Türkiye Cumhuriyeti hükümetlerinin politikalarında resim sanatı (1923 - 2013)

Abstract

Bu çalışmada, Türkiye Cumhuriyeti'ni yöneten 61 hükümetin politikada resim sanatının gelişimi incelenmiştir. Tek parti CHP hükümetleri, Batılılaşma hareketinin bir parçası olarak gördüğü resim sanatını Kemalist ideoloji kapsamında ele alır. Karşı devrim olarak nitelendirilen DP iktidarında resim sanatına karşı bir kayıtsızlık hâ-kimdir. DP hükümetinin bu tutumu sanat camiasını farklı arayışlara iter. 27 Mayıs 1960 darbesi ile devleti yeniden yapılandıran Gürsel Hükümeti, resim sanatının so-runlarına yönelik bazı çalışmalara girişir, ancak beklentileri karşılayamaz. 1960'lı yıllarda CHP'nin kurduğu hükümetler, Türkiye Resim Sanatının Avrupa'da tanıtı-mında çaba harcar. 1960'lı yılların bir diğer hükümeti olan Demirel'li AP hükümetinin kültür ve sanat politikasında millileşme vurgusu hâkimdir. Sanat camiasının Kültür Bakanlığı talebini, AP hükümeti Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı Kültür Müsteşarlığı kurarak cevap verir. 12 Mart Muhtırası'dan sonra kurulan I. Erim hükümeti döneminde ilk Kültür Bakanlığı kurulur. 1970'li yıllarda Ecevit' li CHP hükümeti politikasında ulusal kültür ve sanat söylemi hâkimdir. Demirel'in Milliyetçi Cephe hükümeti politikasında milli kültür ve sanat vurgusu yapılır. Sanat yaşamını olumsuz etkileyen 12 Eylül 1980 darbesinin Ulusu hükümeti iktidarında yeni üniversitelerde kurulan resim bölümleri, resim sanatının görece yaygınlaşmasını sağlar. Politik viz-yonuna kültür ve sanatı dâhil eden Özal, ANAP hükümetleri ile Türk- İslam estetik öğelerini öne çıkarır. Özal'ın benimsediği neoliberal politikalar, resim sanatını büyük ölçüde etkiler. 1990'ların kısa süreli birçok sağ partili hükümetin politikasında ?milli kültür ve sanat? vurgusu öne çıkar. 2000 yılının ilk on yılında iktidar olan AKP hü-kümeti, kültür ve sanat politikasında özel sermaye çevrelerine kolaylık sağlar ve hü-kümetin özelleştirme sürecine bağlı olarak resim sanatında özel sektörün etkinliği hızlanarak devam eder.Anahtar kelimeler: Türkiye Cumhuriyeti, hükümet politikaları, resim sanatı, sanat ve politika

In this study, the development of art of painting is examined in the policies of 61 governments of Republic of Turkey. The single-party governments of CHP, seeing the art of painting as a part of Westernization movement handles it within the context of Kemalist ideology. The rule of DP, described as counter-revolution, is dominated by an indifference to art of painting. This attitude of DP pushes community of art to different searches. Restructuring the country with the military coup of May 27, 1960, the government of Gürsel embarks some studies for the problems of art of painting, but that does not meet expectations. In 1960s, governments established by CHP, are involved in the promotion of Turkish Art of Painting in the Europe. Another government of 1960?s, Demirel?s AP, is dominated by nationalization in its policy of art and culture. Ministry of Culture, the demand of arts community, is met by AP government by foundation of Undersecretary of Culture dependent on Ministry of Education. The first Ministry of Culture was founded by I. Erim government which came to power after the Memorandum of March, 12. In 1970?s, during CHP government under Ecevit, the discourse of national culture and art is dominant. Demirel?s National Front government puts emphasis on national culture and art. After September 12, 1980 coup which adversely affects the life of Art, departments of Fine Arts that established in new universities during Ulusu government provide the Fine Arts with a relative expansion. Adding culture and art to his political vision Özal, emphasizes the elements of Turkish-Islamic aesthetic during ANAP governments. The neo-liberal policies Ozal adopted greatly affects the art of painting. In 1990s, many right-wing governments? short-term policies is emphasized by `national culture and art.` The ruler in the first decade of 2000, AKP government, provides convenience to private sector communities in its culture and art policy, and depending on the government's privatization process the effectiveness of the private sector in the art of painting continues to accelerate.Key word: Republic of Turkey, government policys, art of paiting, art and policy