Öğretimin ilk yılı: Mesleğin ilk yılındaki öğretmenlerin karşılaştıkları güçlükler, hizmet öncesi eğitim yeterlikleri ve mesleğe adanmışlıkları

Abstract

Bu çalışmanın amacı, mesleğe yeni başlayan (aday) öğretmenlerin mesleğin ilk yılında karşılaştıkları güçlükleri belirlemek; öğretmenlerin almış oldukları hizmet öncesi eğitimin yeterliğine ilişkin algıları ve öğretmenlik mesleğine adanmışlık düzeylerinin mesleğin ilk yılında karşılaştıkları güçlükleri ne düzeyde yordadığını saptamaktır. Betimsel tarama modelinin kullanıldığı bu araştırmanın evrenini, 2014-2015 öğretim yılı Eylül ayında mesleğe yeni başlayan öğretmenler oluşturmaktadır. Araştırmada, amaçlı örnekleme yöntemlerinden tabakalı amaçlı örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırma, 2014 Eylül öğretmen atamalarında İstanbul, Konya, Gaziantep ve Van illerinde mesleğe yeni başlayan 942 aday öğretmenle yürütülmüştür. Araştırma verileri; araştırmacı tarafından geliştirilen aday öğretmenlerin karşılaştıkları güçlükler ölçeği, hizmet öncesi eğitimin yeterliğine ilişkin öğretmen algı ölçeği, öğretmenlik mesleğine adanmışlık ölçeği ve görüşme formu kullanılarak elde edilmiştir. Araştırmada nicel verilerin analizinde betimsel istatistikler (frekans, yüzde, ortalama, standart sapma), fark istatistikleri (MANOVA, ANOVA), Pearson Çarpım Momentler Korelasyon Katsayısı ve basamaklı regresyon analizi (stepwise regression analysis); nitel verilerin analizinde ise betimsel analiz ve içerik analizi teknikleri kullanılmıştır.Araştırmada ulaşılan sonuçlar aşağıda özetlenmiştir: 1.Aday öğretmenlerin, `öğretimi planlama ve uygulama` ve `meslektaş ve yöneticilerle ilişkiler` alt boyutlarında düşük düzeyde; `sınıf yönetimi`, `fiziksel çevre ve toplum ile ilişkiler` ve `okulun fiziki altyapısı ve olanaklar` alt boyutlarında ise orta düzeyde güçlük yaşadıkları ortaya çıkmıştır. 2.Aday öğretmenlerin, en çok sırasıyla okulun fiziki altyapısı ve olanaklarının yetersizliği ve sınıf yönetiminde güçlük yaşadıkları; en az ise meslektaş ve yöneticilerle ilişkilerde güçlük yaşadıkları ortaya çıkmıştır. Ayrıca, aday öğretmenlerle yapılan görüşmelerde, bazı öğretmenlerin belirlenen güçlük alanlarının dışında okulda evrak işleri, idari işler vb. gibi iş yükünün fazla olması, ulaşım, güvenlik vb. durumlardan dolayı güçlük yaşadıkları belirlenmiştir. 3.Bu araştırmada elde edilen bulgular; kadın öğretmenlerin erkek öğretmenlere göre, sınıf öğretmenlerinin diğer branş öğretmenlerine göre, eğitim fakültesi mezunu öğretmenlerin fen-edebiyat fakültesi ve diğer fakültelerden mezun olan öğretmenlere göre, Van ilinde görev yapan öğretmenlerin İstanbul, Konya ve Gaziantep illerinde görev yapan öğretmenlere göre, köyde görev yapan öğretmenlerin il ve ilçe merkezinde görev yapan öğretmenlere göre, ilkokulda görev yapan öğretmenlerin ortaokul ve lisede görev yapan öğretmenlere göre, rehber öğretmeni olmayan öğretmenlerin rehber öğretmeni olan öğretmenlere göre mesleğin ilk yılında güçlüklerle daha çok karşılaştıklarını ortaya koymaktadır.4.Hizmet öncesi eğitimin yeterliğine ilişkin öğretmen algı ölçeğinden elde edilen bulgulara göre, aday öğretmenler almış oldukları hizmet öncesi eğitimlerinin belirlenen yeterlikleri kazandırmada iyi düzeyde olduğunu belirtmişlerdir. Ancak, aday öğretmenlerle yapılan görüşmelerde, aday öğretmenler lisans eğitimindeki okul deneyimi ve öğretmenlik uygulamasının gerek nicelik gerekse nitelik olarak yetersiz olduğunu, lisans eğitiminin kuram ağırlıklı olduğunu ve onları gerçek koşullara hazırlamada yetersiz olduğunu ifade etmişlerdir. 5.Aday öğretmenlerin öğretmenlik mesleğine yüksek düzeyde adanmış oldukları ortaya çıkmıştır. 6.Hizmet öncesi eğitimin yeterliğine ilişkin öğretmen algı ölçeğinin alt boyutu olan `öğrenci, meslektaş, yönetici, veli ve toplumla ilişkiler` değişkeninin aday öğretmenlerin karşılaştıkları güçlüklerin en önemli yordayıcısı olduğu (%23.7); bu değişkeni sırasıyla hizmet öncesi eğitimin yeterliğine ilişkin öğretmen algı ölçeğinin alt boyutu olan `öğretimi planlama ve uygulama` (%4.6) ve öğretmenlik mesleğine adanmışlık ölçeğinin alt boyutu olan `mesleğe bağlılık` (%2.1) değişkenleri izlemektedir. Regresyon eşitliğine önemli yordayıcılar olarak giren üç değişkenin birlikte, aday öğretmenlerin karşılaştıkları güçlüklere ilişkin varyansın yaklaşık olarak üçte birini (%30.4) açıklayacak güçte olduğu ortaya çıkmıştır. Araştırma sonuçlarının; hizmet öncesi öğretmen eğitiminde belirlenen eksikliklerin giderilmesi, mesleğe yeni başlayan öğretmenlerin mesleğin ilk yılında karşılaştıkları güçlüklerin belirlenerek aday öğretmenlerin yetiştirilme sürecine ilişkin gerekli düzenlemelerin yapılması bakımından önemli olduğu düşünülmektedir.Anahtar SözcüklerAday öğretmenler, hizmet öncesi öğretmen eğitimi, öğretmenlik mesleğineadanmışlık, adaylık eğitimi

