Yüksek mahkeme kararları ışığında Türkiye`de ifade özgürlüğü

Abstract

Birçok özgürlüğün temelini oluşturan ifade özgürlüğü, bireylerin sahip olduğu fikir ve düşünceleri her türlü vasıta ile herhangi bir sınırlama olmaksızın dış âleme aktarabilmeyi ifade eder. Bu temel özgürlük bugün çağdaş ve demokratik ülkelerin demokrasi anlayışını ve seviyesini göstermesi bakımından önemlidir. İfade özgürlüğü, kendi bünyesinde taşıdığı, unsur ve özellikleriyle birlikte bireylerin kişisel beceri ve gelişimini sağladığı gibi toplumsal, ekonomik, sosyal ve siyasal gelişiminde önünü açması bakımından işlevsel önemi tartışılmazdır.İfade özgürlüğü, geçmişten günümüze çağdaş ve demokratik devletler açısından taşıdığı önem nedeniyle, gerek uluslararası belgeler ve anayasalar ve gerekse insan hakları belgeleri kapsamında hukuki güvencelere bağlanmıştır. Bu belge ve sözleşmeler açısından özellikle Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve bu sözleşmenin yargısal uygulayıcısı hükmündeki Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi içtihatları ve kararları üye devletler adına ifade özgürlüğünün teminat altına alınması, sınırlandırılması ve korunması bakımından önemlidir. Sözleşmeye göre, devletin müdahalesi olmaksızın herkes ifade özgürlüğü hakkına sahiptir ancak bu özgürlük de diğer birçok özgürlük gibi sınırsız değildir, sınırlandırma sözleşmenin ancak içeriğine uygun olarak meşru çerçevede yapılabilir. Türkiye uluslararası sözleşmelere taraf olması ve bununla birlikte AİHM'in yargısal yetkisini kabul etmesiyle birlikte ulusal hukuk mevzuatındaki birçok yasal düzenlemenin ifade özgürlüğü hakkının kullanımını sınırlandırdığı görülmüştür. Bu nedenle yargı reformu kapsamında bir takım düzenlemeler yapılarak ifade özgürlüğü önündeki engellerin kaldırılması hedeflenmiş ise de, Avrupa Birliği ilerleme raporları ile uluslararası bağımsız otoritelerce yapılan değerlendirmeler ve AİHM'in vermiş olduğu ihlal kararları halen yapısal bir iyileşmenin olmadığını göstermektedir. Bu çalışmamızda Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi normları ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin içtihat kararları esas alınarak ifade özgürlüğünün demokratik bir topluma kazanımları somutlaştırılırken, Türkiye'de ifade özgürlüğü sorununun nedenleri, AİHM ve Türk Yüksek Mahkeme kararları incelenerek ortaya konulmaya çalışılmış, ülkemizin ifade özgürlüğü sorununu aşmasının çözüm yolları ve bunun kazanımları ifade edilmeye çalışılmıştır.

Freedom of expression which forms basis of many freedoms, states to be able to transfer reflections and ideas individuals possess with any instrument and without any restriction. Today, this fundament freedom is important in terms of showing of modern and democratic countries' understanding and level of democracy. As Freedom of expression provides personal skills and development of individuals with element properties carries its own constitution, its functional importance is indisputable in terms of smoothing the path for social, economic and political development. Because of its importance for modern and democratic countries from past to present, freedom of expression is concluded legal guarantee within the scope of international documents, constitution and human rights. For the purposes of these documents and contracts, especially European Convention on Human Rights and as the judgmental executive of this contract, the interpretations and decisions of European Court of Human Rights are important in terms of putting undercover, restricting and protecting freedom of expression in the name of member states. According to the contract, everyone has freedom of expression right without any intervention of the state; however, this liberty, like the other liberties, is not unlimited, the restriction can be done, only in accordance with content, in legitimate framework.It has been seen that many legal regulations restrict the usage of freedom of expression with becoming a party to the international contracts and also accepting judgmental authorization of ECHR. On this account, it has been targeted to eliminate all obstacles by making some regulations within the scope of determination reform; however, European Union development reports, evaluations made by international independent authorities and impingement decisions made by ECHR show that there is still not any structural improvements.In this study, the problem of freedom of expression causality has been tried to state by reviewing ECHR and Turkish High Court decisions, while the acquisitions of freedom of expression to a democratic society are being embodied by being predicated on the norms of European Convention on Human Rights and interpretation decisions of European Court of human Rights. It has been tried to state the formula of getting over the problem of freedom of expression and its acquisitions.