Okul müdürlerinin eleştirel liderlik yeterliklerinin öğretmen görüşlerine göre incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı okul müdürlerinin eleştirel liderlik yeterliklerini öğretmen görüşlerine göre belirlemektir. Bu amaca ilişkin, öğretmen algıları doğrultusunda, kişisel değişkenlerin okul müdürlerinin eleştirel liderlik sergileme düzeylerine göre nasıl farklılaştığı araştırılmaya çalışılmıştır. Araştırmada genel tarama modellerinden betimsel tarama kullanılmıştır. Araştırmanın evreni 2013-2014 eğitim-öğretim yılında Van ili merkez ilçeleri ile Siirt il merkezinde yer alan kamu ilkokullarında, ortaokullarında ve liselerinde görev yapan toplam 7.600 öğretmenden oluşmaktadır. Araştırmanın örneklemi Van il merkez ilçeleri ile Siirt il merkezinde yer alan kamu ilkokullarında, ortaokullarında ve liselerde görev yapan toplam 1032 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmada, merkez ilçelerdeki ve il merkezindeki öğretmen sayısının evreni temsil ettiği oranda öğretmene ulaşmak hedeflendiğinden; örneklem seçiminde, oranlı tabakalı-seçkisiz yöntem kullanılmıştır. Araştırma verileri, araştırmacı tarafından geliştirilen eleştirel liderlik ölçeği ve kişisel bilgi formu kullanılarak elde edilmiştir. Okul müdürlerinin eleştirel liderlik yeterliklerinin belirlemeye yönelik geliştirilen `Eleştirel Liderlik Ölçeği-ELÖ`nin yapı geçerliliği için açımlayıcı (exploratory) faktör analizi; elde edilen faktör yapısının doğruluğunu test etmek için de doğrulayıcı (confirmatory) faktör analizi uygulanmıştır. Analizler sonucunda ELÖ'nün okul müdürlerinin eleştirel liderlik yeterliklerini ölçebilecek geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu belirlenmiştir. 34 maddeden oluşan ölçek, eleştirel kişilik özellikleri ile eleştirel yönetim uygulamaları olmak üzere iki faktöre sahip, beşli Likert tipi katılım ölçeği formundadır. Araştırmada, öğretmenlerin görüşlerine göre okul müdürlerinin orta düzeyde eleştirel liderlik yeterliğine sahip oldukları belirlenmiştir. Araştırma bulgularına göre, okul müdürlerinin eleştirel liderlik yeterliklerine ilişkin öğretmenin; cinsiyet, kıdem, öğretmenlerin boş zamanlarında en sık yaptıkları etkinlik ve öğretmenlerin kendilerini daha çok yansıtan bireysel özellikler açısından farklılaştığı bulunmuştur.Anahtar Kelimeler: Liderlik, eleştirel liderlik, eleştirel düşünce, öğretmen, okul müdürü.

The purpose of this study is to determine school principals' critical leadership competence according to teacher perspectives. For this purpose, there has been a research to examine how personal variables of teachers and critical leadership levels of school principals differentiate according to teachers' perspectives. In this research, descriptive scanning designs, a model of general scanning designs, are used. The population of the study includes teachers working in various public primary, elementary and high schools in Van central counties and Siirt city center in 2013-2014 academic year. In the study, stratified random sampling technique was used in order to preserve the ratio between the number of teachers working in these central counties and city center and total number working in both districts. In that respect, the sample of the study was composed of 7600 teachers working in public primary, elementary and high schools in Van central counties and Siirt city center.The data was gathered through `Critical Leadership Scale` and `Personal Information Form` that developed by the researcher. The data was analyzed by SPSS packet software using descriptive statistics techniques (mean, standard deviation, standard error, variance, frequency and percentage) and t-test being one of parametric tests and Anova. To determine the critical leadership competence of school pricipals the exploratory factor analysis for Critical Leadership Competence (CLC) structure was carried out, and to test the accuracy obtained in the confirmatory factor, the confirmatory factor analysis was carried out. As a result of the analysis, it is determined that the CLC is a valid and reliable instrument to measure the critical leadership competence of school principals. The scale, with its 34 items, is formed by the quinary Likert-type scale of participation as two factors; critical personality traits and critical management practices. The results of the study revealed that school principals show a medium level of critical leadership. The findings of the research included that the important variables having the most effect on the principals' critical leadership competence were gender, seniority, the teachers' the most frequent free time activities and teachers' self-reflecting personal qualities .Keywords: Leadership, critical leadership, critical thinking, teacher, school principal