Spinoza`da bilgi ve etik ilişkisi

Abstract

On yedinci yüzyıl bir yandan gelenekten kopuşu ifade ederken öbür yandan da modern ve yeni bir özne inşa etmektedir. Bu yenilik felsefenin varlık, bilgi ve değer alanlarının yeniden konumlanmasını da zaruri kılmıştır. Çağın bir filozofu olarak Spinoza'nın felsefesi de hem modern hem de geleneksel özellikleri bir arada bulundurur. Bu anlamda Spinoza, kendi düşüncelerini varlığın temel olduğu bir bilgi ve etik ilişkisi üzerine bina etmektedir. Biz bu çalışmamızda Spinoza'nın bilgi ve etik düşüncelerini birbiri ile olan ilişkisi bakımından ele aldık. Spinoza'nın etiği bir bilinçlenme etiği olarak anlaşıldığı için bilgi onun için ahlaklı olmanın ön şartıdır. Bu anlamda biz bilgiyi ele alırken, öncelikle Spinoza'nın yönteminden, bilginin tanımından, doğasından ve türlerinden söz edip bir bilinç varlığı olarak insana nihai bir amaç tayin etmeye çalıştık. Benzer şekilde etik söz konusu olduğunda, ahlaki değerlerden, tutkuların doğasından ve özgürlükten söz edip, etik bir varlık olarak insanın nihai gayesini anlamaya çalıştık. Son olarak da bilginin etik için gerekli ve zaruri olan önceliğinden hareketle, ahlakı, tutkulardan kaçınmayı ve özgürlüğü bilinç varlığı olan insan açısından nihai bir varış noktası olarak kritik etmeye çalıştık. Bu anlamda Spinoza'nın etiğinin, `doğru eylem için upuygun bilgi` olarak insanı Tanrı'nın sevgisine yönelten bir gayede olduğunu göstermeye çalıştık.Anahtar Kelimeler: Bilgi, Etik, Bilgi ve Etik İlişkisi, Tutku, Özgürlük

While the Seventeenth century represents a break from tradition, on the other hand, it is built a new and modern subject. This novelty is essential to repositioned existance, epistomology and ethic, which are philosophy fields. Spinoza's, who is a philosopher of the age, philosopy also represent both tradition and modern features. In this sense, Spinoza is building her philosopy on the relationship between knowledge and ethics, which are on the basis of existance. We are study to the ethics and knowledge with their connection of Spinoza in this thesis. Owing that the ethics of Spinoza is a awareness ethics, the knowledge is a pre-requisite for being morality. In this way, while we study the knowledge, firstly we take into consideration Spinoza's method, definition, structure and types of knowledge, and then we detect an ultimate target for human, as a awareness being. Similarly, when we study ethics, we mention to moral values, the nature of passion, before we try to understand and determine the ultimate target for human, as a moral being. Finally, considering to priority of knowledge for ethics, we try to criticize after the morality, get rid of passion and freedom, an ultimate tarrget for human, as a awareness (and morality) being. In this sense,we try to indicate that the ethics of Spinoza is a `adequate knowledge for accurate action`, which is direct the human being to love of God. Key Words: Knowledge, Ethic, The relationship between Knowledge and Ethics, Passion, Freedom,