Tanzimat edebiyatı`nda millî kimlik inşası -Kurgu kahramanları örneği-

Abstract

Bu çalışma; Tanzimat aydınlarının kurmaca eserler vasıtasıyla topluma rol-model olarak sundukları hayalî kahramanların millî kimliğe sahip olup olmadıklarını ve bu idealize edilmiş şahsiyetlerin Osmanlı kimliğinden Türk kimliğine geçiş sürecinde nasıl bir görev üstlendiklerini tespit etmek amacıyla yapılmıştır. Zira modernleşme yolundaki birçok girişimin resmileştiği Tanzimat yılları, gerçekleştirilen yeniliklerin yanı sıra yol açtığı medeniyet çatışmalarıyla, toplumun bir kimlik bunalımına düşmesine sebep olmuştur. Ayrıca dünyanın yeniden şekillenmesinde etkin rol oynayan milliyetçilik hareketleri, çok uluslu bir yapıya sahip Osmanlı Devleti'nin millet sistemini ciddi anlamda sarsmıştır. Böyle hassas ve riskli bir ortamda, devletin varlık ve birliğini muhafaza edebilmek gayesiyle her fırsatı değerlendirmeye çalışan Tanzimat aydınlarının, kurguladıkları kahramanlar üzerinden halka teklif ettikleri kimlikler incelenmiş ve II. Meşrutiyet'in ilanı sonrasında yoğunlaşan millîleşme hareketinin Tanzimat yıllarındaki emareleri belirlenmeye çalışılmıştır.Anahtar Kelimeler: Tanzimat Edebiyatı, Millî Kimlik, Kimlik İnşası,Kurmaca, Kurgu Kahramanları.

This study has been conducted in order to determine whether imaginary protagonists which the Tanzimat intellectuals presented with their fiction works to the society as role models have the national identity, and to find out how they functioned in the process of transition to Turkish identity. Tanzimat years when many enterprises for modernization officialised with the clash of civilization along with the novelties caused the society to fall in an identity crisis. Moreover, nationalist movements, which had an effective function in reorganization of the world, dramatically shaked the nation system of Ottoman State, which had a multinational structure. In such a fragile and risky atmosphere, the identities that Tanzimat intellectuals, who utilized every opportunity in order to preserve the unity and presence of the state, presented to the society through the fiction protagonists were analyzed and the signs of being nationalized which intensified with the declaration of II. Constitutionalist Period in Tanzimat years were tried to be determined.Key Words: Tanzimat Literature, National Identity, Identity Construction,Fiction, Fiction Protagonists.