Van Gölü kuzey ve doğusundaki göl taraçalarının kil mineralojisi

Abstract

Van Gölü'nün kuzey ve doğusunda Bendimahi, Karasu ve Güzelsu bölgesindeki göl taraçalarından alınan üç grup örneğin kapsamış olduğu kil mineralleri ve bu minerallerin kökenleri tane boyu dağılımı, metilen mavisi yöntemi, kimyasal ve X Işını kırınım analizleri ile saptanmıştır. Bendimahi çayı alanında, taraça çökellerinden alınan örneklerde kil dışı mineral olarak ortoklaz, kuvars, kalsit ve dolomit kil minerali olarak ise serisit/illit, klorit ve Ca montmorillonit saptanmıştır. Karasu çayı alanında ortoklaz ve plajiyoklaz ile beraber, kalsit, dolomit Bendimahi'den farklı olarak serpantin ve amfibol mineralleri, Güzel su alanından alınan örneklerde Karasu alanı ile benzer kil dışı mineraller saptanmış ancak ek kil minerali olarak klorit-vermikülit(C-V) düzenli karışık tabakalı kil minerali saptanmıştır. Ayrıca Karasu kıyı ötesi göl dibinden alınan örneklerde de düzenli C-V karışık tabakalı kil mineralleri saptanmıştır. Güzelsu ve Karasu bölgesi göl dibinden alınan örneklerde Ca-montmorillonit ve klorit-vermikulit düzenli karışık tabakalı killerin bir arada bulunduğu saptanmıştır. Kaynak alanında ofiyolitlerin bulunduğu bu taraçalardaki Ca–montmorillonitin biyotitten klorite ve kloritden klorit-vermikulit karışık tabakalı killere ve son ürün olarak Ca-montmorillonite dönüştüğünü işaret etmektedir. Bu şekilde kuzey doğu ve doğu Van gölü taraçalarında yapılan inceleme ve verilerin değerlendirilmesi ile Ca-montmorillonitin ferromagnezyen minerallerin veya kuzeyde olduğu gibi volkanik camın ayrışması sonucu iki farklı kökenden geldiği saptanmıştır.

The clay minerals and origin of these clay minerals of Lake Van Terraces sedimantary rocks from there groups of samples from three regions; Bendimahi and Karasu together with Güzelsu region situated at northern and the eastern of Lake Van respectively, were investigated by grain size, metilen blue, chemical and X ray-diffraction analysis. The non-clay minerals of the Bendimahi region were determined as quartz, calcite, orthoclase, dolomite and clay minerals were deteremined as mica and sericite/illite, chlorite and Ca-montmorillonite. In the Karasu region, the quartz, calcite, dolomite, both kind of feldspar, i.e orthoclase and plagioclaze, serpentinite, amphibole and mica minerals were determined as non-clay minerals and sericite/illite, chlorite and Ca- montmorillonite were determined as clay minerals. The Güzelsu region clay and non-clay minerals were determined same as those observed in Karasu region but regular C-V mixed layer clay were observed in Güzelsu region and the samples from the bottom of the Lake Van of Karasu region. In the samples of Güzelsu and lake bottom of Karasu, the determination of Ca—montmorillonite together with C-V regular mixed layered indicates possible transformation of biotite-chlorite-C-V mixed layered-Ca montmorillonite. Thus, the two different origins of Ca-montmorillonite are observed in the northeastern and eastern Lake Van region terraces. The first and second are alteration and transformation of volcanic glass at north and the second ferromagnesian minerals at east respectively.