Parlamento dışı muhalefet

Abstract

Siyasi iktidara yönelik karşı çıkışları ifade eden siyasi muhalefetin türlerinden biri olan parlamento dışı muhalefet, siyasi partiler dışındaki kişi ve grupların birtakım faaliyetlerini kapsamaktadır. Siyasi partiler vasıtasıyla yapılan muhalefete göre daha kolay gerçekleşen bu muhalefet türünde, kişilerin herhangi bir partiye mensup olması gerekmemektedir. Bu yönüyle parlamento dışı muhalefet ile birlikte, belli bir siyasi görüşü olan ancak bir siyasi partiye girmekten çekinen kişiler de siyasi hayatın içinde yer almıştır. Diğer yandan muhalefetin çoğu zaman aracısız yani doğrudan kişi ve gruplarca aktif bir rol üstlenerek gerçekleştirilmesi, bürokratik engeller olmadan halkın sesinin sorumlu makamlara ulaştırılması parlamento dışı muhalefete olan ilgiyi artırmıştır. Bunun sonucunda siyasi muhalefet, sadece siyasi partiler tarafından yapılan ve sadece parlamentolarda görülen bir konu olmaktan çıkarak toplumun her kesiminde söz konusu olabilen bir olgu haline gelmiştir. Siyasi muhalefet ve dolayısıyla parlamento dışı muhalefet, insanların düşüncelerini açıklamaktan çekinmediği ve insanlara hak ve özgürlükler tanıyıp güvence altına alan bir sistemde kendisini ifade edebilmektedir. Bu koşulları sağlayan demokratik rejimlerde azınlık durumunda bulunan kişi ve gruplar, çoğunluk haline gelebilmekte ve düşüncelerini özgürce belirtebilmektedir. Bunun yanında halkın siyasi olaylara karşı bilinçli olması, ülke gündemini yakından takip etmesi, yani toplumda belli bir siyasi kültürün oluşması da parlamento dışı muhalefetin varlığı için gerekli bir koşul olarak ortaya çıkmaktadır. Bu çalışmada öncelikle parlamento dışı muhalefetin, siyasi muhalefet içindeki konumu belirlenmiş, devamında da parlamento dışı muhalefet kavramı açıklanmıştır. Bu açıklamalar yapılırken parlamento dışı muhalefetin tarihsel süreç içinde nasıl ortaya çıktığı ifade edilmiştir. Daha sonrasında parlamento dışı muhalefet odağı olan kişi, grup ve topluluklar incelenerek, ortaya koydukları muhalif faaliyetler belirtilmiştir.Anahtar Kelimeler: Siyasi muhalefet, parlamento dışı muhalefet, demokrasi, baskı grupları, medya.

Extra-parliamentary opposition as one type of politic opposition that implies the objections against politic power, compromises some activities of persons and groups other than political parties. In this opposition type implemented easier than the opposition made through political parties, persons are not required to belong to any party. From this aspect, due to the extra-parliamentary opposition, persons who have a certain political view but refrain from belonging to a political party are involved in political life. On the other hand, the fact that the opposition is made without any tool, that is, directly through persons and groups taking an active role and that the voice of the public can be heard by liable authorities without encountering bureaucratic obstacles, increase the interest towards extra-parliamentary opposition. Hence, besides being made only by political parties and being discussed only at parliaments, political opposition has become to be addressed by every part of the society. Political opposition and therefore extra-parliamentary opposition make sense in such a system which people are not refrained from expressing their thoughts in and which bestows and guarantees people of rights and freedoms. Minority individuals and groups in democratic regimes complying with these conditions, can become majority and can express their thoughts freely. In addition, there rises another necessary condition for the existence of extra-parliamentary opposition that the people should be aware of the political events and should closely follow the agenda of the country, in other words, a certain political culture should occur. In this study, firstly the position of extra-parliamentary opposition will be pointed within political opposition and then the concept of extra-parliamentary opposition will be explained. While making these explanations, it will be stated how extra-parliamentary opposition has emerged in historical process. Finally, persons, groups and communities, the focus of extra-parliamentary opposition will be examined and their opponent activities will be indicated. Key words: Political opposition, extra-parliamentary opposition, democracy, pressure groups, media.