Midyat ve Savur (Mardin) ilçelerinde doğal olarak yetiştirilen bademlerin seleksiyonu

Abstract

Bu çalışma Midyat ve Savur (Mardin) Yörelerinde tohumdan yetişmiş doğal badem populasyonu içerisinde geç çiçeklenen ve üstün nitelikli genotiplerin belirlenmesi amacıyla 2012-2014 yılları arasında yürütülmüştür. Çalışma kapsamında 97 genotip incelenmiştir. Araştırma sonucunda, tartılı derecelendirme yöntemine göre 13 genotip ümitvar seçilmiştir. Ümitvar olarak seçilen genotiplerin, tam çiçeklenme dönemleri 2013 yılında 22-25 Mart tarihleri arasında gerçekleşirken, 2014 yılında 13-16 Mart tarihleri arasında gerçekleşmiştir. Ümitvar genotiplerin ortalama kabuklu meyve ağırlıkları 3.52 g (47-MRD-28) ile 6.70 g (47-MRD-13) arasında değişmiş ve ortalama kabuklu meyve ağırlığı 5.08 g olarak saptanmıştır. Ümitvar olarak seçilen 13 genotipin iç badem ağırlıkları 0.80 (47-MRD-28)-1.26 (47-MRD-43) g, iç randımanları %17.51 (47-MRD-54)-22.63 (47-MRD-28) arasında, kabuk kalınlıkları 2.97 (47-MRD-28)-3.79 (47-MRD-13) mm, çift iç oranı % 0.00-23.00, ikiz iç oranı % 0.00 ve sağlam iç oranları % 60.00-100.00 arasında değişmiştir. Genotipler meyve şekli bakımından 4'ü uzun dar, 4'ü uzun oval ve 5'i kalp grubunda yer almıştır. Genotiplerin 5'i açık, 6'sı orta açık ve 2'si koyu kabuk renginde saptanmıştır. Ümitvar genotiplerin 4'ü'iri', 4'ü 'orta iri' ve 5'i 'ufak' olarak belirlenirken, 13 adet genotipin tamamı tatlı badem gurubunda yer almıştır. Genotiplerin 1'i 'çok açık', 7'si 'orta açık' ve 5'i'koyu' iç badem renginde değerlendirilmiştir. Ağaç şekli 4 genotipte 'yayvan', 7 genotipte 'dik-yayvan' ve 2 genotipte ise 'dik' olarak belirlenmiştir. Çiçek rengi 7 genotipte beyaz, 4 genotipte pembe ve 2 genotipte ise açık pembe olarak kaydedilmiştir.

This study was carried out between 2012-2014 with the aim of determining late flowering and high quality genotypes among natural almond population grown in Midyat and Savur (Mardin area). And 97 genotypes were examined in this study. In conclusion, 13 genotype were determined promising according to weighted rating method. 2013 and 2014 flowering dates of these promising genotypes are march 22-25 and march 13-16, respectively. Shell weight of promising genotypes changed between 3.52 g (47-MRD-28) and 6.70 g (47-MRD-13) and average shell weight was determined 5.08 g. Kernel weight of selected 13 promising almonds changed between 0.80 (47-MRD-28)-1.26 (47-MRD-43) g, kernel rate between % 17.51 (47-MRD-54) – 22.63 (47-MRD-28), skin thickness 2.97 (47-MRD-28)-3.79 (47-MRD-13) mm, double kernel rate between % 0.00-23.00, twin kernel rate was % 0.00 and safe kernel rate between % 60.00 - 100.00.In terms of fruit shape 4 of the genotypes were long and narrow, another 4 genotypes were long and oval and the rest 5 genotypes were heart-shaped. Skin colour of 5 genotypes were light, 6 genotypes were medium light colored and 2 genotypes were dark. Although 4 of the promising genotypes were determined large, 4 genotypes medium and 5 genotypes were small, all of them placed in sweet almond category. The kernel colour was determined quite light colored in one genotype, medium light coloured in 7 genotypes and dark in 5 genotypes. Tree shape was determined broad in 4 genotypes and vertical-broad in 7 genotypes while vertical in 2 genotypes. Flower colour was also recorded white in 7 genotypes, pink in 4 genotypes and light pink in 2 genotypes.