Öğretmenlerin görüşlerine göre okul yöneticilerinin çok kültürlülük yeterlikleri ile okul iklimi arasındaki ilişkinin incelenmesi(Mardin-Van-Bitlis örneği)

Abstract

Bu araştırmanın amacı; öğretmenlerin görüşlerine göre Mardin, Van ve Bitlis il merkezi belediye sınırları içindeki resmi ilköğretim okullarında görev yapan yöneticilerin çok kültürlülük yeterliklerinin ve okul ikliminin ne düzeyde olduğu; yöneticilerin çok kültürlülük yeterlikleri ile okulların iklimi arasındaki ilişkiyi betimlemek bunu etkileyen değişkenleri tespit etmektir.Bu amaçla 2010-2011 eğitim öğretim yılında Mardin, Van ve Bitlis il merkezi belediye sınırları içerisinde görev yapan 62 yönetici ve 754 öğretmenden ölçme aracıyla veri toplanmıştır. Araştırmanın verileri betimsel (tanımlayıcı) istatistikler (frekans, yüzde, aritmetik ortalama, standart sapma), parametrik fark analizleri (t-testi, Anova) ve Pearson korelasyon analizleri ile çözümlenmiştir.Araştırma sonuçlarına kişisel değişkenler açısından bakıldığında; okul müdürlerinin çok kültürlülük yeterliklerine ilişkin katılımcı görüşlerinin; cinsiyet, öğrenim düzeyi, kıdem, yaşamın çoğunun geçirildiği yerleşim yeri, yaşamın çoğunun geçirildiği bölge, kendini tanımlama biçimi, yurtdışı deneyimi değişkenlerine göre herhangi bir değişiklik göstermediği sonucuna varılmıştır.Sınıf öğretmenlerinin yöneticiler hakkında pozitif düşündükleri, yöneticilerin kendi çok kültürlülük yeterlikleri hakkında öğretmenlere göre daha olumlu görüş bildirdikleri, küçük okullarda çalışanların okul müdürlerinin çok kültürlülük yeterlikleri hakkında daha olumlu görüş bildirdikleri, Mardin'deki katılımcıların okul müdürlerinin çok kültürlülük yeterliklerine ilişkin görüşlerinin her iki ilden daha olumlu olduğu sonucuna varılmıştır.Araştırma sonucunda katılımcıların görüşlerine göre okul müdürlerinin çok kültürlülük yeterliklerine üst düzeyde sahip oldukları, ilköğretim okullarında da orta düzeyde olumlu bir örgüt iklimi olduğu, sonucuna varılmıştır. Araştırmada yöneticilerin çok kültürlülük yeterlikleri ile okul iklimini etkileyen yönetici davranışları arasında orta düzeyde bir ilişki olduğu, yöneticilerin çok kültürlülük yeterlikleri ile okul iklimini etkileyen öğretmen davranışları arasında ise çok düşük düzeyde bir ilişki olduğu sonucuna varılmıştır. Çok kültürlü yeterliklerin, okul iklimini belirleyen olumlu yönetici ve öğretmen davranışlarıyla pozitif yönlü, olumsuz yönetici ve öğretmen davranışlarıyla negatif yönlü bir ilişki içerisinde olduğu anlaşılmıştır. Ancak, okul iklimine ait olumsuz bir yönetici davranışı olmasına rağmen yakından kontrol davranışı ile çok kültürlü yeterlikler arasında pozitif bir ilişki olduğu sonucuna varılmıştır.Alt boyutlar açısından bakıldığında okul müdürlerinin işe dönüklük özelliği ile kültürel empati, açık fikirlilik ve sosyal girişimcilik özellikleri arasında kuvvetli bir ilişki olduğu; duygusal istikrar ve esneklik özellikleri ile iklime ilişkin boyutlar arasında düşük düzeyde bir ilişki olduğu soncuna varılmıştır.Anahtar Sözcükler: Örgüt, kültür, çok kültürlülük, örgüt iklimi, okul müdürleri.

The primary purpose of the present study is to identify the degree of multicultural competence of the school administrators and the extent of efficiency of the school climates in Mardin, Van and Bitlis provinces in the perception of school teachers, to depict the correlation between the multicultural competence of school administrators and the school climate and to determine the variables that effect this correlation.For the present purpose, throughout the 2010-2011 educational year, 62 administrators and 754 teachers were used as subjects during the data collection period in Mardin, Van and Bitlis with the help of a measuring tool.Related data elicited from the research was resolved by descriptive statistics(frequence, percentage, arithmetic mean, standard deviation), parametric gap analysis(t-test, Anova) and Pearson correlation analysis.When we look at the results of the research from the perspective of individual variables; school managers' multicultural competence perception; gender, educational level, seniority, where she/he lives and lived, personal description type and overseas experience variables play no substantial role.It has been observed that class teachers has a positive attitude towards administrators, that school administrators have a more positive attitude towards their own multicultural competence than teachers, and that participants in Mardin province have a more positive attitude towards multicultural competence compared to those in other two provinces. It has been revealed that administrators' multicultural competence was exhibited positively at a high level and there is a positive organization climate at a medium level in prmiary schools. The research revealed that there is a medium correlation between administrators' multicultural competence and administrators' behaviors which influence the school climate, and that there is a low correlation between administrators' multicultural competence and teachers' behaviors which effect the school climate. Multicultural competence has a positive impact on administrators' and teacher's negative behaviours. But; although close control behaviour is a negative behaviour which effects the school climate, a positive correlation has been observed between multicultural competence and close control behaviour.By way of conclusion, it has been demonstrated that, when it is looked from the perspective of sub-dimensions, there is a strong correlation between school managers' thrust and cultural empathy, open mindedness and social initiative, and there is a low correlation between emotional stability, flexibility and the dimension about the climate.Key words: organization, culture, multiculturalism, organization climate, school managers.