Deforme olan çift çift çekirdeklerin uyarılmış durumlardaki enerji düzeyleri ve bu enerji düzeyleri arasındaki geçiş olanaklarının hesaplanma metotları

Abstract

ÖZET DEFORME OLAN ÇİFT-ÇİFT ÇEKİRDEKLERİN UYARILMIŞ DURUMLARDAKİ ENERJİ DÜZEYLERİ VE BU ENERJİ DÜZEYLERİ ARASINDAKİ GEÇİŞ OLASILIKLARININ HESAPLANMA METOTLARI ÇAKIR, Tahir Yüksek Lisans Tezi, Fizik Anabilim Dalı Tez Danışmanı: Prof.Dr. Ramiz RASİMGİL Eylül 2001, 47 sayfa Çekirdeğin yapısını, deforme olmasını ve eylemsizlik momentini belirleyen parametrelerin sayısal olarak hesaplanmasına olanak sağlayan çekirdeğin mikroskobik teorisi günümüzde pek gelişmemiştir. Çekirdeklerin çeşitli özelliklerini ortaya çıkaran herhangi bir modelin kullanılmasına duyulan en önemli gereksinim, bu modelin içerisinde çok sayıda deneysel sonucun değerlendirilmesidir. Bu sebeple, modelin seçimi deneysel verilerin miktarına bağlı olduğundan çekirdek teorisinin fenomenolojik özellik taşıdığı söylenebilir. Fenomenolojik teoriler çekirdeklerin bazı özelliklerini açıklamada çok sınırlı olmasına rağmen, gerçek çekirdek teorisinin oluşmasında önemli yeri olup çekirdeklerin çeşitli özellikleri arasında bağlantı kurmaya ve onları izah etmeye yardımcı olurlar. Bunun sonucu olarak fenomenolojik teoriler ilk deneysel araştırmalar için yararlı olduğu bilinmektedir. Bu çalışmada deforme olan çift-çift çekirdeklerin kollektif durumlarının hesaplanmasına imkan veren bir model geliştirilmiştir. Bu modelde elde edilen formüller, aynı zamanda uyarılmış durumların kuant karakteristiklerini ve bu durumlar arasındaki geçiş ihtimalliklerini ifade ettiği görülmüştür. Karayev ve Şaripov tarafından yapılan çalışmalarda, deforme olan çift-çift çekirdeklerin uyarılmış enerji seviyeleri ve bu seviyeler arasındaki geçiş ihtimalliklerin hesaplanmasına imkan veren üç parametreye bağlı bir model sunulmuştur. Bu model geliştirilerek iki parametreye indirgenmiş olup çift-çift çekirdeklerin 3,Y ve dönel spektrumunu tasvir eden ve çekirdeğin uyarılmış duruma geçmesiyle şekil değiştiren makroskobik bir teori geliştirilmiştir. Çünkü az parametreli modellerin önemli tarafları vardır. Yani parametre sayısı ne kadar az olursa teori o kadar gerçek teoriye yakın olur. Anahtar Kelimeler: Deforme çekirdek, İhtimallik, Çift-çift çekirdek.

ABSTRACT THE ENERGY LEVELS OF EXCITED STATE OF EVEN-EVEN DEFORMED NUCLEI AND THE CALCULATION OF TRANSITIONS PROBABHJTY BETWEEN THESE ENERGY LEVELS ÇAKIR, Tahir Msc, Physics Supervisor: Prof. Dr. Ramiz RASİMGİL September 2001, 47 pages. Microscopic theory of the nuclei, which enables numerical calculation of the parameters, defining the structure of nucleon, deformed state of nucleon and inertia of nuclei, has not been improved yet so far. The most important model's necessity exploring various properties of nuclei is that it contains many experimental data. Owing to the choice of the model is dependent on quantity of experimental data, it can be said that the theory of nuclei has phenomenological properties. Although phenomenological theories are very restrict to explain some nuclei properties they have important play in constriction of nuclei theory and help to relate between various properties of nuclei. Consequently it is known that phenomenological theories are useful for explanations of the first experimental results. In this study a model providing possibility for calculation of even-even nuclei collective state has been developed. Obtained formulae in this model explain quant characterises of excited states and transition possibilities between them. A model depending on three parameters and providing calculation of energy levels and transitions possibilities between excited levels was presented by karayev and şaripov. Then this model is improved to be dependent on two parameters and became a new model enables as to define p and y of even-even nuclei and rotational spectrum of them. This model explains that the nuclei exchange structure by transitions to excited levels and is called macroscopic theory. Because models with lesser parameters have important sides. That is when having lesser parameters theory becomes more closer to real theory. Key words: Deformed nuclei, Possibility, even-even nuclei.