Van yöresinde yetiştirilen farklı buğday (Triticum aestivum L. ) çeşit ve hatlarında tane çinko konsantrasyonlarının farklı gelişim dönemlerindeki çinko konsantrasyonları ile karşılaştırılması

Abstract

ÖZET VAN YÖRESİNDE YETİŞTİRİLEN FARKLİ BUĞDAY {Triticum aestivum L.) ÇEŞİT VE HATLARINDA TANE ÇİNKO KONSANTRASYONLARININ FARKLI GELİŞİM DÖNEMLERİNDEKİ ÇİNKO KONSANTRASYONLARI İLE KARŞILAŞTIRILMASI KOCAKAYA, Zuhal Yüksek Lisans Tezi, Toprak Anabilim Dalı Tez Danışmanı: Doç. Dr. İbrahim ERDAL Ağustos 2002, 38 sayfa Bu araştırma, Van yöresine adaptasyon çalışması sürdürülen 6 farklı buğday çeşidi ile 4 farklı buğday hattının farklı gelişim dönemlerindeki çinko konsantrasyonlarını inceleyerek karşılaştırılması ve çinko uygulamasının verim ve kaliteye etkilerinin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Araştırma, 2000-2001 yılları arasında Yüzüncü Yıl Üniversitesi deneme ve uygulama arazisinde yürütülmüştür. Deneme dört tekrarlı olarak tesadüf bloklarında bölünmüş parseller deneme desenine göre kurulmuştur. Araştırmada çinkonun etkisini görmek amacıyla, çinko sülfat ( ZnS04.7H20 ) gübresinden, 2 kg/da Zn olacak şekilde tek doz halinde çinko uygulaması yapılmıştır. Araştırmada, buğday bitkisinin vejetasyon süresi boyunca üç farklı gelişim dönemlerinden (kardeşlenme dönemi, sapa kalkma dönemi ve tane) örnekler alınmıştır. Alınan örneklerde çinko analizleri yapılarak tane çinko içerikleri ile gelişim dönemlerindeki çinko içerikleri arasında bir ilişkinin olup olmadığı belirlenmiş ve ayrıca dönemler arasında çinko içerikleri açısından bir karşılaştırılma yapılmıştır. Ayrıca bazı verim kriterleri de (tane verimi, toplam verimi ve hasat indeksi) incelenmiştir. Buğday bitkisinin farklı gelişim dönemlerine bağlı olarak çinko içeriğine en fazla kardeşlenme döneminde belirlenmiş olup, onu sapa kalkma dönemi ve tane örnekleri izlemiştir. Çinko uygulaması, tane verimini, toplam verimi ve hasat indeksini olumlu yönde etkilemiştir. En yüksek artış oranlan; tane veriminde, Tir 7 hattında (%91), toplam verimde Tir 6 hattında (%61), hasat indeksinde ise Palandöken 97 çeşidinde (%1 17) belirlenmiştir. Anahtar Kelimeler: Buğday çeşit ve hatları, çinko, gübreleme, dönem, karşılaştırma, verim, kalite.

ABSTRACT COMPARING OF GRAIN ZINC CONCENTRATION WITH DIFFERENT GROWTH STAGES OF WHEAT (Triticum aestivum L.) VARIETIES AND LINES GROWN IN VAN REGION KOCAKAYA, Zuhal M. Sc. Soil Science Supervision Assoc. Prof. Dr. Ibrahim ERDAL August 2002, 38 pages In this study, it was aimed to compare the zinc content of different growth stage of six varieties and four lines of wheat and determine the effect of zinc application on productivity and quality of wheat. Study was caried out at 100. Yıl University experiment site in 2000 and 2001 years. The experiment was conducted according to the split parcels in randomized blocks with four replicates. Zinc sulphate (ZnS04.H20) was used as zinc source as one dose. Plant samples were taken during three different growth stage (tillering stage, shooting stage and grain) and zinc content and same productivity parameters (grain yield, total yield and harvest index) were determined The highest zinc content depending on the growth stage was determined at tillering stage and shooting stage and grain zinc content followed. Zinc application had the positive effect on grain yield, total yield and harvest index. The highest increase at grain yield with 91 % was observed at Tir 7 line, the highest increase at total yield with 61 % was observed at Tir 6 line and the highest increase at harvest index with 117 % was observed at Palandöken 97 variety. Key Words: Wheat varieties and lines, zinc, fertilizer, period, comparison, yield, quality. in