Yazılı kaynaklar ışığında eski çağ`da mitler

Abstract

Mitler, antik halklara ait olan, evrenin ve tanrıların varoluşlarını açıklamaya çalışan, kahramanı genelde tanrılar veya doğaüstü güçlere sahip kimseler olan, ayrıca toplumları derinden etkileyen olayları açıklamayı amaçlayan yazın anlatısı veya söylencedir. Mitlerin ne olduğu sorusu, toplumların psikolojik bir yapısı, özlemleri ve korkuları olduğu gerçeğinin göz ardı edilmesiyle cevaplandırılamaz. Biz de bu gerçeklerden hareketle, `Yazılı Kaynaklar Işığında Eski Çağ'da Mitler` başlıklı bu çalışmamızda, antik mitlerden eski toplumlara dair ulaşılabilecek gerçekleri değerlendirmeye çalıştık. Bu bağlamda, tezimizin temel coğrafyası uygarlığın beşiği olarak kabul edilen Mezopotamya'dan başlayarak Anadolu ve Batı güzergâhı üzerinde ilerlemektedir. Bu durum, diğer eski çağ uygarlıklarının öneminin yadsındığı anlamına gelmemektedir. Zaman ve mekân darlığından dolayı Mezopotamya- Anadolu- Batı sıralaması takip edilmiş olup bahsi geçen bu coğrafyalar içerisinde dahi sınırlandırmalara gidilmiştir. Tezimiz 5 bölüm halinde ele alınmıştır, öncelikli olarak mit hakkında bilgiler verilmiş, ardından Mezopotamya kültürü ile yazılmış mitler incelenmiştir. Sırası ile takip eden bölümde Anadolu mitleri incelenmiş olup, ardından Yunan ve Roma mitlerine yer verilmiştir. En son bölümde ise kültürler arası olası etkileşimi gözler önüne sermek adına karşılaştırmalara gidilmiş, bahsi geçen bölgeler arasındaki paralellikler ve farklılıklar değerlendirilmiştir. Konuya farklı bir bakış açısı katmak amacı ile en son bölümde ise adı geçen mitler ile kutsal kitaplar arasında bir değerlendirme yapılmaya çalışılmıştır. Sonuçta görülmüştür ki, antik çağ mitleri birçok açılardan içinden çıktığı toplumu yansıtmaktadır ve mitleri içinden çıktığı atmosferden ayrı düşünmek mümkün değildir. Mitler, peşinen uydurmaca hikâyeler olarak kabul edilmemeli, aksine bu edebi anlatımların altındaki olası gerçekler değerlendirilmeye çalışılmalıdır. Bunun dışında sınırlı iletişim imkânları içerisinde dahi, antik toplumların birbirlerini etkilediği ve bu etkileşimin de kendini mitlerde açık bir biçimde gösterdiği anlaşılmıştır. Anahtar Kelimeler: Mit, Mezopotamya, Anadolu, Yunan, Roma.

Myths, belonging to ancient peoples, try to explain the universe and the existence of the gods. The main actor of myths are generally gods or people with supernatural powers. Myths are also narrative of the events that aimed to clarify the events that deeply affected society. The question of what the myths can not be answered with ignoring the fact of having a psychological structure of society, aspirations and fears. In the light of these facts, we tried to evaluate the facts can be reached on ancient society from ancient myths in this study, entitled `Myths in Ancient Age in the Light of Written Sources`. In this context, the basic geography of thesis is considered starting from Mesopotamia, the cradle of civilization, progressing on the path Anatolia and West. This does not mean the negation of the importance of other ancient civilizations. Due to shortness of time and space Mesopotamia-Anatolia- West sequencing is fallowed, even the limitations were made within mentioned regions.The thesis is discussed in 5 chapters, primarily information about myths provided, afterwards the myths written by Mesopotamian cultures were examined. In the following sections, Anatolian myths are examined, and then the Greek and Roman myths is given. In the latest chapter, comparisons made to demonstrate the possible interaction between cultures, also parallels and differences between the mentioned regions were evaluated. In the most recent chapter, an assessment between the holy book and myths was attempted. In detail, ancient myths reflects the community that it came out in many aspects and it is not possible to separate myths from cultural atmosphere of the society. Myths, should not be considered as invented story, on the contrary the possible facts under this literary expression should be tried to evaluate. Other than that, it is revealed that ancient societies affect each other and this interaction showed itself clearly in myths even within the limited means of communication.Key Words: Myth, Mesopotamia, Anatolia, Greece, Rome.