Boşanma davasında geçici hukuki koruma tedbirleri

Abstract

Geçici hukuki korumalar, Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun Onuncu Kısmında üst başlık olarak düzenlenmiştir. Birinci bölümde ihtiyati tedbirlere, ikinci bölümde ise delil tespiti ve diğer geçici hukuki korumalara yer verilmiştir. Kanun koyucu, diğer kanunlarda yer alan geçici hukuki korumaları tek tek belirtmek yerine ihtiyati tedbir ve delil tespiti dışında diğer geçici hukuki korumalar olabileceğini ifade etmiştir. Bu bakımdan boşanma davası söz konusu olmaktadır. Boşanma davasında hâkim, kural olarak eşlerin talepleriyle bağlı olarak boşanmaya ya da ayrılığa karar verir. Usul hukukunda her ne kadar tasarruf ilkesi geçerli olsa da, boşanma davaları bakımından kendiliğinden araştırma ilkesi geçerli olacaktır. Nitekim hâkimin, boşanma davasından önce ya da dava sırasında bir takım önlemleri alması gerekebilir. Bu çalışma, boşanma davasını zaman bakımından üçe ayırmaktadır. Türk Medeni Kanunu'nda, 6284 sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun'da ve 4787 sayılı Aile Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yargılama Usulüne İlişkin Kanun'da önlem, tedbir ya da geçici önlem olarak adlandırılan bu düzenlemelerin hukuki niteliği ihtiyati tedbir, geçici hukuki koruma ve çekişmesiz yargı işi bakımından değerlendirilmektedir. Ayrıca, boşanma davasından sonra karar verilebilen maddi ve manevi tazminat ile yoksulluk nafakası ve iştirak nafakasının da geçici hukuki koruma olup olamayacağı ele alınmaktadır. Evlilik birliğinin korunmasına ilişkin önlemlerin, Türk Medeni Kanunu m. 169'daki geçici önlemlerin ve 4787 sayılı Kanun'daki önlemlerin hukuki niteliğinin aile hukukuna özgü geçici hukuki koruma olduğu; 6284 sayılı Kanun'daki önlemlerin hukuki niteliğinin çekişmesiz yargı işi olduğu; maddi ve manevi tazminat ile yoksulluk nafakası ve iştirak nafakasının hukuki niteliğinin dava olduğu sonucuna ulaşılmaktadır.Anahtar Kelimeler: geçici hukuki koruma, ihtiyati tedbir, çekişmesiz yargı işi, boşanma davası, önlem, tedbir, geçici önlem.

Temporary legal protections are regulated as a top title in the tenth part of the Code of Civil Procedure. We study on interim injunction in the first chapter and recording of evidence and other temporary legal protections in the second chapter. The Legislator mentions that there may be other temporary legal protections outside interim injunction and recording of evidence in other codes instead of specifying them individually. Temporary legal protections can be also applied in divorce cases. The judge may give a decision of divorce or separation depending on the demands of a spouse in the divorce proceedings. Although the principle of procedural economy is the general principle of procedural law, principle of ex officio examination is applied in divorce proceedings. Because the judge is required to take a number of measures during or before the divorce case. We discuss the legal characteristic (whether it is an interim injunction, temporary legal protection or ex parte proceeding) of legal measures, which are named as measure, caution or temporary measure, regulated in Turkish Civil Code and Law no. 6284 on Protection of Family and Prevention of Violence Against Women and Law no. 4787 on Establishment, Duties and Trial Procedures of Family Courts. We also discuss the legal charecteristic of material compensation, compensation for mental anguish, alimony and child maintenance in this study. Three important points were presented in the final part as conclusion: cautions for the protection of the union of marriage and cautions regulated in Turkish Civil Code a. 169 and Law no. 4787 are temporary legal protections specific to family law; legal measures regulated in Law no. 6284 are ex parte proceeding; material compensation, compensation for mental anguish, alimony and child maintenance are adversarial proceeding.Key Words: temporary legal protection, interim injunction, ex parte proceeding, divorce case, measure, caution, temporary measure.