The purpose of this study is to identify the challenges faced by novice teachers in their first year; determine to what degree teachers' perceptions concerning the competency of their pre-service teacher education and their professional commitment level predict challenges they face in the first year. The universe of this research in descriptive survey model comprises novice teachers who began the profession in September, 2014-2015 academic year. In this study, as one of the purposive sampling methods, stratified purposeful sampling method was used. This study was conducted with novice teachers who began the profession in the provinces of İstanbul, Konya, Gaziantep and Van with September 2014 teacher appointment.The research data were collected with the scale of challenges faced by novice teachers, teachers' perceptions scale concerning the competency of pre-service teacher education, teachers' professional commitment scale and interview form developed by the researcher. In this research, descriptive statistics (frequency, percentage, mean, and standard deviation), MANOVA, ANOVA, Pearson Product-Moment Correlation Coefficient and stepwise regression analysis were used for the analysis of quantitative data; descriptive and content analysis techniques were used for the analysis of qualitative data. The results of the research were summarized as below:1.It was found that novice teachers face challenges at low level in sub-dimensions `teaching planning and implementation` and `relations with colleagues and school administrators`, but face challenges at moderate level in sub-dimensions `classroom management`, `relations with the physical environment and society` and ` the school's physical infrastructure and facilities`.2.It was found that novice teachers face challenges mostly in inadequacy of the school's physical infrastructure and facilities, and classroom management respectively; face challenges in relations with colleagues and school administrators at least. In addition, in the interviews with novice teachers, it was determined that aside from these challenges, they face challenges concerning heavy workload such as hassle of paperwork, administrative tasks in school, and transportation, security and so on. 3.It was found that female teachers face more challenges compared to male teachers, classroom teachers face more challenges compared to teachers of other subject areas, faculty of education graduates face more challenges compared to the graduates of other faculties, teachers working in Van province face more challenges compared to the teachers working in İstanbul, Konya and Gaziantep provinces, teachers working at village face more challenges compared to the teachers working at the provincial and district centers, primary school teachers face more challenges compared to secondary and high school teachers, the teachers who don't have mentor teacher face more challenges compared to the ones who have mentor teacher. 4.According to pre-service education competency scale results, it was found that novice teachers thought their pre-service teacher education at good level in gaining them the target competencies. However, in interviews with novice teachers, novice teachers expressed that school experience and teaching practice courses in pre-service education is insufficient in terms of both quantity and quality, pre-service education is theory-based and is inadequate in preparing them to the actual conditions.5.Novice teachers' professional commitment was found at high level. 6.It was found that the sub-dimension of pre-service education competency scale `relations with students, colleagues, administrators, parents and society` is the most important predictor (%23.7) of the challenges faced by novice teachers, this variable is followed by the sub-dimension of pre-service education competency scale `teaching planning and implementation` (%4.6) and the sub-dimension of professional commitment scale `commitment to the profession` (%2.1). It was found that these three variables together entered into regression equation as significant predictors proved to explain approximately one third of the variance (%30.4) related to the challenges faced by novice teachers. It is considered that research results are important in terms of fulfilling the deficiencies identified in the pre-service teacher education, making the necessary arrangements for the induction process of novice teachers with determination of the challenges faced by novice teachers in their first year.Key WordsNovice teachers, pre-service teacher education, professional commitment, inductionprograms