Erciş üzüm çeşidinin seleksiyonu üzerine bir araştırma

Abstract

ÖZET ERCİŞ ÜZÜM ÇEŞİDİNİN SELEKSİYONU ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA UYAK, Cüneyt Yüksek Lisans Tezi, Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı Tez Danışmanı: Yrd. Doç. Dr. Adnan DOĞAN Ocak 2002,... Sayfa Bu çalışmada, Erciş üzüm çeşidinin verim, kalite ve gelişme özellikleri bakımından üstünlük gösteren elit fertlerini seçmek amaçlanmıştır. Çalışma 1999, 2000 ve 2001 yıllarında Van ilinin Erciş Merkez ilçesi ve Bayramlı köyünde toplam 3 üretici bağında 7860 omca üzerinde yürütülmüştür. Klon baş omcalarını seçmek amacıyla 3 yıl süreyle somak ve sürgün sayımı yapılmış, hasat zamanı tartılı verim alınmış ve vegetasyon periyodu boyunca kalite ve gelişme özellikleri bakımından gözlemler yapılmıştır. Seçilen ve seçilmeyen omcaların omca başına düşen ortalama verimleri, salkımdaki ortalama çiçek adetleri, ortalama tane boyutları, ortalama şıra randımanları, salkım ve 100 tane ağırlıkları tespit edilmiştir. Bağlardan, ben düşümünden olgunluğa kadar olan dönem içerisinde her hafta alınan örneklere kuru madde ve asit tayinleri yapılmıştır. Araştırma sonunda elde edilen sonuçlar aşağıda özetlenmiştir: 1- Seleksiyona tabi tutulan 7860 omca arasından verim, kalite ve gelişme özellikleri bakımından üstünlük gösteren 40 klon baş omcası seçilmiştir. 2- Seçilen ve seçilmeyen omcalar arasında, omca başına düşen ortalama verim bakımından seçilen omcaların lehine % 121.4-150.1 oranlan arasında değişen farklar bulunmuştur. 3- Seçilen ve seçilmeyen omcalar arasında, salkımdaki ortalama çiçek adedi bakımından seçilen omcaların lehine % 14.8-22 oranlan arasında değişen farklar bulunmuştur. 4- Seçilen ve seçilmeyen omcalar arasında, ortalama salkım ağırlığı bakımından seçilen omcaların lehine % 16-24.2 oranlan arasında değişen farklar bulunmuştur. 5- Seçilen ve seçilmeyen omcalar arasında ortalama 100 tane ağırlığı bakımından seçilen omcaların lehine % 7.6-14 oranlan arasında değişen farklar bulunmuştur. 6- Seçilen ve seçilmeyen omcalar arasında ortalama tane boyutlan bakımından seçilen omcaların lehine tane boyunda % 7.5-12.2, tane eninde ise % 8.5 -13.3 oranlan arasında değişen farklar bulunmuştur. 7- Seçilen ve seçilmeyen omcalar arasında ortalama şıra randımanı bakımından seçilen omcaların lehine % 16.5-21.1 oranlan arasında değişen farklar bulunmuştur. 8- Erciş üzüm çeşidinin ben düşüm tarihinden olgunlaşmasına kadar geçen süre 6 hafta olarak tespit edilmiştir. Anahtar kelimeler: üzüm, seleksiyon, kalite kriterleri

ABSTRACT A STUDY ON THE SELECTION OF THE CULTIVAR `ERCİŞ` UYAK, Cüneyt Msc. Horticultural Science Supervisor: Asst. Prof. Dr. Adnan DO?AN January 2002, 31 Pages Aiming at selecting promising clones within the variety ` Erciş` with regard to yield, vine quality traits and morphological characteristics, the study was performed on 7680 vine clones in three producer vineyards established in the Erciş central province and its Bayramlı village during 1999 and 2001. In order to the best vine clones, clusters and shoots were counted for three years. At the harvest time, the yield from each clone was determined, and observations during the vegetation period were done. In all clones, mean yield per vine, mean flower number per cluster, mean berry dimensions, mean juice protuction, weighets of cluster and 100 berries were recorded. During the period from first coloring on berry to harvest time, soluble solids and acidity was obtained from the sample of cluster collected at one week intervals. The results were summerized as follow: 1. Among 7860 vine clones investigated, 40 clones were selected promising. 2. The selected vine clones had higher mean yield than other clones in ratio of 121.4 - 150.1 %. 3. The mean flower number per cluster in the selected clones was 14.8 - 22% higher than those of others. 4- The selected vine clones had 16 - 24.2 % higher mean cluster weight than others, and 7.6 - 14 % higher 100 berries weight. 5- The best selected clones had higher berry width in rate of 8.5 - 13.3 %. berry length in rate of 7.5 - 12.2 % than remaining clones. 6- The berry juice production was 16.5-21.1 % higher in the selected vine clones. 7- The duration from first coloring on berry to harvest time was six weeks for all vine clones. Key words : vine, selection, Erciş, quality, yield,