Kamu ve özel ilköğretim okulları yönetici ve öğretmenlerinin örgütsel yaratıcılığa ve okullarındaki örgütsel yaratıcılık uygulamalarına ilişkin görüşleri

Abstract

Bu araştırmada; kamu ve özel ilköğretim okulları yönetici ve öğretmenlerin örgütsel yaratıcılığa ve okullarındaki örgütsel yaratıcılık uygulamalarına ilişkin görüşleri belirlenmeye çalışılmıştır. Tarama modelindeki araştırmada, 2012-2013 eğitim-öğretim yılında Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi sınırlarında yer alan Bağlar, Kayapınar, Sur ve Yenişehir İlçelerindeki kamu ve özel ilköğretim okullarında görev yapan 751 yönetici ve öğretmenin katılımı ile gerçekleştirilmiştir. 26 yönetici ve öğretmenle ayrıca görüşmeler yapılmıştır. Araştırmanın nicel verileri, `Örgütsel Yaratıcılık Ölçeği` kullanılarak, nitel verileri ise araştırmacı tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak elde edilmiştir. Nicel verilerinin çözümlenmesinde; aritmetik ortalama ( ) ve standart sapm (ss), t-testi ve tek boyutlu varyans analizi (anova) teknikleri uygulanmıştır. Tek yönlü varyans analizi sonuçlarına göre anlamlı farklılığın kaynağının belirlenmesinde ise scheffe testi uygulanmıştır. Nitel verilerin çözümlenmesinde ise betimsel analiz tekniği kullanılmıştır. Araştırmanın nicel verilerinin analizi sonuçlarına göre; kamu ve özel ilköğretim okullarında görev yapan yönetici ve öğretmenlerin örgütsel yaratıcılık ve örgütsel yaratıcılığın bireysel alt boyutuna ilişkin görüşleri `çok` düzeyinde, yönetsel ve toplumsal alt boyutlara ilişkin görüşlerinin ise `orta` düzeyde olduğu belirlenmiştir. Yönetici ve öğretmenlerin örgütsel yaratıcılık ile örgütsel yaratıcılığın bireysel, yönetsel ve toplumsal alt boyutlarına ilişkin görüşlerinin görev yaptıkları okul, cinsiyet, öğretmen sayısı, öğrenci sayısı ve sınıf mevcudu değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık gösterdiği, branş değişkenine göre anlamlı bir farklılık göstermediği, görev ve kıdem değişkenlerine göre ise örgütsel yaratıcılık ile örgütsel yaratıcılığın bireysel ve yönetsel alt boyutlarında anlamlı bir farklılık gösterdiği, buna karşın örgütsel yaratıcılığın toplumsal alt boyutunda anlamlı bir farklık göstermediği tespit edilmiştir. Araştırmanın nitel verilerinin analizi sonuçlarına göre ise yönetici ve öğretmenlerin çok büyük kısmının kendilerini yaratıcı olarak değerlendirdikleri, örgütsel yaratıcılık kavramına ilişkin bilgilerinin olduğunu, arkadaşlık ortamlarının yaratıcı/yaratıcı olmaya imkan tanıdığını, görev yaptıkları okulların örgütsel yaratıcılık potansiyeline sahip olduğunu, okul yöneticilerinin yaratıcı uygulamalarının olduğunu, okullarında örgütsel yaratıcılık kapsamında çeşitli faaliyetlerin yapıldığını, okuldaki örgütsel yaratıcılık çalışmalarına okulun tüm paydaşlarının katılması gerektiğini, örgütsel yaratıcılık çalışmalarının okula çeşitli yararlar sağlayacağını ancak okullarda örgütsel yaratıcılık uygulamalarında sorunların yaşandığını düşündükleri belirlenmiştir. Anahtar Sözcükler: Yaratıcılık, örgütsel yaratıcılık, yaratıcı okul, ilköğretim okulları, yönetici, öğretmen.

The present study aimed at determining not only the organizational creativity views of administrators and teachers from public and private elementary schools but also their views about the organizational creativity applications in their schools. The study, conducted with the survey model, was carried out with 751 administrators and teachers from public and private elementary schools in the districts of Bağlar, Kayapınar, Sur and Yenişehir located in the city of Diyarbakır in the academic year of 2012-2013. In the study, interviews were held with 26 administrators and teachers. The quantitative data in the study were collected with the `Organizational Creativity Scale`, and the qualitative data were collected with the semi-structured interview form developed by the researcher. For the analysis of the quantitative data, mean scores ( ), standard deviations (sd), t-test and one-way ANOVA were used. In order to determine the cause of any significant difference depending on the one-way analysis of variance, Scheffe test was applied. As for the analysis of the qualitative data, descriptive analysis technique was used. The conclusıons of the analysis of the quantitative data revealed that the administrators and teachers from public and private elementary schools had a high level of general perceptions regarding organizational creativity and regarding the sub-dimension of individual and a medium level of perceptions regarding the sub-dimensions of administrative and social; that their views regarding organizational creativity and regarding such sub-dimensions of organizational creativity as individual, administrative and social differed significantly with respect to the variables of their school, gender, number of teachers, the number of students at school and the number of students in class; that their related views did not differ significantly depending on the variable of field of teaching; that there was a significant difference in organizational creativity and the sub-dimensions of individual and administrative with respect to the variables of duty at school and experience in teaching; and that there was no such significant difference in the sub-dimension of society. As for the results of the analysis of the qualitative data, it was found that a great majority of the administrators and teachers considered themselves to be creative and knowledgeable about the concept of organizational creativity; that their friendship environment allowed being creative; that their schools had the potential for organizational creativity; that the school administrators conducted creative applications; that various activities were carried out within the scope of organizational creativity; that all school sharers should take part in organizational creativity studies at school; that organizational creativity studies would provide several benefits for the school; and that they believed there were problems experienced in relation to organizational creativity applications in schools. Key words: Creativity, organizational creativity, creative school, elementary school, administrator, teacher.