Ergenlerde okula yabancılaşmanın sosyal kaygı düzeyi ve çeşitli değişkenler açısından incelenmesi

Abstract

Okuldan kopma ve uzaklaşma olarak tanımlanan okula yabancılaşma, ergenlerin yaşadığı önemli problemlerden biridir. Yapılan çalışmalarda kaygının yabancılaşmaya sebep olan etkenlerden biri olduğu bulunmuştur. Bu araştırmanın amacı ergenlerde okula yabancılaşmanın sosyal kaygı düzeyi ve çeşitli değişkenler açısından incelenmesidir. Araştırmada ergenlerde okula yabancılaşma düzeyinin sosyal kaygı düzeyi, cinsiyet, göç, algılanan okul güvenliği, sınıf düzeyi, algılanan akademik başarı düzeyi, anne eğitim düzeyi, baba eğitim düzeyi, algılanan sosyo-ekonomik düzey ve devam edilen okul türü değişkenlerine göre farklılaşıp farklılaşmadığı araştırılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu 2017-2018 eğitim-öğretim yılında Van merkez ilçelerinde bulunan Selahaddini Eyyubi İMKB Anadolu Lisesi, Van Türkiye Yardımsevenler Derneği Anadolu Lisesi, İpekyolu İMKB Fen Lisesi, Merkez İmam Hatip Lisesi ve Mehmet Erdemoğlu Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesinde eğitim gören 318'i kadın, 238'i erkek toplam 556 ergenden oluşmaktadır. Araştırmada veri toplamak amacıyla araştırmacı tarafından geliştirilen Kişisel Bilgi Formu (KBF), Sanberk (2003) tarafından geliştirilen Öğrenci Yabancılaşma Ölçeği (ÖYÖ) ve Aydın ve Tekinsav-Sütçü (2007) tarafından Türkçe'ye uyarlanan Ergenler İçin Sosyal Kaygı Ölçeği (ESKÖ) kullanılmıştır. Elde edilen bulgular sonucunda Van ilinde lise düzeyinde eğitime devam eden ergenlerin okula yabancılaşma puanının orta düzeyde, benzer şekilde sosyal kaygı puanlarının da orta düzeyde olduğu bulunmuştur. Okula yabancılaşma alt boyutları ve sosyal kaygı alt boyutları arasındaki ilişkiyi göstermek amacıyla Pearson Momentler Çarpımı Korelasyonu, okula yabancılaşma ile demografik değişkenler arasındaki ilişkiyi göstermek amacıyla Spearman Korelasyon teknikleri kullanılmıştır. Okula yabancılaşma ile sosyal kaygı ve alt boyutu olan ODK arasında orta düzeyde ilişki bulunurken, sosyal kaygının diğer alt boyutları olan Y-SKHD ve G-SKHD alt boyutları arasında düşük düzeyde ilişki bulunmuştur. Sosyal kaygı ile okula yabancılaşmanın alt boyutu olan güçsüzlük ile orta düzeyde ilişki bulunurken, anlamsızlık, kuralsızlık ve sosyal uzaklık alt boyutları arasında düşük düzeyde ilişki bulunmuştur. Ergenlerde okula yabancılaşma puanlarının cinsiyet, göç faktörleri açısından farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemek amacıyla t testi yapılmıştır. Ergenlerde okula yabancılaşma düzeylerinin anne eğitim düzeyi, baba eğitim düzeyi, algılanan sosyo-ekonomik düzey ve devam edilen okul türüne göre anlamlı farklılık gösterip göstermediğini belirlemek amacıyla tek yönlü varyans analizi (ANOVA) kullanılmıştır. Ergenlerde okula yabancılaşma ile okul güvenlik algısı, devam edilen okul türü, algılanan akademik başarı düzeyi, sınıf düzeyleri arasında anlamlı farlılık bulunurken, cinsiyet, göç, algılanan sosyo-ekonomik düzey, anne eğitim düzeyi ve baba eğitim düzeyi arasında anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. Araştırmada ergenlerde okula yabancılaşma düzeyinin; sosyal kaygı düzeyi, sınıf düzeyi, algılanan akademik başarı düzeyi ve algılanan okul güvenlik algısı değişkenleri tarafından yordanıp yordanmadığını belirlemek amacıyla çoklu regresyon analizi kullanılmıştır. Araştırma sonucuna göre ergenlerde okula yabancılaşma ile sosyal kaygı düzeyi arasında ilişki incelendiğinde okula yabancılaşma ile sosyal kaygının alt boyutları olan olumsuz değerlendirme korkusu ile yeni sosyal durumlarda huzursuzluk ve kaçınma arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Ancak sosyal kaygının alt boyutu olan genel durumlarda huzursuzluk ve kaçınma arasında negatif yönde anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Elde edilen bulgular ilgili alanyazın çerçevesinde tartışılmış ve araştırma ve uygulama alanlarına ilişkin öneriler ele alınmıştır.

School alienation, which is defined as disattacment from school, is one of the most important problems adolescents encounter. Previous studies indicated that anxiety is one of the reasons of alienation. The purpose of the present research was to examine the alienation of the students in the adolescence period in terms of their social anxiety level and other variables. In this study, it was examined whether the level of alienation in the adolescents differed according to their social anxiety level, gender, migration status, perceived school security level, on which grade they were attending, perceived academic achievement level, mothers' education status, fathers' education status, perceived socio-economic status and school type variables. Sample of the study consists of 556 students enrolled in schools in central districts of Van in the 2017-2018 academic year. Data were collected from the students who are enrolled in Selahaddini Eyyubi İMKB Anadolu Lisesi, Van Türkiye Yardımsevenler Derneği Anadolu Lisesi, İpekyolu İMKB Fen Lisesi, Merkez İmam Hatip Lisesi ve Mehmet Erdemoğlu Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi. There were 318 females and 238 males. Demographic Information Form (DIF), that was developed by the researcher; School Alienation Scale (SAS), that was developed by Sanberk (2003); and Social Anxiety for Adolescents Scale (SAAS), that was adapted into Turkish by Aydın & Tekinsay-Sütçü (2007) were used to collect data in the study. According to the results, the alienation scores of the adolescents continuing their education at high school level in Van province were found to be moderate. Similar results were also found for social anxiety levels of the adolescents. Pearson Correlation Coefficients were calculated for the relationships between subscales of school alienation and social anxiety; and Spearman Correlation Coefficients were calculated for the relationship between school alienation and demographic variables. There was a moderate relation between school alienation and fear of negative evaluation subscale; and weak relations between school alienation and the other two subscales. Social anxiety has a moderate relation with powerlessness, and low relations with normlessness, meaninglessness, and social isolation. The independent samples t-tests were conducted to determine whether the scores of alienation in the adolescents differed in terms of gender and migration factors. One way analysis of variances (ANOVA) were used to determine whether the school alienation levels of the students were differ significantly according to their mothers' education level, fathers' education level, perceived socio-economic status and school type. There were significant differences for school alienation levels based on school security perception and school type; while there were no significant relations based on mothers and fathers' education levels, gender, migration status, and perceived socio-economic levels. Multiple regression analysis was used to determine whether the students' school ailenation levels were predicted by social anxiety levels, grade, perceived academic achievement level, and perceived school security variables. When the relationship between school alienation levels and social anxiety levels in adolescents were examined, it was found that there was a significant positive correlation between school alienation levels and tow subscales of social anxiety; namely, fear of negative evaluation and restlessness and avoidance in novel social situations. On the other hand, there was a negative relationship between school alienation and restlessness and avoidance in general. The findings were discussed in the light of the related literature and suggestions for further studies and implications were given.