Türkiye`de 2016 yılında uygulanan `Aday Öğretmen Yetiştirme Programı` uygulamasının değerlendirilmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı 2015-2016 eğitim öğretim yılı bahar döneminde ilk defa uygulanan aday öğretmen yetiştirme programını aday öğretmenlerin ve danışman öğretmenlerin görüşlerine göre değerlendirmektir. Çalışma, genel tarama modellerinden betimsel tarama modelinde yapılmıştır. Bu çalışmada hem nicel hem de nitel yöntemlerin bir arada uygulandığı karma yöntem kullanılmıştır. Çalışma yakınsal paralel desende desenlenmiştir. Araştırmanın çalışma evreni 2015-2016 eğitim öğretim yılında Türkiye'de Şubat ayı atamasında atanan 30.000 öğretmen ve aday öğretmen yetiştirme programına Van ilinde katılan aday öğretmenlere danışmanlık yapmaları için görevlendirilen 447 danışman öğretmen olmak üzere iki gruptan oluşmaktadır. Araştırmanın örneklemi amaçsal örnekleme yöntemlerinden ölçüt örnekleme yöntemiyle belirlenmiştir. 2015-2016 eğitim öğretim yılı Şubat ayı atamasında atanan ve aday öğretmen yetiştirme programına tabi olan 544 aday öğretmen ve aday öğretmen yetiştirme programına Van ilinde katılan aday öğretmenlere danışmanlık yapmaları için görevlendirilen 183 danışman öğretmen nicel verilere ilişkin iki örneklem grubunu oluşturmuştur. Nitel verilere ilişkin çalışma grubunu uygulanan anket formunda yer alan açık uçlu soruları cevaplamaya gönüllü olan 487 aday öğretmen ve 122 danışman öğretmen oluşturmaktadır. Çalışmanın verileri Memduhoğlu ve Alataş tarafından hazırlanan anketler aracılığı ile toplanmıştır. Veri toplama aracını hazırlamak için Milli Eğitim Bakanlığı'nın yayınladığı aday öğretmen yetiştirme programı raporundan faydalanılmıştır. Aday öğretmenlerin ve danışman öğretmenlerin Milli Eğitim Bakanlığı'nın raporda belirdiği faaliyetleri gerçekleştirip gerçekleştirmediklerine, bu faaliyetlerin aday öğretmenlerin mesleki yeterliliklerine ne düzeyde katkı sağladığına ve faaliyetler sürecinde danışman öğretmenlerin aday öğretmenlere ne düzeyde destek olduklarına yönelik görüşlerini almak üzere iki adet anket formu geliştirilmiştir. Nicel verilerin analizinde tanımlayıcı analizlerle (aritmetik ortalama, standart sapma, yüzde, frekans ve Ki-Kare testi) parametrik testler (T- Testi ve Anova) kullanılmıştır. Çalışmada elde edilen nitel veriler ise içerik analizi yöntemi ile analiz edilmiştir.Çalışma bulgularına göre aday öğretmenler ve danışman öğretmenler danışmanların yüksek oranda gönüllü olduklarını ve aday öğretmenlerin mesleki gelişimlerine katkı sağladıklarını belirtmişlerdir. Benzer şekilde danışmanlık programı yüksek düzeyde amacına uygun şekilde yürütülmüştür. Programın aday öğretmenlerin mesleki gelişimlerine etkili bir şekilde katkı sağlayabilmesi için aday öğretmenlere atandıkları okul kademesi ile aynı okul kademesinde adaylık yapma fırsatı tanınması ve aday öğretmen-danışman öğretmen eşleştirmesinin branşlara göre yapılması önemli faktörlerdir. Elde edilen bulgular, program kapsamında okul içi, okul dışı ve hizmet içi eğitim faaliyetlerinin yüksek oranda gerçekleştirildiğini, bu faaliyetlerin aday öğretmenlerin mesleki gelişimine katkı sağladığını ve bu süreçte danışmanların aday öğretmenlere yüksek düzeyde destek olduklarını göstermektedir. Çalışma bulgularına göre yetiştirme programında aday öğretmenlerin ve danışman öğretmenlerin en büyük sorun olarak gördükleri konu aday öğretmenlerin çok sayıda doldurdukları formlardır. Bunun dışında yetersiz bilgilendirme ve aday öğretmenlerin okulda kendilerini değersiz hissetmeleri aday öğretmenler tarafından çoğunlukla sorun olarak belirtilen konular arasındadır. Formların azaltılması, programla ilgili aday öğretmenlerin ve danışman öğretmenlerin yeterince bilgilendirilmesi, sınıf içi uygulamaların daha fazla olması ve aday öğretmenlere atandıkları ilde adaylıklarını yapmaları imkanı tanınması programın daha etkili olabilmesi açsından aday öğretmenlerin ve danışman öğretmenlerin en çok öneride bulundukları konulardır. Bunlara ek olarak, gönüllü danışman öğretmenlerin seçilmesi; hizmet içi eğitimler çerçevesinde gerçekleştirilen seminerlerin içeriğinin zenginleştirilmesi, sayılarının azaltılması ve seminer vermeleri için yetkin eğitimcilerin seçilmesi aday öğretmenlerin programın amacına ulaşması için belirttiği öneriler arasındadır. Ayrıca danışman öğretmenlere göre aday öğretmen ve danışman öğretmenlere mesleki deneyimlerini paylaşabilecekleri ekstra zaman tanınmalıdır.

