Fındık, antep fıstığı ve ceviz çeliklerinde köklenmenin anatomik ve histolojik olarak incelenmesi üzerine araştırmalar

Abstract

ÖZET Bu çalışma, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü'nde; findik (Corylus avellana L.)3 ceviz (Juglans regia L.) ve Antep fıstığı (Pistacia vera L.) odun çeliklerinde, köklenmenin anatomik ve histolojik olarak incelenmesi amacıyla 1994-1996 yılları arasında yürütülmüştür. Köklendirme denemelerinde, alt ısıtmalı (22±1) perlit ortamında, 1 yıllık dallardan hazırlanan odun çelikleri kullanılmıştır. Çelik dikiminden 10 gün sonra köklendirme ortamından anatomik incelemeler için örnek alınmaya başlanmış ve köklendirme sonuna kadar çeşitli aralıklarla devam edilmiştir. Dikimden 10 gün sonra fındık, ceviz ve Antep fıstığı çeliklerinde kallus dokusu oluşmaya başlamıştır. Kallus dokusu, büyük oranda kambiyumdan orijinlenmekte ve buna zaman zaman floem ve korteksteki parankimatik hücreler de katılmaktadır. Köklendirmenin ilerleyen dönemlerinde, her üç türde de kallus dokusu içerisinde ksilem elemanlarının oluştuğu ancak, kök primordiyumuna farklılaşacakları düşünülen bu hücresel gurupların vasküler bağlantı kuramadıkları saptanmıştır. Fındık çeliklerinde, dikimden 97 gün sonra adventif kök oluşumlarının başladığı görülmüştür. Daha sonraki dönemlerde de, değişen yoğunluklarda kök primordiyumu ve adventif kök oluşumları belirlenmiştir. Adventif köklerin kambiyuma yalan floem hücrelerinden orijinlendikleri ve sWerankima halkasını kırarak, korteks dokusundan dışarı çıktıkları saptanmıştır. Ceviz ve Antep fıstığı çeliklerinde net olarak kök primordiyumu oluşumu tesbit edilememiştir. Üzerinde çalıştığımız her üç türde de, korteks dokusu içerisinde yoğun sklerankimatik hücrelerin mevcut olduğu saptanmıştır. Bununla birlikte, ceviz ve Antep fıstığında çok sayıda dal izinin ve Antep fıstığında bunlara ilaveten tanenli hücreler ve reçine kanallarının varlığı, kök primordiyumuna farklılaşacak parankimatik hücrelerin azlığına sebebiyet vermesi nedeniyle, kök primordiyumu oluşumu üzerine dolaylı olarak engel olabilecekleri sonucuna varılmıştır.

SUMMARY This research was carried out at Yüzüncü Yıl University Faculty of Agriculture, Department of Horticulture, between the years 1994 and 1996. The aim of the research was to study the anatomical and histological developments of rooting of the hazelnut (Corylus avellana L.), walnut (Juglans regia L.) and pistachio (Pistacia vera L.) hardwood cuttings. In experiments of rooting was used perlite with bottom heat and the cuttings prepared from 1-year old shoots. After 10 days from planting, the samples were taken from rooting- medium for the anatomical study and were continuied until end of the rooting. 10 days after planting, callus tissue has began to form in hazelnut, walnut and pistachio cuttings. The callus tissue on a large scale develops from cambium tissue and also occasionally phloem and cortex tissue participate in this. In the later periyod of rooting, xylem elements were determined in callus tissue of three different specieses too. These cellular groups which we think to differentiate for root primordia were obtained no vascular connection within the cutting. After 97 days from planting were observed the adventitious root developments in hazelnut cuttings. In the later periyods, changing density of root primordiums and adventitious root developments were determined. The adventitious roots were determined which originate from phloem cells near the cambial region and broken the sclerencimatic ring and exited outer cortex. The root primordia development couldn't determined in the walnut and pistachio cuttings. The intensive sclerencimatic cells to be pereseni in cortex tissue were defined in every three species that were studied on. However, there are many leaf traces in walnut and pistachio and in addition to these pistachio has a lot of resin ducts and tannin cells. We have thought all these can indrect cause decreasing of parancimatic cells that will differantiate to root primordium.