı kükürtün uygulandığı bitkilerde tespit edildi. Danelerde ise en yüksek miktarda trans-zeatin kalsiyumun ve en az seviyede trans-zeatinin potasyumun aşın uygulandığı bitkilerde olduğu belirlendi. Trans-zeatin ribozid ise en yüksek seviyede aşın potasyumun ve en düşük seviyede ise aşın magnezyumun uygulandığı bitkilerde olduğu belirlendi. Anahtar Kelimeler: trans-Zeatin, trans-Zeatin Ribozid, Mineral Beslenme, HPLC. Mısır (Zea mays L.)

ABSTRACT In this study, trans-zeatin and fraws-zeatin riboside levels were determined in roots, stems, leaves, flowers and fruits of plants grown on a media containing macroelements those were nitrogen, phosphor, potassium, calcium, magnesium, sulphur and iron which were added to media at high, deficient and extreme concentrations using high performance liquid chromatography (HPLC). The results of our study shown that there is important relation between of mineral elements and cytokinins rate, Trans-zeatin and trans-zeatin riboside rate the plants approximately observed low level on a media deficient mineral elements comparing to extreme concentration of mineral elements in all period. The highest trans-zeatin in roots were detected in plants grown on a media containing phosphorus in extreme rate according to average measurement of three period. However, the lowest frans-zeatin rate of roots were recovered in plants grown on a media containing potassium elements in extreme concentration. The highest fraws-zeatin riboside rate were recovered in plant grown on a media containing magnesium in extreme level while the lowest rate of trans-zeatin riboside was detected in plants grown on a media containing nitrogen in extreme level. According to average measurement of three periods, the highest and the lowest trans-zeatin of stems were detected in plant grown on a media containing potassium and sulphur in extreme rate, respectively. The highest and lowest trans-zeatin riboside amount of stems were found in plants grown on a media containing sulphur and potassium in extreme level, respectively. The highest and lowest frans-zeatin amount of leaves were determined in plants grown on a media containing calcium and iron in extreme level, respectively. The highest and the lowest trans-zeatin riboside rate of leaves were recovered in plants grown on a media containing potassium and iron in extreme concentration, respectively. The highest and lowest trans-zeatin of female flowers were observed in plants grown on a media containing potassium and sulphur in extreme levels, respectively. On other hand, the highest and lowest trans-zeatin riboside level of female flowers were determined in plants grown on a media containing extreme nitrogen and sulphur in extreme concentration, respectively. The highest and lowest trans-zeatin rate of the kernels were found in plants grown on a media containing calcium and potassium in extreme rate, respectively. However, the highest and the lowest trans- zeatin riboside rate were recovered in plants grown on a media containing extreme potassium and magnesium in extreme, respectively. Key words: /raw-Zeatin. /r<ms-Zeatin Riboside, Mineral Nutritions. HPLC, Maize {lea mays L.)