The purpose of this study is to evaluate the induction program implemented for the first time at spring semester of 2015-2016 academic year from the mentors' and beginning teachers' point of view. The study was carried out in the descriptive survey model, being one of the general survey models. The mixed method which includes both qualitative and quantitative methods was used in this study. The study was designed by convergent parallel design. The population of this study consists of two groups including 30.000 beginning teachers who were appointed in the spring semester of 2015-2016 academic year in Turkey and 447 mentor teachers who were appointed to guide the beginning teachers who attended induction program in Van. The sample of the study was determined by criterion sampling, being one of the purposive sampling methods. 544 beginning teachers who were appointed in the spring semester of 2015-2016 academic year and attended to induction program in Turkey; and 183 mentor teachers who were appointed to guide the beginning teachers who attended induction program in Van constituted two sample groups related to quantitative data. 487 beginning teachers and 122 mentor teachers who were volunteer to answer the questions at the end of the survey constituted two sample groups related to qualitative data.The data was collected by the tools developed by Memduhoğlu and Alatas. The Induction Program report published by the Ministry of Education was used to develop the data collection tools. Two surveys were developed to take the opinions of beginning teachers and mentor teachers as to whether the beginning teachers and mentor teachers carried out the activities that the Ministry of Education defined in the report or not, at what level these activities contributed to beginning teachers' professional skills and at what level mentor teachers supported beginning teachers during these activities. Descriptive statistics (mean, standard deviation, frequency, percentage and Chi Square test) and parametric tests (t-test and ANOVA) were used in quantitative data analysis. The qualitative data was analyzed by content analysis.According to the findings of the study beginning teachers and mentor teachers specified that mentors were mostly volunteer for this job and they contributed to beginning teachers' professional development. Similarly, the mentoring program was carried out highly relevant. Providing beginning teachers with the opportunity to attend the induction program at the same level schools with the school they are appointed and matching beginning teachers and mentor teachers according to their subject areas are important factors for the program to contribute to the beginning teachers' professional development effectively. Findings show that the in-school, out-of-school and in-service training activities have been mostly carried out within the program, these activities have contributed o beginning teachers' professional development and mentor teachers have supported the beginning teachers within this period. According to the findings the issue that beginning teachers and mentor teachers regarded as the biggest problem in the program is the excessive forms that are filled by beginning teachers. Apart from that, insufficient informing and beginning teachers' feeling worthless at school are among the issues that are mostly implied as a problem by beginning teachers. To reduce the forms, to inform beginning teachers and mentor teachers about the program sufficiently, to have more in-class practices and to provide the beginning teachers with the opportunity to attend the induction program in the city they are appointed are the issues that beginning teachers and mentor teachers suggested for the program to be more effective. In addition to these, to choose volunteer mentor teachers, to enrich the seminars that were conducted within in-service education activities, to reduce their numbers and to choose competent educators to give these seminars are among the suggestions that beginning teachers stated for the program to achieve its goals. Moreover, according to mentor teachers, beginning teachers and mentor teachers should be provided with extra time to share their occupational experiences.